Plemnik jest hapoloidalną komórką rozrodczą, wytwarzaną przez gonadę mężczyzny i służy do zapłodnienia kobiety. Plemniki występują u męskich przedstawicieli nie tylko wśród ludzi, ale także zwierząt i roślin - różnią się one jednak budową. W jednej porcji wytrysku może znajdować się nawet od 100 do 500 milionów plemników. U wszystkich kręgowców plemniki produkowane są w jądrach, dojrzewają zaś w najądrzu. Plemniki są bardzo żywotne, jednak przy tym bardzo wrażliwe - poza organizmem giną szybko. Aby przetrwać, potrzebują odpowiedniej temperatury i wilgotności, dlatego poza pochwą i prąciem mają nikłe szanse na przeżycie. Jak długo żyje więc plemnik?
Długość życia plemnika zależy od tego, w jakich warunkach się znajduje. Spośród milionów plemników znajdujących się w nasieniu mężczyzny, tylko połowa z nich rozpoczyna wędrówkę w kierunku kobiecego jajeczka. Pozostała część to statyści. Tylko kilka milionów, spośród tych aktywnych plemników, ma szansę zapłodnić komórkę jajową kobiety. Błonę komórkową jajeczka sforsuje tylko jeden z nich - reszta szybko zakańcza żywot.
Często jednak dochodzi do sytuacji, w której plemniki, które znalazły się w ciele kobiety, nie natrafią na komórkę jajową gotową do zapłodnienia. Nie oznacza to zupełnego braku szans na zapłodnienie w bardziej dogodnej chwili. W takiej sytuacji plemniki mogą bowiem w drogach rodnych przeżyć nawet kilka dni - mają bowiem sprzyjające ku temu warunki: ciepło i wilgotno. Jeśli więc nie stosujesz dodatkowego zabezpieczenia, a chcesz uniknąć ciąży, ze stosunkiem należy wstrzymać się już na kilka dni przed owulacją. W przypadku, gdy zawiedzie zabezpieczenie, a bardzo chce się uniknąć ewentualnej ciąży, można zastosować tak zwaną tabletkę "po". Zażycie jej przez kobietę do maksymalnie 72 godzin po stosunku daje spore szanse na to, że plemniki znajdujące się w jej układzie rozrodczym zostaną unicestwione i do zapłodnienia nie dojdzie. Największe szanse daje połknięcie jej w ciągu pierwszych 24 godzin po domniemanym zapłodnieniu. Jest to jednak wyjście awaryjne i powinno być stosowane wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach - taka tabletka zawiera bowiem silną dawkę hormonów, która może zaburzyć nawet kilka przyszłych cykli miesiączkowych kobiety.
Choć w jednym wytrysku znajdują się miliony plemników, to statystycznie co piąta para ma problem z zapłodnieniem. Jest to spowodowane tym, iż plemniki są niezwykle wrażliwe i wiele czynników ma na nie szkodliwy wpływ. Należą do nich:
czynniki środowiskowe, takie jak zanieczyszczenie powietrza i wody
Wiele osób, zwłaszcza młodych i dopiero rozpoczynających życie seksualne, ma wiele obaw związanych z żywotnością plemników. Im młodszy wiek, a także im bardziej niepewna sytuacja życiowa, tym bardziej widmo ewentualnej nieplanowanej ciąży może skutecznie odwieść dwoje ludzi od zbliżeń intymnych. Stuprocentową gwarancję braku ciąży może dać tylko całkowita abstynencja seksualna, jednak wiele osób zastanawia się także nad tym, na ile bezpieczne są różnego rodzaju zabawy w sypialni, bez penetracji.
Czy zajście w ciążę jest możliwe poprzez przeniesienie plemników do pochwy przez ręcznik, prześcieradło lub palce? Odpowiedź brzmi: zdecydowanie nie. Plemniki, które znajdą się na powietrzu, giną właściwie od razu. Nawet, gdyby w jakiś sposób udało się przenieść je do dróg rodnych kobiety w stanie żywym (na przykład na palcach albo wibratorze), jeśli miały kontakt z powietrzem, i tak zginą po kilkunastu godzinach i nie są zdolne do zapłodnienia.
Uproszczony wygląd plemnika zna niemal każdy - kojarzy się on z długą nitką, zakończoną główką. Dobrze zbudowany, silny i zdrowy plemnik, składa się z główki, witki oraz czapeczki - w niej znajdują się enzymy, dzięki którym może on przebić ścianę komórki jajowej. Plemniki powstają w ilości około 3 tysięcy na sekundę, nieustannie. Jeśli nie wydostaną się podczas wytrysku, umierają, robiąc miejsce następnym, gotowym do zapłodnienia. Każdy plemnik ma wielkość około 0.006 mm. Do mniej więcej 14 roku życia gruczoły płciowe nie produkują plemników, a młody mężczyzna wchodzi w wiek reprodukcyjny mniej więcej w wieku 17-19 lat.
Kolor spermy dużo mówi na temat jakości plemników - zdrowa sperma , zawierająca zdrowe plemniki, jest barwy białej, z mlecznym zabarwieniem. Jeśli jest jałowa, poznasz to po żółtawej, przezroczystej barwie. Plemniki poruszają się bardzo szybko - w ciągu sekundy mogą przebyć dystans będący czterokrotną długością ich rozmiaru. Podczas wytrysku, plemniki mogą osiągać prędkość nawet 45 km/h. Im mniej sprzyjające czynniki środowiskowe, tym gorsza jakość spermy i mniejsza ilość plemników w niej zawarta.
Mężczyzna wytwarza plemniki przez całe życie, niezależnie od wieku. Zawsze proces ten trwa 74 dni, a na jego zaburzenie mają wpływ choroby, zażywanie niektórych grup leków, przewlekły stres, a także nieprawidłowości w budowie chromosomów. Męski organizm wytwarza takie same ilości plemników z chromosomami X i Y, jednak szacuje się, że plemniki z chromosomem Y są bardziej ruchliwe, jednak krócej żyją. Z kolei plemniki z chromosomami X są wolniejsze, jednak są bardziej odporne na niesprzyjające czynniki, dzięki czemu przeżywają dłużej w niesprzyjającym środowisku.
To również może cię zainteresować:
Jądra - stąd ruszają plemniki. Jaka jest budowa jąder i jakie grożą im choroby?