Nebulizator to specjalne urządzenie do przeprowadzenia nowoczesnej formy inhalacji: nebulizacji.
Nebulizacja to rodzaj zabiegu medycznego, polegającego na wziewnym przyjmowaniu leku. Służące do inhalacji aparaty najczęściej stosowane są w leczeniu zmian chorobowych w obrębie układu oddechowego, zarówno tych łagodnych jak przeziębienie oraz dużo poważniejszych, jak zapalenie oskrzeli czy wywołanych np. chorobą genetyczną jak mukowiscydoza.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Nebulizacja - o co chodzi?
Nebulizacja pozwala na aplikację leku bezpośrednio do oskrzeli i płuc - z pominięciem układu krwionośnego czy pokarmowego. Dzięki temu jego działanie jest znacznie silniejsze i szybsze.
Wziewne podawanie farmaceutyków pozwala znacznie zmniejszyć przyjmowane przez pacjenta dawki, a także przy użyciu przenośnych nebulizatorów leczenie może odbywać się w domu pacjenta. Ogranicza to tym samym częste wizyty w szpitalu np. chorujących na mukowiscydozę, zmuszonych przyjmować niektóre antybiotyki wziewnie. Większość podawanych z pomocą nebulizatora farmaceutyków jest przepisywana na receptę, sól fizjologiczna może być przyjmowana samodzielnie.
Nebulizator co to jest i jak działa?
Do inhalacji wykorzystuje się dwa rodzaje nebulizatorów:
- pneumatyczne
- ultradźwiękowe
Inhalatory (nebulizator może być jednym z elementów inhalatora) pneumatyczne stosowane są od końca lat 50. minionego wieku, mogą być stacjonarne, jak i przenośne. Nebulizator to przede wszystkim pojemnik z lekiem, w którym zmienia się w aerozol do inhalacji, połączony z pneumatyczną sprężarką, czyli kompresorem gazu. Podciśnienie powstające przy rozprężeniu gazu zasysa ciecz i przenosi ją do dyszy. Następnie pod wpływem wysokiego ciśnienia gazu rozrywana jest ona na drobne kropelki. Konstrukcja urządzenia sprawia, że tylko najmniejsze cząsteczki przedostają się, w postaci aerozolu, do maski lub ustnika, przez który lek trafia do organizmu. Zbyt duże krople skraplają się i ponownie trafiają do zbiornika z lekiem.
Aparaty pneumatyczne bardzo często wyposażone są w termostat lub przystawkę termalną. Pozwala to uzyskać i utrzymać taką temperaturę roztworu, która znacznie ułatwia jego przyswajanie tj. 28-37 stopni C. W niektórych urządzeniach nagle rozprężenie gazu sprawia, że temperatura spada do 10 -15 stopni. Część urządzeń posiada także system zsynchronizowany z oddechem, który pozwala aplikować lek jedynie w czasie wdechu, ograniczając tym samym ilość niewykorzystanego leku.
Nebulizatory ultradźwiękowe i generowane przez nie fale ultradźwiękowe wywołują tzw. fale akustyczne. Jeśli wytworzona energia jest wystarczająco duża odrywające się cząsteczki leku zmieniają się w aerozol. Gęstość oraz napięcie powierzchniowe roztworu zależne jest od częstotliwości drgań oraz właściwości fizykochemicznych leku. Im większa jest gęstość aerozolu, tym więcej leku, w tym samym czasie trafia do organizmu. Do tego typu inhalatorów można podłączyć dodatkowe urządzenia, które pozwalają wytworzyć tzw.:
- termoaerozole,
- wibroaerozole.
Pierwszy z procesów pozwala utrzymać właściwą temperaturę wdychanego roztworu, zaś drugi pozwala nadać cząsteczkom większą aktywność, dzięki czemu lepiej osadzają się na drogach oddechowych oraz łatwiej im dotrzeć do trudno dostępnych miejsc jak zatoki przynosowe.
Najnowocześniejsze nebulizatory są niewielkie - bez trudu mieszczą się w małej kobiecej torebce, a nawet dużej kieszeni i bardzo ciche, a w dodatku pozwalają na pełną aplikację leku w bardzo krótkim czasie. To ważne, bo wiele dzieci ma problem wytrzymać w hałasie podczas zabiegu, który trwa kilkanaście- kilkadziesiąt minut. Niestety, są kilka razy droższe od klasycznych modeli i na naszym rynku raczej się nie przyjęły.
Jak wybrać inhalator?
Nebulizatory można nabyć w większości sklepów ze sprzętem medycznym oraz w aptekach. Kryteriami przy wyborze urządzenia powinny być wiek pacjenta oraz rodzaj schorzenia, dlatego najlepiej skorzystać z pomocy farmaceuty. Dzieciom oraz osobom starszym najczęściej poleca się nebulizatory z regulacją przepływu. Przy ciężkich zmianach w obrębie układu oddechowego ( POChP , mukowiscydozie) stosowane są inhalatory ze sprężarką ciśnieniową.
Nebulizator po inhalacji
Po skończeniu nebulizacji konieczne jest dokładne umycie wszystkich plastikowych części urządzenia, najlepiej w ciepłej wodzie z dodatkiem detergentu np. płynu do zmywania naczyń. Jeśli z inhalatora korzysta kilka osób, należy pamiętać, by maska, ustnik i inne plastikowe części służyły tylko jednemu pacjentowi.
Niektóre nebulizatory, jedynie z wyraźnym wskazaniem producenta, można gotować lub sterylizować chemicznie. Długość sterylizacji oraz przeznaczone do niej środki powinny być wskazane przez producenta. Zazwyczaj chemiczne czyszczenie urządzenia jest niezbędne wtedy, gdy wykorzystywane jest ono w placówce medycznej (np. sanatorium). Wykonywane jest raz na 2 tygodnie oraz po każdej inhalacji pacjenta z choroba zakaźną. Urządzenie takie nie powinno być używane dłużej niż 12 miesięcy. Aparaty domowe konserwujemy zawsze zgodnie z zaleceniami zawartymi w ulotce dołączonej do urządzenia.
