Do oparzenia dochodzi zazwyczaj na skutek działania temperatury przekraczającej 42 stopnie Celsjusza. W przypadku działania takiej temperatury do poważnego uszkodzenia tkanek i martwicy dochodzi po około 6 godzinach. Jeśli temperatura przekracza 55 stopni, do martwicy dochodzi po około 3 minutach, natomiast, gdy temperatura jest wyższa niż 70 stopni do wystąpienia martwicy wystarczy jedna sekunda. Każdy rodzaj c wywołuje uszkodzenie skóry, natomiast działanie wyższej temperatury może wywołać również uszkodzenie głębiej położonych tkanek. W przypadku rozległych i głębokich poparzeń dochodzi również do uszkodzeń ogólnoustrojowych.
Stopnie oparzeń
W medycynie rozróżnia się trzy podstawowe stopnie oparzeń:
- Stopień I – to najlżejszy stopień oparzenia, który powstaje na przykład na skutek zbyt długiego przebywania na słońcu, krótkotrwałego działania pary wodnej albo niezbyt gorącej wody. Charakteryzuje się zaczerwienieniem skóry w miejscu, w którym działała wysoka temperatura. Dodatkowo może pojawić się niewielka opuchlizna. Takie obrażenia wiążą się również z silnym pieczeniem. Dolegliwości utrzymują się kilka dni, a po ranie nie pozostaje blizna.
- Stopień II - występuje na skutek kontaktu skóry z parą wodną, oblaniu gorącym olejem albo wrzącą wodą. W przypadku takiego oparzenia występują objawy związane z oparzeniem stopnia I, a dodatkowo na skórze pojawiają się pęcherze wypełnione płynem surowiczym. Poza tym zwykle występują znaczne dolegliwości bólowe. Gojenie się takich oparzeń trwa około dwóch tygodni i czasami może pozostawiać niewielkie blizny.
- Stopień III - jest to najbardziej poważny stopień oparzeń, a uszkodzenia dotyczą całej grubości skóry, a często również tkanek położonych pod skórą. Powstaje na skutek długotrwałego kontaktu z wrzącą wodą albo gorącym olejem, a także na skutek działania ognia. W wyniku takich oparzeń powstają strupy oraz martwica skóry, dolegliwości bólowe są silne, jednak są one związane z uszkodzeniem tkanek podskórnych. Skóra jest natomiast niewrażliwa na dotyk. Oparzenie tego stopnia często jest związane z wieloma objawami ogólnoustrojowymi. Po takich oparzeniach na skórze zostają blizny. Najbardziej zaawansowaną formą takiego oparzenia jest zwęglenie tkanek.
Oprócz dolegliwości bólowych oparzenia często są związane z objawami, które dotyczą całego organizmu. Oparzenie powoduje zatrucie całego organizmu oraz utratę osocza z krwi. Im bardziej rozległe są oparzenia i im większego obszaru ciała dotyczą, tym objawy są poważniejsze. Uszkodzenie skóry obejmujące około 15 – 20 proc. u osoby dorosłej i około 10 proc. u dziecka może spowodować wstrząs oparzeniowy i poważne zagrożenie życia.
Oparzenie - postępowanie
Na początku z oparzonych obszarów należy usunąć odzież. Nie należy odrywać materiału, który przylega do skóry w miejscu oparzenia. Jeżeli oparzeniu uległa ręka, należy jak najszybciej zdjąć z dłoni biżuterię. Oparzoną skórę należy ochłodzić chłodną, ale niezbyt zimną wodą. Szybkie obniżenie temperatury ciała pozwala na zmniejszenie głębokości uszkodzenia tkanek, wpływa również na zmniejszenie obrzęku oraz bólu. Po ochłodzeniu oparzeń rany należy odkazić i zabezpieczyć. Uszkodzone fragmenty ciała najlepiej osłonić czystym materiałem, na przykład jałową gazą albo czystym prześcieradłem, tak aby chronić tkanki przed zakażeniem. Na skórę nie należy nakładać żadnych maści, kremów, żeli ani innych specyfików. W przypadku silnych dolegliwości bólowych można podać pacjentowi leki przeciwbólowe oraz uspokajające.
Jeżeli pęcherze powstałe po poparzeniu zostały uszkodzone i nie chronią głębiej położonych tkanek należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ otwarta rana może ulec zakażeniu. W takiej sytuacji poparzone obszary należy oczyścić roztworem azotanu srebra, roztworem fioletu krystalicznego lub spirytusem. Takie środki działają odkażająco, redukują dolegliwości bólowe, a dodatkowo przyspieszają tworzenie się strupka. Następnie pacjenta należy osłonić, aby chronić ciało przed utratą ciepła. W przypadku rozległego oparzenia ciała nie należy zwlekać z udaniem się do lekarza. Oparzenie trzeciego stopnia bardzo często wymaga leczenia operacyjnego, które polega na przeszczepieniu skóry.
Po oparzeniu niezwykle ważne jest odpowiednie nawadnianie organizmu. Najlepiej, aby osoba, która uległa poparzeniu piła duże ilości ciepłej herbaty, soków oraz wody z odrobiną soli. Przez cały okres leczenia nie należy przebijać ani zrywać uszkodzonej skóry.
