Pamiętajmy, że pacjent wymaga toalety każdego dnia. Czysta i zrelaksowana skóra oznacza lepsze samopoczucie i profilaktykę wielu problemów zdrowotnych, w tym odleżyn czy ostrych infekcji dróg oddechowych.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Jeżeli nie umiesz sobie poradzić, poproś osoby do tego profesjonalnie przygotowane. Kompetentne opiekunki i pielęgniarki domowej opieki nauczą cię, jak wykonywać wszystkie potrzebne czynności prawidłowo.
O poradę zwróć się do lekarza pierwszego kontaktu, który powinien cię pokierować do pielęgniarek środowiskowych. Możesz też zapytać o opiekę domową, gdy chory jest jeszcze w szpitalu. Niewykluczone, że trzeba będzie skorzystać z prywatnej porady, chociaż jednorazowa nie powinna zrujnować budżetu, a nabyte umiejętności bardzo ułatwią późniejszą pracę.
Przygotowania
Chorego zawsze należy ułożyć w pozycji półwysokiej, lub wysokiej. Oczywiście tylko wtedy, gdy jego stan zdrowia na to pozwala.
Przed przystąpieniem do każdej czynności profesjonalny personel zakłada jednorazowe rękawiczki, głównie ze względu na ryzyko przeniesienia infekcji (w tym groźnych, zmutowanych bakterii szpitalnych) z pacjenta na pacjenta, ale także zakażenia opiekuna.
Prawdopodobieństwo, że zagrożenie ze względu na nosicielstwo groźnych chorób stanowi nasz podopieczny w domu, jest mniejsze, ale istnieje (zwłaszcza, jeśli niedawno przebywał w szpitalu). Często mamy też opór przed rękawiczkami ze względów emocjonalnych. Zarazem trzeba pamiętać, że:
-
to my możemy stanowić zagrożenie dla chorego, przenosząc na rękach wszelkie patogeny. Zarazem: staranne umycie rąk (co najmniej 20 sekund, z obu stron, mydłem) problem znacznie ogranicza, -
rękawiczki są bezwzględnie konieczne, jeśli będziemy mieć kontakt z wydzielinami lub wydalinami ciała, -
rękawiczki są niezbędne także wtedy, gdy nasz podopieczny aktualnie przebywa w szpitalu czy ośrodku opieki lub tylko część czynności wykonują osoby bliskie.
Zwracaj uwagę, by podczas mycia nie pocierać delikatnej skóry, a tkanina nie była zbyt szorstka Shutterstock
Podczas zabiegów pielęgnacyjnych używaj miękkiego ręcznika, osuszając skórę jedynie przez dotyk, bez pocierania. To może grozić uszkodzeniem naskórka.
Umyte i osuszone części ciała okryj zawsze ręcznikiem. W ten sposób zabezpieczysz bliskiego przed wyziębieniem. Po umyciu górnych partii ciała chorego powinno się zmienić miskę z wodą i ręcznik.
Po wykonaniu toalety, przybory jednorazowego użytku i rękawiczki wyrzuć, a pozostałe rzeczy posprzątaj i umyj. Warto przygotować je sobie zawczasu do ponownego użycia.
Mycie zębów
Pozornie prosta czynność, jaką jest umycie zębów, może okazać się niebezpieczna, jeśli dojdzie np. do zachłyśnięcia Shutterstock
Te zabiegi, tak jak w przypadku osób zdrowych, trzeba wykonywać zawsze rano i wieczorem, po każdym posiłku, a nawet karmieniu przez sondę żołądkową.
Żeby zachować czystość i komfort twojego bliskiego, którym się opiekujesz połóż ręcznik wokół jego szyi. Takie ułożenie będzie potrzebne na wszystkich etapach pielęgnacji części twarzy. Miękką szczoteczką do zębów umyj delikatnie jamę ustną, zaczynając od zewnętrznej powierzchni zębów, poprzez powierzchnie zębów trzonowych, a na końcu wewnętrznej powierzchni wszystkich zębów. Myjąc dziąsła i język postępuj bardzo ostrożnie. Następnie wypłucz jamę ustną. Tę czynność możesz wykonać tylko, jeśli nasz chory jest przytomny. Na koniec łagodnie osusz ręcznikiem twarz chorego.
Zawsze starannie oceniaj aktualny stan zdrowia i samopoczucia oraz świadomość chorego. Nigdy nie wyręczaj go w czynności, którą może i chce wykonać samodzielnie. Jeśli odmawia współpracy, zachęcaj go łagodnie, ale konsekwentnie.
Do tej czynności będzie potrzebny ci gazik. Mycie zacznij od okolic oczu. Gazik należy prowadzić od kącika zewnętrznego oka przez powiekę do kącika wewnętrznego. Po zmianie gazika umyj skórę pod okiem, następnie całą twarz chorego, uszy, a na koniec szyję.
