Wizyty u neurologów, okulistów, ortopedów... Zabiegi akupunktury, fizjoterapia, zaawansowane badania rezonansem magnetycznym i tomografem komputerowym: pacjenci cierpiący na dokuczliwe bóle głowy szukają pomocy na wiele sposobów, zanim zgłoszą się do stomatologa.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Gdy często boli ciê g³owa, a badania u neurologa lub innych specjalistów niczego nie wykazują, stwierdzasz, że tak widocznie być musi i przechodzisz nad tą dolegliwością do porządku dziennego. To błąd! W wielu przypadkach przewlekłe bóle głowy są konsekwencją zaburzeń pracy stawów skroniowo-żuchwowych. Przyjmuje się, że aż jedna czwarta wszystkich bólów głowy ma swoje źródło w tych właśnie stawach.
Ważne, małe stawy, a ból głowy
Stawy skroniowo-żuchwowe to złożone systemy kości, krążków stawowych, więzadeł i mięśni, znajdujące się symetrycznie po obu stronach głowy i łączące żuchwę z czaszką. Używamy ich przy przełykaniu śliny, mówieniu oraz podczas przyjmowania i żucia pokarmów.
Ból, a także charakterystyczne trzaski i klikanie podczas zamykania szeroko otwartych ust, pojawiają się, gdy dochodzi do patologii w ich pracy.
Z powodu niewłaściwego położenia żuchwy względem szczęki dochodzi do tak zwanej choroby okluzyjnej. Jednym z jej objawów jest niewłaściwa praca stawów, w tym przemieszczanie się kłykcia w stawie i związane z tym napięcia mięśniowe. Pojawiają się bóle w obrębie całej głowy, szyi, twarzy. Dolegliwości te często przypominają migrenę. Możesz także odczuwać: zawroty głowy, szum w uszach o różnym natężeniu i charakterystyce, ból i ucisk za oczami, a także bóle karku, pleców, kolan.
Dlaczego stawy skroniowo-żuchwowe chorują?
Kłopoty ze stawami skroniowo-żuchwowymi to bardzo często konsekwencja wady zgryzu, czyli nieprawidłowego położenia żuchwy w stosunku do szczęki lub niewłaściwego ułożenia zębów względem siebie.
Nabyte wady zgryzu (które pojawiły się na skutek braków w uzębieniu, złych odbudów protetycznych i wypełnień) pogarszają samopoczucie pacjenta. Niefizjologicznie obciążone stawy skroniowo-żuchwowe (nadmiernie, niesymetrycznie) zaczynają dawać znać o sobie. Złą pracę stawów mogą nawet sprowokować nieprawidłowo wykonane plomby.
Jaki jest związek między „złą plombą”, a bólem stawów? Gdy mamy wypełniony ubytek w trzonowcu, ale nie odbudowuje on wysokości guzków zębowych (ząb jest jakby za krótki w zgryzie), zwarcie dopasowuje się do jego wysokości, czyli obniża się.
Tak samo warunki zgryzowe pogarszają się z powodu braków w uzębieniu (zwłaszcza braków trzonowców), za niskich oraz za wysokich koron i mostów, obniżających zwarcie protez, odbudów protetycznych zaburzających symetrię zgryzu. Wszystko to prowadzi do patologii w pracy, a potem nawet do uszkodzenia stawów skroniowo-żuchwowych. Gdy zęby, własne lub uzupełnione protetycznie, nie zachowują prawidłowej wysokości w zgryzie, lub po prostu ich brakuje, łuk górny bardziej nachodzi na łuk dolny, co zaburza pracę stawów skroniowo-żuchwowych łączących żuchwę i szczękę.
Skutek? Dolegliwości bólowe, które potrafią promieniować ze stawów aż do karku, pleców, okolic uszu, oczu, skroni. Ponieważ nie zawsze ból występuje ściśle w rejonie stawów, pacjenci nie kojarzą kłopotów ze zdrowiem ze stanem uzębienia. Szukają pomocy u innych specjalistów, ponieważ ciężko jest im skojarzyć, że ból głowy to konsekwencja za płaskiej plomby, braku zębowego (w rejonie trzonowców) czy zaniżającej zwarcie protezy.
Stawy skroniowo-żuchwowe mogą wreszcie chorować z powodu bruksizmu. Nawykowe zgrzytanie zębami to jednak odruch z reguły towarzyszący wadom zgryzu, i przez nie wywoływany, ale może także być prowokowany przez tryb życia.
Najczęściej bruksizm zwiększa się z powodu stresu, ale także niewłaściwej diety, choroby pasożytniczej uk³adu pokarmowego, braków witamin i innych minerałów.
Osobną grupę przyczyn stanowią urazy głowy lub szczęki oraz wszelkie sytuacje, w których głowa jest nagle rzucona do przodu i do tyłu. To tak zwany uraz biczowy w wypadkach komunikacyjnych.
Jak leczy się stawy skroniowo-żuchwowe?
Kluczem do pokonania dolegliwości bólowych jest znalezienie ich przyczyny. Dlatego lekarz specjalizujący się w terapii stawów skroniowo-żuchwowych z jednej strony przeprowadza konsultację, która pozwala mu określić, w jakim stanie są stawy, z drugiej strony jednak, krok po kroku, sprawdza wszystkie możliwe przyczyny zaburzeń w ich pracy lub budowie.
Kontrola wszystkich wypełnień, uzupełnień protetycznych oraz zgryzu to punkt wyjścia do dalszych działań.
Nierzadko uporczywe bóle głowy związane z dysfunkcją stawów skroniowo-żuchwowych leczy się aparatem ortodontycznym. Podniesienie wysokości zwarcia i uporządkowanie zgryzu oraz uzyskanie okluzji w centralnej relacji daje natychmiastową ulgę. Pacjenci przestają narzekać na ból, w dodatku ich twarz przestaje mieć zacięty, zmęczony wyraz. Leczenie ortodontyczne ma na celu przede wszystkim przywrócenie prawidłowego stosunku szczęki względem żuchwy, a efekt estetyczny jest osiągany niejako przy okazji. Dolegliwości bólowe zmniejszają się lub zanikają już po tygodniu od założenia aparatu.
Kolejnym etapem terapii zaburzeń pracy stawów skroniowo-żuchwowych jest analiza trybu życia, który może dodatkowo prowokować bruksizm. Lekarz rekomenduje zmianę trybu życia (unormowanie snu, ćwiczenia medytacyjne, spacery, itp.). W gabinecie stomatologicznym pacjent otrzymuje specjalny aparat na noc, by odzwyczaić się od nawyku zaciskania zębów, zarazem bywa kierowany do psychoterapeuty.
Osoby, które niszczą stawy skroniowo-żuchwowe przez zgrzytanie, są też kierowani na badania pod kątem nietolerancji pokarmowych. Nadwrażliwość na określone produkty wywołuje szereg objawów obciążających organizm (m.in. bóle brzucha, bóle głowy, problemy ze skórą, biegunki, zaparcia, otyłość).
Bruksizm zwiększa się też pod wpływem stresu oraz zakwaszenia organizmu. Na napięcie i zgrzytanie mogą również wpływać niedobory makro- i mikroelementów, stąd zleca się badania laboratoryjne gospodarki mineralnej. Na liście do sprawdzenia są także choroby pasożytnicze układu pokarmowego.
Czytaj także: o problemach ze stawami żuchwowo-skroniowymi mówi fizjoterapeuta
Autorka: dr Iwona Gnach-Olejniczak jest stomatologiem z ponad 20-letnim doświadczeniem. Specjalizuje się w implantologii i ortodoncji nieekstrakcyjnej. Opatentowała w Polsce metodę Dental Face Liftingu. Założycielka UNIDENT UNION Dental Spa
