Śmierć biologiczną definiuje się jako stan, gdy zatrzymaniu uległy wszystkie czynności najważniejszych organów, a przede wszystkim mózgu. Kiedy człowiek nie oddycha, nie pracuje mu serce i nie ma krążenia, ale mózg wciąż wykazuje aktywność elektrofizjoloiczną, mówimy o śmierci klinicznej.
Śmierć kliniczna - czym jest i jakie są jej objawy?
Według słownika języka polskiego PWN śmierć kliniczną definiuje się jako stan, w którym znajduje się człowiek lub zwierzę kilka minut po tym, jak ustało krążenie oraz oddychanie, ale czynności reanimacyjne mogą jeszcze przywrócić czynności życiowe. Jeżeli dojdzie do zatrzymania czynności mózgu, ogłasza się zgon. Czasem jednak udaje się przywrócić czynności życiowe organizmu i mówimy wtedy, że pacjent przeżył śmierć kliniczną.
Przyjmuje się, że kluczowe są cztery pierwsze minuty śmierci klinicznej, w których czasie można jeszcze przywrócić pacjenta do życia. W wyniku zatrzymania oddychania już po 3-5 minutach zaczynają bowiem obumierać komórki kory mózgowej. Jeżeli uda się przywrócić funkcje życiowe po czasie dłuższym niż 4 minuty od wystąpienia śmierci klinicznej, najprawdopodobniej wystąpi trwałe uszkodzenie mózgu. Wyjątkiem jest stan hipotermii, w którym dochodzi do spowolnienia metabolizmu organizmu i czas na przywrócenie funkcji życiowych wydłuża się do kilkunastu minut.
Wielu pacjentów, którzy przeżyli śmierć kliniczną, opowiada o tym, że słyszało to, co działo się na sali operacyjnej czy w miejscu, w którym dochodziło do prób reanimacji. Większość doświadczyła uczucia przebywania poza swoim ciałem. Niektórzy mówią o spotkaniach z bliskimi zmarłymi lub istotami wyższymi, o tym, że widzieli światło, w którego stronę mieli podążać. Naukowcy tłumaczą te zjawiska jako efekty zaburzeń pracy mózgu wskutek niedotlenienia.
Śmierć kliniczna a śmierć biologiczna
Śmierć odbywa się w kilku etapach. Pierwszym z nich jest agonia, kiedy zatrzymuje się oddychanie i krążenie, a upośledzeniu ulega ośrodkowy układ nerwowy. Po agonii nadchodzi moment śmierci klinicznej. Pacjent nie oddycha, nie ma krążenia, jest bardzo blady, nie reaguje na bodźce, a jego ciało jest wiotkie. W komórkach organizmu wciąż zachodzą jednak procesy metaboliczne i wciąż można zaobserwować czynności mózgu. Następnie rozwija się trzeci etap, tzw. życie pośrednie lub inaczej życie tkankowe. Poszczególne tkanki organizmu pozostają wtedy żywe, choć organizm nie funkcjonuje. Oznacza to, że zbliża się ostatni etap, czyli śmierć biologiczna. Śmierć biologiczną stwierdza się dopiero w momencie, gdy dochodzi do śmierci pnia mózgu.
