Katarakta oczna - przyczyny
Katarakta oczna najczęściej jest spotykana u osób starszych. W tym przypadku mówi się o zaćmie starczej, której przyczyny nie zostały jak do tej pory jednoznacznie określone. Wpływ na stopniowe mętnienie soczewki i pogorszenie widzenia ma z pewnością starzenie się struktur oka. U osób młodych zaćma może wystąpić na skutek urazu lub w wyniku zaburzeń metabolizmu, które prowadzą do zmętnienia soczewki.
Czasami choroba jest związana ze schorzeniami, takimi jak cukrzyca albo wadami wzroku, takimi jak krótkowzroczność. Bardzo rzadko zaćma jest obecna już w momencie narodzin lub zaczyna się rozwijać od najmłodszych lat. W takich sytuacjach choroba często jest spowodowana przyjmowaniem przez kobietę w ciąży określonych substancji.
Katarakta – co to jest?
Katarakta to schorzenie oczu polegające na zmętnieniu soczewki oka. Na skutek choroby pojawiają się zaburzenia wzroku, zazwyczaj pacjenci skarżą się na pogorszenie ostrości widzenia zarówno z bliska, jak i z daleka. Zaćma może dotyczyć tylko jednego oka, ale najczęściej obejmuje obydwoje oczu, chociaż może postępować w oczach w różnym tempie.
W zależności od tego, która część soczewki uległa zmętnieniu, wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje zaćmy:
- Zaćma jądrowa - zmętnienie soczewki występuje głęboko, w jądrze soczewki. Ten rodzaj choroby rozwija się z czasem, nie wywołując zazwyczaj pogorszenia ostrości widzenia, ale powodując krótkowzroczność.
- Zaćma podtorebkowaczaszowata – w tym przypadku zmętnieniu ulega tylna torebka soczewki. Choroba ma powolny przebieg, ale daje silne objawy, takie jak olśnienie oraz rozszczepienie światła.
- Zaćma korowa - soczewka jest zmętniona w obszarze warstw powierzchniowych. Przy tym rodzaju katarakty często oprócz zaburzenia ostrości widzenia pacjent cierpi na widzenie podwójne.
W przebiegu choroby wyróżnia się jej dwa podstawowe stadia. Pierwszym etapem jest zaćma początkowa, w której zmętnienie obejmuje jedynie część soczewki. Gdy zmętnienie obejmuje całą soczewkę mówi się o zaćmie całkowitej (dojrzałej). W późniejszym czasie nieleczona zaćma przekształca się w zaćmę przejrzałą. Wówczas soczewka oczna ulega całkowitemu zniszczeniu, czyli jej masy obkurczają się i rozpływają.
Katarakta – objawy
Objawy zaćmy są dosyć specyficzne. Najczęstsze dolegliwości, jakie występują na skutek zmętnienia soczewki to:
- Zaburzenia widzenia – nieostry, niewyraźny obraz
- Stopniowe zmniejszanie się ostrości widzenia wraz z postępem choroby
- Zmiana koloru źrenicy - zmiana koloru źrenicy spowodowana zaćmą jest widoczna gołym okiem. W zaawansowanych stadiach choroby źrenica z czarnej zmienia barwę na szarobiałą.
Często u osób starszych zaćmie towarzyszą wady wzroku. Nieleczona zaćma prowadzi w efekcie do całkowitej utraty wzroku.
Katarakta oka – operacja
Jeśli zmętnienie soczewki zostanie szybko wykryte, stosuje się leczenie kroplami przeciwkataraktowymi.
Jedynym skutecznym sposobem leczenia zaawansowanej katarakty jest leczenie operacyjne. Zabieg polega na usunięciu zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej sztuczną. W rzadkich przypadkach pacjentowi nie wszczepia się sztucznej soczewki, a zamiast tego musi nosić okulary lub soczewki kontaktowe zastępujące usuniętą soczewkę oczną. Zabieg usunięcia zaćmy trwa zazwyczaj nie dłużej niż 20 minut. Co więcej, niedługo po zakończeniu zabiegu pacjent może opuścić szpital. Hospitalizacja jest zalecana jedynie w rzadkich przypadkach, na przykład, gdy podczas zabiegu wystąpią komplikacje lub gdy pacjent cierpi na inne schorzenia, takie jak na przykład cukrzyca. Po zabiegu bardzo ważne jest unikanie schylania się oraz podnoszenia ciężkich rzeczy. Takie czynności mogłyby spowodować wystąpienie komplikacji po zabiegu.
Zabieg jest przeprowadzany zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym, które podaje się w formie kropli, rzadziej w postaci zastrzyku podawanego bezpośrednio do oka. U pacjentów, z którymi współpraca jest znacznie utrudniona, na przykład u osób chorych psychicznie, dzieci lub osób starszych, czasami stosuje się znieczulenie ogólne. Jeżeli konieczne jest przeprowadzenie operacji zaćmy na obydwoje oczu, najpierw operuje się jedno oko, a po pewnym czasie drugie.
