Dysplazje – czym są?
Dysplazje (dysembrioplazja, łac. dysplasio) to grupa wad wrodzonych polegających na zaburzeniu organizacji lub czynności komórek w określonej tkance. Tym samym dysplazją nazywa się różnego rodzaju zaburzenia w budowie, organizacji lub czynności komórek w tkankach organizmu. Pod pojęciem dysplazji rozumie się również nieprawidłowości w komórkach, które zachodzą w okresie ich dojrzewania i różnicowania. Tego rodzaju patologie dotyczą wyłącznie nabłonka i tkanki łącznej.
Rodzaje dysplazji
Istnieje wiele rodzajów dysplazji. To na przykład:
- dysplazje kostne (kostno-stawowe). Zależnie od tego, której części kości lub stawu dotyczą, dysplazje kostno-stawowe, dzieli się na dysplazje nasad, przynasad, trzonu kości oraz dysplazje chrząstki nasadowej. To na przykład dysplazja stawu biodrowego, dysplazja obojczykowo-czaszkowa, dysplazja przynasadowa McKusicka, wrodzona łamliwość kości, dysplazja zębiny, osteodystrofia Albrighta, dysplazja włóknista kości,
- dysplazje ektodermalne, na przykład epidermodysplasia verruciformis, fakomatozy,
- wrodzone defekty kolagenu, na przykład zespół Ehlersa-Danlosa,
- choroby spichrzeniowe, na przykład mukopolisacharydozy
- hamartoma
- ogniskowa dysplazja korowa.
Jednymi z najczęściej diagnozowanych patologii jest dysplazja stawu biodrowego u noworodków oraz dysplazja szyjki macicy u kobiet.
Dysplazje stawu biodrowego – przyczyny i leczenie
Dysplazja stawu biodrowego to nieprawidłowość w stawie biodrowym, który zwykle występuje od urodzenia. Dysplazja stawu biodrowego wcześniej nazywana była zwichnięciem stawu biodrowego.
Dysplazje stawów biodrowych występuje u około 1 na 1000 dzieci. Ich przyczyny nie są do końca poznane. Przypuszcza się, że czynnikami ryzyka może być:
- historia rodziny (jeśli któreś z rodziców urodziło się z dysplazją, prawdopodobieństwo wystąpienia schorzenia w kolejnym pokoleniu zwiększa się pięciokrotnie,
- płeć (ten rodzaj dysplazji częściej obserwuje się u dziewczynek. Być może ma to związek z estrogenem),
- warunki ciąży (na przykład małowodzie, pierwsza ciążą) oraz pozycja narodzin (złe ułożenie w macicy).
Nie bez znaczenia są inne nieprawidłowości, takie jak porażenie mózgowe, choroby rdzenia kręgowego lub inne zaburzenia układu nerwowego czy mięśniowego.
Wczesne leczenie dysplazji stawu biodrowego rozpoczyna się po urodzeniu. Jego celem jest ustawienie głowy kości udowej w panewce, co pozwala strukturom dynamicznym na normalny rozwój. Terapia obejmuje różne metody, w zależności od wieku dziecka i stopnia zaawansowania patologii. Może to być stosowanie uprzęży Pavlika, które służy do przytrzymywania biodra w prawidłowym położeniu.
Jeżeli uprząż Pavlika nie jest skuteczna, stosuje się redukcję zamkniętą. Zabieg przebiega w znieczuleniu. Polega on na tym, że lekarz umieszcza stawy biodrowe w prawidłowych pozycjach, a następnie na co najmniej 12 tygodni zakłada gips, by utrzymać biodra w prawidłowym ustawieniu. Czasem konieczna jest redukcja otwarta, która polega na owinięciu ścięgien wokół bioder i usunięcie struktur, które uniemożliwiają biodrom swobodny ruch.
Dysplazje szyjki macicy – przyczyny i leczenie
Dysplazja szyjki macicy, inaczej wewnątrznabłonkowa neoplazja szyjki macicy, oznacza zmiany w budowie i podziale komórek, które mogą stać się złośliwe. Ponieważ dysplazja szyjki macicy charakteryzuje się obecnością komórek o nieprawidłowej budowie, w których zachodzą liczne patologiczne podziały, może stopniowo przejść w raka szyjki macicy. Ryzyko zależy od stopnia jej zaawansowania.
Przyczyną dysplazji szyjki macicy najczęściej jest przewlekłe zakażenie onkogennymi typami wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV). To głównie typ 16 i 18 wirusa HPV. Dysplazja szyjki macicy zazwyczaj przebiega bezobjawowo. Czasami mogą się pojawić upławy i plamienia po stosunkach. Pełna objawowość pojawia się dopiero w bardzo zaawansowanych stadiach raka szyjki macicy.
Diagnostyka dysplazji szyjki macicy opiera się na badaniu cytologicznym. Wynik jest określany na podstawie pięciostopniowej skali Papanicolau lub w skali Bethesda. Im szybciej dysplazja szyjki macicy zostanie rozpoznana, tym większa szansa na wyleczenie.
