Miała być ciąża, jest rak? Niestety, to możliwe. Co warto wiedzieć o zaśniadzie groniastym?

O zaśniadzie groniastym, rzadkiej chorobie, która dotyczy ciężarnych, wiele osób usłyszało po raz pierwszy za sprawą amerykańskiej reporterki i prezenterki telewizyjnej Michelle Velez. Dziennikarka ostrzega w mediach społecznościowych, że nieprawidłowo rozwijająca sie ciąża może przekształcić się w raka, o czym przyszłe mamy nie mają pojęcia.

38-letnia Michelle Velez jest prezenterką wiadomości lokalnej stacji KSNV News 3 z Las Vegas i mamą dwojga dzieci. Od kilku miesięcy nie można jednak było zobaczyć jej na ekranie. Przyczynę postanowiła wyjaśnić w mediach społecznościowych. Opowiedziała szczerze, jak z matki oczekującej na trzecie dziecko, stała się pacjentką onkologiczną:

Zdiagnozowano u mnie rzadką postać raka, który jest spowodowany nieprawidłową ciążą. Płód nigdy się nie uformował - ale zamiast poronienia… ciąża nadal rośnie i produkuje tkanki inwazyjne. Teraz, żeby to zabić, muszę przejść agresywną chemioterapię

- napisała Velez na Facebooku i Instagramie.

Kobieta przyznaje, że po prostu miała sporego pecha, bo choroba należy do rzadkich (w Stanach Zjednoczonych ocenia się, że zagrożenie dotyczy jednej na tysiąc ciąż). Zarazem wierzy, że historia dobrze się skończy, bo rak jest uleczalny. W mediach zamieszcza nie tylko zdjęcia, ale także filmy, z przebiegu leczenia:

Jest się czego bać także u nas?

O wyjaśnienie poprosiliśmy prof. Marzenę Dębską*, ginekologa położnika. Ekspertka przyznaje, że takie zagrożenie w ciąży istnieje, ale jest minimalne:

Zaśniad groniasty to choroba bardzo rzadka, a przede wszystkim zazwyczaj niezagrażająca trwale zdrowiu kobiety. To nowotwór łagodny i wystarczające leczenie polega na wyłyżeczkowaniu jamy macicy. Rzeczywiście, w przypadku 2-4 proc. przypadków zmiana może okazać się złośliwa. Wówczas konieczne bywa usunięcie macicy i chemioterapia. Są to jednak sporadyczne przypadki.

Zaśniad groniasty - przyczyny i objawy

Chociaż "ciąża to nie choroba", w jej trakcie ujawnia się wiele problemów zdrowotnych, choćby związanych z układem krążenia, drogami moczowymi czy układem hormonalnym. To nie fanaberia, że kobiety powinny regularnie odwiedzać lekarza i wykonywać badania profilaktyczne - zarówno ze względu na własne bezpieczeństwo, jak i rozwijającego się płodu. W przypadku zaśniadu groniastego płód się nie rozwija, ale zdrowie kobiety jest zagrożone. Zarazem, jeśli jest pod opieką specjalisty, problem można szybko zdiagnozować i rozwiązać. Zaśniad jest bowiem wyraźnie widoczny podczas badania USG, standardowo wykonywanego w ciąży. Do ostatecznego rozpoznania potrzebne jest jeszcze badanie mikroskopowe pobranych tkanek z macicy.

Zaśniad groniasty to niezłośliwa postać choroby trofoblastycznej. Trofoblasty to komórki pokrywające od zewnątrz błony płodowe (kosmówkę). Do ich zadań należy m.in. tworzenie łożyska oraz rozprowadzanie witamin i substancji odżywczych. Ta ich nieprawidłowość skutkuje nieprawidłowym rozrostem komórek i zamiast łożyska, tworzą się charakterystyczne pęcherzyki i torbiele tekaluteinowe (widoczne na USG).

Do zaburzeń w obrębie trofoblastów zwykle dochodzi, gdy komórka jajowa zostanie zapłodniona przez dwa plemniki lub dojdzie do zapłodnienia tzw. pustej komórki jajowej (pozbawionej materiału genetycznego). Statystyki pokazują, że zagrożenie jest największe dla kobiet z Azji i zachodniej Afryki, gdzie do nieprawidłowego zapłodnienia dochodzi nawet raz na 100 ciąż. U wszystkich kobiet ryzyko jest wyższe w przypadku najmłodszych (poniżej 20 roku życia) i najstarszych (powyżej 40. roku życia) ciężarnych.

Objawy zaśniadu groniastego całkowitego przypominają poronienie i obejmują głównie:

• silne wymioty,
• zatrucie ciążowe,
• krwawienie z dróg rodnych, zwykle w czwartym lub piątym miesiącu ciąży,
• brązowa wydzielina z pochwy.

Uwaga, to mit, że krwawienie w ciąży po prostu się zdarza i nie ma się czym przejmować. Wprawdzie we wczesnym etapie ciąży, w momencie implantacji zarodka (zagnieżdżania w macicy), może pojawić się drobne krwawienie, jednak każda krwista wydzielina z pochwy u przyszłej mamy wymaga konsultacji z lekarzem:

Rak kosmówki (kosmówczak), czyli zezłośliwienie zaśniadu groniastego

Zaśniad groniasty ma różne postaci (zaśniad częściowy, zaśniad całkowity). Leczenie polega na jego usunięciu. Najczęściej przeprowadza się zabieg wyłyżeczkowania jamy macicy oraz kanału szyjki macicy. W ten sposób można w 95 proc. wyleczyć zaśniad częściowy i w około 80 proc. wyleczyć zaśniad groniasty całkowity. Po usunięciu zaśniadu niezbędne jest wykonanie badania histopatologicznego, by stwierdzić czy zaśniad nie przekształcił się w raka kosmówki, nazywanego kosmówczakiem. W cięższych przypadkach lekarz może zalecić nawet całkowite usunięcie macicy.

Kosmówczak jest poważną chorobą choćby dlatego, że grozi przerzutami do wątroby, płuc oraz nerek. Warto wiedzieć, że kosmówczak pojawia się najczęściej jako pozostałość zaśniadu groniastego, ale proces nowotworowy może zainicjować poronienie czy prawidłowa ciąża. To dlatego tak istotne jest, by kobiety nie rezygnowały z regularnych wizyt ginekologicznych po urodzeniu dziecka.

* Prof. dr hab. n. med. Marzena Dębska, ginekolog położnik, perinatolog, pracuje w Klinice Położnictwa i Ginekologii w Szpitalu Bielańskim. Specjalizuje się w różnych problemach z zakresu patologii ciąży oraz diagnostyce i terapii prenatalnej, szczególnie konfliktu serologicznego (czerwonokrwinkowego) oraz konfliktu płytkowego, wad serca, układu moczowego i innych. Jest przewodniczą Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej. Posiada liczne certyfikaty umiejętności w zakresie ultrasonografii i diagnostyki prenatalnej Polskiego Towarzystwa Położników i Ginekologów, Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego oraz certyfikaty Fetal Medicine Foundation. Jest jedną z nielicznych osób w Polsce posiadających Certificate of Invasive Procedures wydany przez Fetal Medicine Foundation. Jest członkiem International Society of Ultrasound in Obstetrics and Gynaecology.