Schorzenie potocznie uważane jest za rodzaj bocznego skrzywienia kręgosłupa . Jednak skoliozy mogą wystąpić w trzech płaszczyznach - czołowej, strzałkowej oraz poziomej. Przyczyny tego rodzaju deformacji kręgosłupa nie są do końca znane, większość z nich ma charakter idiopatyczny, czyli samoistny.
- zaburzenie równowagi i zmiana położenia środka ciężkości powoduje, że pozostałe odcinki kręgosłupa wyginają się kompensacyjnie. Zwykle pogłębieniu ulega lordoza (przodowygięcie) lędźwiowa i kifoza (tyłowygięcie) piersiowa
- może dojść do wyrównawczego skrzywienia nad lub pod zaburzeniem pierwotnym oraz do czynnościowego skrócenia jednej z kończyn dolnych
- w zaawansowanej chorobie nieprawidłowo ustawione kręgi skręcają się wokół osi, co prowadzi do powstania garbu
Ponad 80 proc. wszystkich skolioz powstaje idiopatycznie, tzn. nie można ustalić z jakiego powodu. W pozostałych przypadkach winę ponosi zaburzenie napięcia mięśni (przy porażeniach lub przykurczach), zmiany kostne (nieprawidłowa budowa kręgów) lub nieprawidłowości poza kręgosłupem (np. nierówna długość nóg , wady budowy miednicy, bóle stawu sprawiające, że chory oszczędza jedną kończynę).
Przy bardziej zaawansowanych wadach wystarczy badanie przedmiotowe; zdjęcia RTG pozwalają dokładnie ustalić rodzaj wady i jej ciężkość oraz dobrać najwłaściwszą metodę leczenia.
W najcięższych, szybko postępujących skoliozach wczesnodziecięcych zaleca się intensywną rehabilitację poprawiającą sprawność ogólną i oddechową; szybki postęp skrzywienia jest wskazaniem do operacyjnego usztywnienia kręgosłupa. Obecnie stosowane są implanty, które można
rozciągać, co pozwala kręgosłupowi rosnąć. Przy najczęściej spotykanych, niewielkiego stopnia skoliozach czynnościowych, w których nie doszło jeszcze do zmian kształtu kręgów ani do ich rotacji, zaleca się stałą kontrolę, ćwiczenia wzmacniające mięśnie przykręgosłupowe i przestrzeganie zaleceń dotyczących utrzymywania prawidłowej postawy ciała.