Czym jest inteligencja emocjonalna?

Inteligencja emocjonalna - to zdolność człowieka do rozpoznawania własnych emocji oraz wykorzystywania ich w działaniu i relacjach z samym sobą, a także umiejętność radzenia sobie z emocjami innych. Inteligencja emocjonalna, w skrócie EQ (ang. emotionalquotient) jest to przeciwstawny rodzaj inteligencji do popularnego IQ, czyli inteligencji racjonalnej, jednakże kompetencje zaliczające się do tych dwóch obszarów są komplementarne.

Inteligencja emocjonalna dotyczy zdolności człowieka do rozpoznawania własnych uczuć oraz uczuć osób z otoczenia. Inteligencja emocjonalna to również prawidłowe radzenie sobie z własnymi emocjami, a także emocjami innych osób. Kompetencje, które zaliczają się do inteligencji emocjonalnej, są niezwykle ważne w funkcjonowaniu każdego człowieka, zarówno w społeczeństwie, jak i rodzinie, ale też pomagają w radzeniu sobie ze stresem, ułatwiają osiąganie satysfakcji z wykonanej pracy i codziennego życia.

Jest to bardzo ważny rodzaj inteligencji, ponieważ liczne badania dowodzą, że osiągnięty sukces w życiu aż w 80 proc. zależy od kompetencji emocjonalnych, a tylko w 20 proc. od intelektu. Jednakże kompetencje, wchodzące w skład inteligencji racjonalnej, są komplementarne z umiejętnościami, zaliczanymi do inteligencji emocjonalnej.

Oprócz pozytywnego wpływu na relacje z innymi (co może przełożyć się na sukces zawodowy), inteligencja emocjonalna jest niezwykle przydatna w codziennym życiu. Człowiek bardzo rzadko zdaje sobie sprawę z tego, jak media i marketing wykorzystują wpływ emocji na postępowanie człowieka. W im większym stopniu reklama oddziałuje na emocje człowieka, tym bardziej człowiek ją zapamiętuje, co skutkuje większą rozpoznawalnością produktu, który jest reklamowany.

Co ciekawe, inteligencji emocjonalnej w dużej mierze można się nauczyć. Każdy człowiek rodzi się z pakietem podstawowych emocji, takich jak gniew, strach czy szczęście. Dopiero z biegiem lat, w trakcie procesu socjalizacji nabywa kolejne kompetencje, zaliczające się do inteligencji emocjonalnej.

Modele inteligencji emocjonalnej

Istnieją 3 główne modele inteligencji emocjonalnej. Pierwszy model opracował Daniel Goleman, amerykański psycholog, który jest autorem pojęcia inteligencji emocjonalnej. Wyznaczył on następujące obszary tego pojęcia: rozumienie własnych emocji oraz umiejętność kierowania nimi i kontrolowania ich, samomotywacja, zdolność empatii, a także umiejętności społeczne.

Inni, w tym brytyjscy naukowcy Peter Salovey i Jack Mayer, wyznaczyli 4 konkretne obszary inteligencji emocjonalnej. Są to: spostrzeganie i rozumienie emocji, wspomaganie myślenia emocjami, a także wpływ emocji na zachowanie.

Trzeci model inteligencji emocjonalnej opracował amerykański psychiatra kliniczny, Reuven Bar-On. Według niego inteligencja emocjonalna opiera się na: inteligencji interpersonalnej, radzeniu sobie ze stresem, umiejętności adaptacji oraz empatii, a także ogólnym nastroju.

Kompetencje emocjonalne – typologia

Kompetencje, zaliczane do inteligencji emocjonalnej, można podzielić na 3 grupy: kompetencje psychologiczne, czyli relacja z samym sobą, kompetencje społeczne (relacje z innymi ludźmi) oraz kompetencje działania (prakseologiczne), obejmujące stosunek człowieka do działań, obowiązków oraz wyzwań.

Oto zaskakujący test opisujący twoją osobowość i twoje relacje z bliskimi

W skład kompetencji psychologicznych wchodzą:

  • Samoocena – ocena własnej wartości, świadomość swoich możliwości i racjonalne spojrzenie na własną osobę, niezależne od opinii innych osób
  • Samokontrola- m.in. umiejętność radzenia sobie ze stresem, kontrolowania swoich emocji
  • Samoświadomość – umiejętność rozpoznawania własnych stanów emocjonalnych

Do kompetencji społecznych zalicza się:

  • Empatia – umiejętność rozumienia oraz odczuwania stanów emocjonalnych innych osób
  • Asertywność – zdolność do otwartego wyrażania swoich emocji, opinii, zdania oraz obrony swoich racji bez naruszania prawa do obrony innych osób
  • Współpraca – umiejętność współdziałania w grupie w celu rozwiązywania wspólnych problemów oraz zadań
  • Przywództwo – zdolność zjednywania sobie zwolenników oraz umiejętność przedstawiania im problemu, motywowania ich do jego rozwiązania
  • Perswazja – umiejętność wzbudzania odpowiednich emocji, prowokowania do powstawania pożądanych zachowań oraz reakcji wśród innych osób

Kompetencje działania obejmują:

  • Motywację – zaangażowanie, dążenie do osiągnięcia własnych celów
  • Adaptację – umiejętność funkcjonowania w zmienionym środowisku, zdolność do działania w stresujących sytuacjach
  • Sumienność – konsekwencja w działaniu, rozwiązywanie problemów zgodnie z obowiązującymi standardami.
Więcej o: