Bezoar, czyli kamień rzekomy w układzie pokarmowym. Jak się go pozbyć?

Rzekomy kamień jelitowy, jak bywa nazywany bezoar, to zlepek niestrawionego pożywienia czy innych substancji, które trafiają do układu pokarmowego. Schorzenie, choć rzadko spotykane, wymaga przeprowadzenia zabiegu operacyjnego. Te specyficzne złogi tworzą się zarówno u ludzi, jak i u zwierząt.

Gdy układ pokarmowy działa prawidłowo, kamienie rzekome z zasadzie się nie tworzą. Bezoary traktowane są jak ciała obce, ale niekoniecznie są to rzeczy bardzo twarde - takie, które od razu uznalibyśmy za niebezpieczne.Czasem w mediach pojawiają się doniesienia o włosach, włóknach roślinnych czy gumach do żucia, które utknęły w żołądku. Generalnie opowieści o gumach zagrażających naszemu zdrowiu wielokrotnie były podważane przez pogromców mitów na kanałach edukacyjnych. Kiedy jednak pięciolatek zjadł 40 gum niemal naraz, poważnie sobie zaszkodził i konieczna okazała się interwencja chirurgiczna. Głośne też bywają przypadki, gdy na stole chirurgów kończą osoby, które zjadają włosy.

Zobacz wideo

Bezoar - objawy i diagnoza

Substancje czy produkty, które nie uległy strawieniu, zawsze mogą zmienić się w bezoar, chociaż zdarza się to sporadycznie. W jego skład mogą wchodzić nawet czy resztki pozornie normalnego jedzenia (np. włókna roślinne). Problem częściej dotyczy osób z problemami natury psychicznej lub chorobami odźwiernika, a nawet ogólnoustrojowymi. Zazwyczaj przy prawidłowo działającym układzie trawienno-wydalniczym zostałyby one po prostu usunięte z organizmu. Niestety, czasem wskutek choroby np. cukrzycy lub po zabiegu operacyjnym dochodzi do zwężenia odźwiernika. Ten niewielki odcinek żołądka zespala go z dwunastnicą, jego działanie kontrolowane jest przez układ nerwowy oraz hormony. Pod ich wpływem rozszerza się i przepuszcza pokarm do dalszego trawienia.

Pacjenci, u których rozpoznaje się rzekomy kamień jelitowy najczęściej uskarżają się na bóle w nadbrzuszu, uczucie sytości oraz mdłości. Jednak znacznie częściej schorzenie przez długi czas nie wywołuje żadnych niepokojących objawów. Tymczasem u części chorych złogi są na tyle duże, że lekarz bez problemu może je "wyczuć" w czasie badania palpacyjnego. Przy mniejszych "guzach" konieczne jest wykonanie badania rentgenowskiego lub endoskopowego.

Nawet jeśli bezoar nie daje żadnych objawów, może doprowadzić do groźnych powikłań, nawet zagrażających życiu, jak:

  1. krwotok,
  2. perforacja (uszkodzenie przewodu pokarmowego),
  3. niedrożność.

Dlatego, nawet wykryty przypadkowo (np. podczas rutynowego badania usg), bywa podstawą do decyzji do interwencji chirurgicznej.

Bezoar - leczenie

Bezoaru można pozbyć się na dwa sposoby, a dobór metody w dużej mierze zależy od wielkości złogu. W przypadku małych "guzków" w czasie badania endoskopowego rozbija się go, a następnie całkowicie usuwa z organizmu. Jeśli rzekomy kamień jest bardzo duży konieczne jest operacyjne wycięcie bezoaru.

Aby uniknąć w przyszłości podobnych problemów, zaleca się przyjmowanie mniejszych kęsów pożywienia oraz picie większej ilości płynów, przede wszystkim wody.

Gdy osoba, u której wykonywano zabieg, cierpi na zaburzenia psychiczne, konieczne jest zapewnienie jej odpowiedniej pomocy psychologicznej oraz psychiatrycznej. Właściwej opieki specjalistycznej wymagają także osoby z tendencją do połykania różnych przedmiotów.

Bezoar - jak dbać o układ pokarmowy, by uniknąć nawrotów

Po zakończeniu leczenia interwencyjnego wymagane są kontrole w poradni gastrologicznej, a jeżeli bezoar był usuwany operacyjnie, także w poradni chirurgicznej, zgodnie z zaleceniami lekarza. Należy unikać spożywania pokarmów, które mogą sprzyjać nawrotowi choroby (np. bardzo twardych i dużych kawałków mięsa, owoców i warzyw), a także ew. innych pokarmów według informacji przekazanej przez lekarza.

Stany sprzyjające zaleganiu pokarmu w żołądku (stany po operacjach żołądka, niekiedy wspomniana cukrzyca) mogą wymagać ciągłego lub okresowego stosowania diety płynnej lub półpłynnej, a w każdym razie unikania spożywania bardzo twardych i dużych kawałków mięsa, owoców i warzyw. Zaleca się także picie większej ilości płynów.

Czytaj także:

Pierwotna wersja tekstu powstała w 2015 roku. Artykuł został zaktualizowany w maju 2023 roku.

Więcej o: