Układ odpornościowy osoby uczulonej rozpoznaje wroga nie tylko w zarazkach wywołujących choroby, ale też w zupełnie niewinnych substancjach, takich jak gluten zawarty w jedzeniu, roztocza kurzu domowego czy pyłki roślin. Nazywamy je alergenami.
Wykaż czujność
Bardzo ważne jest, by nie przegapić pierwszych oznak uczulenia - im wcześniej zdiagnozuje się alergię, tym łagodniejszy będzie miała przebieg.
- Alergia wziewna (uczulają zwykle odchody roztoczy kurzu domowego, pyłki roślin, sierść i wydzieliny zwierzęce, zarodniki grzybów pleśniowych) objawia się zwykle: napadami kichania, wodnistym katarem, zatkanym i swędzącym nosem, drapaniem w gardle, suchym kaszlem, dusznością, zapaleniem spojówek, częstymi długo trwającymi i opornymi na leczenie infekcjami dróg oddechowych, czasem - skórną wysypką .
- Alergia pokarmowa (uczula zwykle białko mleka krowiego, jaja, soja, cielęcina, wołowina, podroby, ryby i owoce morza, cytrusy, gluten - białko roślinne znajdujące się w ziarnach pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa - brzoskwinie, truskawki , pomidory, szparagi, ziarna roślin strączkowych, czekolada , kakao, sery pleśniowe, orzechy ) objawia się najczęściej: wymiotami, bólami brzucha, biegunką lub zaparciem, swędzącą wysypką (pojawiającą się najczęściej na twarzy, płatkach usznych, w zgięciach łokci i kolan), katarem , chrypką, kaszlem, obrzękiem krtani.
- Alergia kontaktowa (uczulają zwykle detergenty, barwniki zawarte w odzieży, kosmetyki, metale znajdujące się np. w biżuterii, klamrach pasków do spodni czy zegarków) objawia się: suchą łuszczącą się skórą, swędzącą wysypką zwykle w miejscach kontaktu z alergenem. Objawom mogą też towarzyszyć dolegliwości charakterystyczne dla alergii wziewnej (katar, kaszel, zapalenie spojówek) lub pokarmowej (wymioty, biegunka ).
Niezbędne testy
Jeśli zaobserwujemy u siebie objawy wskazujące na alergię, powinniśmy iść do lekarza, który może zdecydować o przeprowadzeniu testów (w przychodni, która podpisała umowę z NFZ wykonasz je bezpłatnie).
- Testy skórne. Lepiej wykrywają alergeny wziewne, nieco słabiej pokarmowe i kontaktowe. Na przedramię lub plecy nanosi się kropelki różnych zawiesin zawierających substancje uczulające (jednorazowo kontroluje się 10-20 alergenów). Następnie poprzez kroplę alergenu lekarz lub pielęgniarka delikatnie nakłuwa naskórek. Po każdym nakłuciu pod naskórek przedostaje się niewielka ilość alergenu. Jeśli napotka on uczulone komórki po blisko 15 minutach pojawi się reakcja uczuleniowa: zaczerwienienie, bąbel i świąd. Po 30-60 minutach reakcja uczuleniowa ustępuje. Zdaniem alergologów testy skórne lepiej przeprowadzać u dzieci, które skończyły trzy lata. Czasem mogą być wykonane również u młodszych, choć dla takich maluchów jest to na pewno duży stres, a wyniki nie są tak miarodajne.
Rodzajem testu skórnego jest też tzw. test płatkowy. Wykonuje się go częściej w przypadku alergii kontaktowej. Lekarz nasącza alergenem specjalną bibułkę (lub w komorze specjalnego plasterka umieszcza alergen w postaci pasty) i nakleja na 48 godzin na skórę. Potem sprawdza, czy pojawiła się reakcja zapalna.
- Testy z krwi. Jeśli dziecko jest bardzo małe, ma bardzo silną alergię lub wyniki testów skórnych budzą wątpliwości, wykonuje się testy z krwi (można je wykonywać nawet z krwi pępowinowej). Do takiego badania pobiera się próbkę krwi i bada się w niej poziom przeciwciał IgE (u alergików jest podwyższony). Można oznaczyć tzw. całkowite IgE, które wskazuje, czy dziecko w ogóle jest uczuleniowcem. By sprawdzić, na co jest uczulone, oznacza się tzw. swoiste IgE. To badanie jest najbardziej przydatne w poszukiwaniu alergenów wywołujących alergię wziewną i pokarmową.
Do lekarza!
Alergię trzeba leczyć u specjalisty. Tylko on może przepisać leki potrzebne w leczeniu alergii wziewnej, astmy, zapalenia spojówek, atopowego zapalenia skóry. W leczeniu tej ostatniej postaci alergii w ostatnich latach nastąpił przełom - na rynek wprowadzono dwa niesterydowe leki: krem Elidel (Novartis) i maść Protopic (Fujisawa Healthcare Inc.). Zmniejszają one miejscowo aktywność układu odpornościowego i dzięki temu łagodzą przebieg reakcji alergicznej, m.in. likwidują zaczerwienienie i świąd . Powodują też mniej efektów ubocznych niż leki ze sterydami.
