Co to jest trofoblast?
Trofoblast jest to zewnętrzna warstwa błony komórkowej zarodka ssaka, która tworzy się po zapłodnieniu. Struktura ta została odkryta w XIX wieku, a jej nazwa pochodzi od greckich słów „trophe” – pokarm oraz „blastos” oznaczające kiełek lub zarodek. Jest to struktura stanowiąca prekursor łożyska, w które zamienia się około 16 tygodnia ciąży. U człowieka trofoblast zbudowany jest z dwóch warstw – syncytiotrofoblastu oraz cytotrofoblastu.
Po zapłodnieniu komórki jajowej, w organizmie kobiety zachodzi szereg bardzo dynamicznych zmian. Zapłodniona komórka, pierwsza komórka nowego organizmu, czyli zygota, w każdym dniu ulega przekształceniom oraz podziałom. Biologicznie kolejno zmienia się w morulę, blastulę, aż w końcu (po 7 dniach od zapłodnienia) w blastocystę. Dopiero w tej strukturze wyodrębnia się węzeł embrionalny, który z czasem przekształci się w płód oraz trofoblast, z którego powstanie łożysko.
Funkcje trofoblastu
Podstawową funkcją trofoblastu jest przetransportowanie z krwi substancji odżywczych oraz hormonów, które są niezbędne do przeżycia zarodkowi. Oprócz tego trofoblast stanowi warstwę ochronną zapłodnionej komórki jajowej - dzięki enzymom litycznym, umożliwia embrionowi zagnieżdżenie się w ścianie macicy.
Inną funkcją trofoblastu jest produkcja hormonu Beta hCG (gonadotropiny kosmówkowej), którego wysokie stężenie w organizmie jest wyznacznikiem ciąży.
Puste jajo płodowe
Bardzo częstą przypadłością dotyczącą kobiet, u których pojawiły się objawy ciążowe, w tym pozytywny test ciążowy jest tzw. puste jajo płodowe.
Puste jajo płodowe zaliczane jest do grupy poronień samoistnych, ponieważ w pierwszych tygodniach po zapłodnieniu dochodzi do wykształcenia wszystkich struktur zarodkowych, z wyjątkiem samego embrionu. Wykształca się również trofoblast, który produkuje gonadotropinę kosmówkową, hormon wywołujący w organizmie objawy ciążowe. Kobiecie wówczas spóźnia się miesiączka i po wykonaniu testu ciążowego pojawiają się dwie kreski, oznaczające ciążę. Bardzo szybko na badaniu obrazowym diagnozowany jest brak zarodka przy jednoczesnej obecności trofoblastu.
Przyczyny pustego jaja płodowego nie są do końca określone, zakłada się, że ten rodzaj poronienia wynika z wad chromosomalnych, a także niewydolności plamki żółtej, która w ciągu kilku dni przekształca się w zarodek. Puste jajo płodowe zwykle nie nawraca i kobiety z reguły nie mają problemu z zajściem w kolejne ciąże.
Ciążowe choroby trofoblastyczne
Czasami u kobiet w ciąży dochodzi do nieprawidłowego rozwoju trofoblastu, co skutkuje różnorodnymi chorobami. Ciążowa choroba trofoblastyczna jest to określenie dotyczące grupy schorzeń, zawiązanych z patologiami występującymi w obrębie prekursora łożyska. Wśród nich wymienia się:
- Zaśniad groniasty całkowity lub częściowy, zaśniad inwazyjny
- Rak kosmówki
- Guz miejsca łożyskowego
Nieprawidłowy rozwój trofoblastu zwykle polega na zbyt intensywnym namnażaniu się komórek, co skutkuje rozrostem tej struktury i zbyt wysokim poziomem hormonu Beta hCG.
Ciążowe choroby trofoblastyczne – zaśniad groniasty i inwazyjny
Zaśniady są najczęstszymi patologiami dotyczącymi trofoblastu i dotyczą 1 na 1000 ciężarnych. Przyczynami wszystkich typów zaśniadów są patologie w procesie wytwarzania komórek jajowych lub plemników podczas zapłodnienia.
Zaśniad groniasty całkowity polega na zapłodnieniu komórki jajowej nie zawierającej materiału genetycznego przez jeden lub dwa plemniki. Skutkiem tego jest niewykształcenie się zarodka, ale powstanie trofoblastu, produkującego hormon hCG.
Zaśniad groniasty częściowy to patologia wczesnego stadium ciąży, która spowodowana jest zapłodnieniem przez komórkę jajową wadliwym plemnikiem. Wówczas, po kilku tygodniach dochodzi do obumarcia zarodka.
Zaśniad inwazyjny jest to stan organizmu, w którym nieprawidłowo zapłodniona komórka jajowa (zaśniad groniasty) naciska na naczynia krwionośne lub ścianę macicy. W efekcie tego, komórki trofoblastyczne (zator trofoblastyczny), przedostają się do krwiobiegu, a następnie same obumierają, wywołując przy tym krwotoki. Zdarza się, że zator uszkadza ścianę macicy wywołując obfity krwotok z dróg rodnych.
Zaśniady objawiają się krwawieniem z dróg rodnych, nudnościami lub wymiotami, a także nadmiernym powiększeniem się macicy w stosunku do danego tygodnia ciąży.
