Bakterie zgromadzone na dłoniach odpowiadają za niemal 80 proc. wszystkich infekcji. Na szczęście większości z nich można się łatwo pozbyć myjąc ręce i stosując do podstawowych zasad higieny. Do najczęściej występujących na ludzkiej skórze patogenów zalicza się:
Staphylococcus aureus, czyli gronkowiec złocisty, jego bakteria, która może kolonizować skórę i błony śluzowe człowieka. Ocenia się, że nosicielami gronkowca złocistego jest ok. 30 proc. populacji. Występuje przede wszystkim w jamie nosowej oraz w wilgotnych i owłosionych miejscach skóry (pachy, pachwiny, skóra głowy, okolice odbytu). Często przenoszony jest przez personel szpitalny, co sprzyja zakażeniom wewnątrzszpitalnym. Bakterie gronkowca szerzą się drogą kropelkową, przez kontakt pośredni oraz przedmioty codziennego użytku. Ryzyko zakażenia gronkowcem złocistym wzrasta w przypadku przerwania ciągłości tkanek (zranienia, ukąszenia, ugryzienia i inne), obecności ciała obcego w tkankach. Gronkowiec niekiedy rozwija się u pacjentów z nowotworami (np. białaczka), marskością wątroby, cukrzycą i niektórymi chorobami metabolicznymi. Odpowiada również za liszajec (impetigo), zapalenie mieszków włosowych (folliculitis) oraz czyraki i ropnie. Wywołuje zakażenia tkanki podskórnej oraz ran po zabiegach chirurgicznych. Jest sprawcą niemal 30 proc. wszystkich zatruć pokarmowych.
Optymalna temperatura do rozwoju gronkowca wynosi 37°C. Czas inkubacji zatrucia gronkowcem jest krótki, średnio po 2 godzinach pojawiają się charakterystyczne objawy: wymioty, biegunka, spadek ciśnienia krwi, zapaść a nawet śmierć. Przyczyną zatruć gronkowcowych mogą być skażone produkty spożywcze, pogrypowe zapalenie płuc .
Enterococcus spp. to paciorkowiec kałowy. Jest składnikiem mikroflory przewodu pokarmowego człowieka, naturalnie występuje również w pochwie i na skórze człowieka. Może być obecny również w jamie nosowo - gardłowej i drogach żółciowych. Posiada niski potencjał patogenności, mimo to bywa niebezpieczny dla osób z obniżoną odpornością oraz:
noworodków, pacjentów onkologicznych pacjentów Oddziałów Intensywnej Terapii oraz tych po przeszczepach.
Escherichia coli - pałeczka okrężnicy. Występuje naturalnie we florze bakteryjnej jelita grubego. E. coli obecna jest także w glebie i wodzie, do której trafiają ścieki. Jej obecność w wodach powierzchniowych (tzw. miano Coli) jest częstym miernikiem ich zanieczyszczenia. Bakterie E. coli mogą kolonizować skórę i błony śluzowe jamy ustnej oraz układu oddechowego. Są wrażliwe na czynniki środowiskowe. Giną po 20 minutach ogrzewania w temperaturze 60° oraz po użyciu środków dezynfekcyjnych. Jednak w środowisku o niższej temperaturze i odpowiedniej wilgotności utrzymują się miesiącami. E. coli naturalnie obecne w przewodzie pokarmowym mogą powodować schorzenia np. układu moczowego (odpowiadają za większość zakażeń w jego obrębie), zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u noworodków, choroby żołądka i jelit wywołane przez szczepy wytwarzające toksyny (np. biegunka). Częstą bywa sprawcą zakażeń szpitalnych (sepsa). Więcej o E. Coli przeczytasz tutaj .
Enterobacter spp. - tlenowe pałeczki z rodziny Enterobacteriaceae. Mogą wchodzić w skład mikroflory fizjologicznej przewodu pokarmowego. Zaliczane są do bakterii oportunistycznych, które wywołują zakażenia w środowisku szpitalnym u pacjentów z obniżoną odpornością (zapalenie płuc, zakażenia układu moczowego, sepsa, zakażenie ran pooperacyjnych).
Klebsiella spp. - tlenowe pałeczki z rodziny Enterobacteriaceae. Może być składnikiem mikroflory fizjologicznej skóry, jamy ustnej i jelit. Pałeczki te są wszechobecne w przyrodzie. Za chorobotwórcze uważane są m.in. Klebsiella pneumoniae (pałeczka zapalenia płuc). Występuje bardzo często w drogach oddechowych i przewodzie pokarmowym u pacjentów przebywających w szpitalu (u około 20 proc. hospitalizowanych). Może spowodować zapalenie płuc, zakażenia w obrębie przewodu pokarmowego, kości, stawów i dróg moczowych, przy czym zakażenie tego ostatniego prowadzi czasami do sepsy. U noworodków wywołuje zapalenie opon mózgowych .
Drobnoustroje środowiskowe i fizjologiczne (mikroflora skóry) m.in. Staphylococcus koagulazo ujemny, Micrococcus spp., Streptococcus viridans.
To grupa bakterii o niskim potencjale chorobotwórczości. Powszechnie występują na skórze i błonach śluzowych człowieka. Niektóre z nich obecne są w glebie i na roślinach lub w środowisku wodnym (Pantoea agglomerans, Aeromonas spp., Pseudomonas, Flavobacterium indologenes, Sphingomonas paucimobilis). Mogą być niebezpieczne dla pacjentów z OIOM-ów, onkologicznych, po przeszczepach i noworodków o niskiej masie urodzeniowej). W zakażeniach szpitalnych drobnoustroje te są często oporne na wiele leków.
Grzyby:
Candida spp. - bytuje fizjologicznie m.in. w jamie ustnej, pochwie. Najbardziej znaczącym klinicznie gatunkiem jest Candida albicans. Może wywoływać zakażenia u chorych z obniżoną odpornością. Wchodzi w skład flory fizjologicznej przewodu pokarmowego u 40-80 proc. populacji.
Aspergillus spp. - kropidlak, rodzaj grzybów z klasy workowców. Występuje w wilgotnych miejscach. Niektóre gatunki kropidlaka (np. A. fumigatus) powodują choroby (aspergilozy) u ludzi np. grzybice skóry, grzybice płuc lub astmę oskrzelową , a także produkują aflatoksyny (np. A. flavus).
