Katarakta oczna - przyczyny
Katarakta oczna najczê¶ciej jest spotykana u osób starszych. W tym przypadku mówi siê o zaæmie starczej, której przyczyny nie zosta³y jak do tej pory jednoznacznie okre¶lone. Wp³yw na stopniowe mêtnienie soczewki i pogorszenie widzenia ma z pewno¶ci± starzenie siê struktur oka. U osób m³odych zaæma mo¿e wyst±piæ na skutek urazu lub w wyniku zaburzeñ metabolizmu, które prowadz± do zmêtnienia soczewki.
Czasami choroba jest zwi±zana ze schorzeniami, takimi jak cukrzyca albo wadami wzroku, takimi jak krótkowzroczno¶æ. Bardzo rzadko zaæma jest obecna ju¿ w momencie narodzin lub zaczyna siê rozwijaæ od najm³odszych lat. W takich sytuacjach choroba czêsto jest spowodowana przyjmowaniem przez kobietê w ci±¿y okre¶lonych substancji.
Katarakta – co to jest?
Katarakta to schorzenie oczu polegaj±ce na zmêtnieniu soczewki oka. Na skutek choroby pojawiaj± siê zaburzenia wzroku, zazwyczaj pacjenci skar¿± siê na pogorszenie ostro¶ci widzenia zarówno z bliska, jak i z daleka. Zaæma mo¿e dotyczyæ tylko jednego oka, ale najczê¶ciej obejmuje obydwoje oczu, chocia¿ mo¿e postêpowaæ w oczach w ró¿nym tempie.
W zale¿no¶ci od tego, która czê¶æ soczewki uleg³a zmêtnieniu, wyró¿nia siê trzy podstawowe rodzaje zaæmy:
- Zaæma j±drowa - zmêtnienie soczewki wystêpuje g³êboko, w j±drze soczewki. Ten rodzaj choroby rozwija siê z czasem, nie wywo³uj±c zazwyczaj pogorszenia ostro¶ci widzenia, ale powoduj±c krótkowzroczno¶æ.
- Zaæma podtorebkowaczaszowata – w tym przypadku zmêtnieniu ulega tylna torebka soczewki. Choroba ma powolny przebieg, ale daje silne objawy, takie jak ol¶nienie oraz rozszczepienie ¶wiat³a.
- Zaæma korowa - soczewka jest zmêtniona w obszarze warstw powierzchniowych. Przy tym rodzaju katarakty czêsto oprócz zaburzenia ostro¶ci widzenia pacjent cierpi na widzenie podwójne.
W przebiegu choroby wyró¿nia siê jej dwa podstawowe stadia. Pierwszym etapem jest zaæma pocz±tkowa, w której zmêtnienie obejmuje jedynie czê¶æ soczewki. Gdy zmêtnienie obejmuje ca³± soczewkê mówi siê o zaæmie ca³kowitej (dojrza³ej). W pó¼niejszym czasie nieleczona zaæma przekszta³ca siê w zaæmê przejrza³±. Wówczas soczewka oczna ulega ca³kowitemu zniszczeniu, czyli jej masy obkurczaj± siê i rozp³ywaj±.
Katarakta – objawy
Objawy zaæmy s± dosyæ specyficzne. Najczêstsze dolegliwo¶ci, jakie wystêpuj± na skutek zmêtnienia soczewki to:
- Zaburzenia widzenia – nieostry, niewyra¼ny obraz
- Stopniowe zmniejszanie siê ostro¶ci widzenia wraz z postêpem choroby
- Zmiana koloru ¼renicy - zmiana koloru ¼renicy spowodowana zaæm± jest widoczna go³ym okiem. W zaawansowanych stadiach choroby ¼renica z czarnej zmienia barwê na szarobia³±.
Czêsto u osób starszych zaæmie towarzysz± wady wzroku. Nieleczona zaæma prowadzi w efekcie do ca³kowitej utraty wzroku.
Katarakta oka – operacja
Je¶li zmêtnienie soczewki zostanie szybko wykryte, stosuje siê leczenie kroplami przeciwkataraktowymi.
Jedynym skutecznym sposobem leczenia zaawansowanej katarakty jest leczenie operacyjne. Zabieg polega na usuniêciu zmêtnia³ej soczewki i zast±pieniu jej sztuczn±. W rzadkich przypadkach pacjentowi nie wszczepia siê sztucznej soczewki, a zamiast tego musi nosiæ okulary lub soczewki kontaktowe zastêpuj±ce usuniêt± soczewkê oczn±. Zabieg usuniêcia zaæmy trwa zazwyczaj nie d³u¿ej ni¿ 20 minut. Co wiêcej, nied³ugo po zakoñczeniu zabiegu pacjent mo¿e opu¶ciæ szpital. Hospitalizacja jest zalecana jedynie w rzadkich przypadkach, na przyk³ad, gdy podczas zabiegu wyst±pi± komplikacje lub gdy pacjent cierpi na inne schorzenia, takie jak na przyk³ad cukrzyca. Po zabiegu bardzo wa¿ne jest unikanie schylania siê oraz podnoszenia ciê¿kich rzeczy. Takie czynno¶ci mog³yby spowodowaæ wyst±pienie komplikacji po zabiegu.
Zabieg jest przeprowadzany zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym, które podaje siê w formie kropli, rzadziej w postaci zastrzyku podawanego bezpo¶rednio do oka. U pacjentów, z którymi wspó³praca jest znacznie utrudniona, na przyk³ad u osób chorych psychicznie, dzieci lub osób starszych, czasami stosuje siê znieczulenie ogólne. Je¿eli konieczne jest przeprowadzenie operacji zaæmy na obydwoje oczu, najpierw operuje siê jedno oko, a po pewnym czasie drugie.