Mycie szyi, dekoltu, klatki piersiowej i brzucha
Warto zachować taką kolejność pielęgnacji, która oszczędzi nasze ruchy, nie nadwyręży cierpliwości chorego i pozwoli nam zapanować nad czystością przyborów pielęgnacyjnych. Dlatego, po umyciu twarzy, ułóż ręczniki wokół tułowia chorego i rozpocznij mycie szyi, dekoltu, a następnie klatki piersiowej i brzucha. Pamiętaj, aby dokładnie umyć skórę pod piersiami u kobiet, i zwróć szczególną uwagę na fałdy skóry podczas mycia brzucha. Dokładne osuszenie tych okolic, poprzez dotyk oraz zastosowanie choćby oliwki, mogą zapobiec powstaniu ran, odparzeń czy odleżyn w tych miejscach.
Mycie górnych partii ciała: ramion, rąk i dłoni
Warto tę czynność zacząć od tej ręki chorego, która znajduje się dalej od nas. Jeśli umylibyśmy w pierwszej kolejności rękę bliżej nas, mogło by się okazać, że myjąc drugą rękę będziemy przenosili bakterie na tę, która powinna w tym czasie pozostać już czysta. Zacznij zatem od podłożenia ręcznika pod rękę chorego, która znajduje się po stronie dalszej od nas. Umyj dłoń, przesuwając myjkę lub gąbkę ku górze, potem całe ramię i pachę.
Przed przystąpieniem do mycia drugiej ręki opłucz i osusz dopiero umytą w tej samej kolejności, w której ją wcześniej myłeś. Te same czynności powinno się powtórzyć z drugą ręką.
Mycie pleców i pośladków
Jeżeli pacjent jest leżący, ułóż go na boku. Najlepiej jednak, jeśli stan naszego bliskiego pozwoliłby na to, aby go posadzić.
Wanna to komfort dla osób w naprawdę dobrej formie, gdyż zazwyczaj większy problem stanowi dostanie się do niej i opuszczenie, niż samo umycie. Stąd: remont łazienki i dostosowanie jej do potrzeb osób starszych (choćby montaż kabiny prysznicowej, z szerokim wejściem i bez progów) warto przemyśleć, kiedy nasi rodzice są jeszcze w miarę sprawni.
Przy zabiegach higienicznych istotne jest maksymalne wykorzystywanie zachowanych umiejętności pacjenta i jego aktywizacja. Powinien robić samodzielnie wszystko, na co mu stan zdrowia pozwala Shutterstock
Łóżko przykryj ręcznikiem i umyj gąbką całą powierzchnię pleców, następnie pośladki oraz szparę pośladkową i okolice odbytu. Należy to robić zawsze w kierunku od spojenia łonowego do odbytu. Po umyciu i osuszeniu zadbaj o skórę pacjenta smarując ją na przykład specjalną oliwką.
Mycie części intymnych zazwyczaj jest najtrudniejsze dla samego pacjenta i opiekuna chorego, zwłaszcza gdy czynności wykonuje nie profesjonalista, a osoba bliska Shutterstock
Mycie dolnych partii ciała i krocza
Przejście do mycia dolnych części ciała oznacza moment na zmianę miski z wodą i ręcznika. Mycie nóg rozpocznij od stóp, przechodząc ku pachwinom. Pamiętaj zwrócić uwagę na stan skóry między palcami. W tych miejscach może powstawać grzybica. Jeśli zauważysz coś niepokojącego, trzeba to zgłosić lekarzowi przy najbliższej okazji. Stwardniałą skórę pięt umyj ostrożnie pumeksem. Po umyciu i dokładnym osuszeniu ręcznikiem, w tym miejscu również nałóż oliwkę.
Do umycia krocza powinno się ułożyć chorego na plecach z nogami zgiętymi w stawach kolanowych, tak żeby stopy opierały się o łóżko. Pod pośladki połóż nieprzemakalny podkład. Pod brzuchem ułóż ręcznik, tak żeby zakrywał też uda.
Jeśli bliski, którym się opiekujesz ma założony cewnik, zwróć szczególną uwagę, aby podczas mycia go nie wyrwać. Grozi to uszkodzeniem cewki moczowej.
Okolice krocza przygotuj myjąc je ciepłą woda. Potem można użyć wody z mydłem, lub specjalnym preparatem do higieny intymnej. Mycie zacznij od spojenia łonowego, a skończ na odbycie. To ważne. Nadając odwrotny kierunek możesz niechcący przenieść bakterie jelitowe, z odbytu do układu moczowego i spowodować zakażenie.
Podczas tej czynności można również odkryć niewidoczne wcześniej odleżyny. Walka z nimi może być jedną z największych trudności w opiece nad naszymi chorymi bliskimi. Dlatego w takim wypadku należy skonsultować się z lekarzem lub pielęgniarką i zastosować się do ich zaleceń.
Pielęgnacja paznokci i włosów
Pielęgnacja paznokci u rąk jest szczególnie istotna, nie tylko ze względów zdrowotno-higienicznych, ale także bezpieczeństwa chorego z ograniczoną świadomością Shutterstock
Te czynności możesz wykonywać okazjonalnie. Nie musisz ich wykonywać przy każdym myciu. Pozwoli to lepiej zarządzać czasem, który poświęcasz na pielęgnację bliskiej ci osoby.
Włosy
Choremu należy zapewnić komfort. Przed przystąpieniem do pielęgnacji włosów powinno się ułożyć go na plecach i odchylić lekko do tyłu głowę, ale tak, żeby czuł się bezpiecznie. Możesz też zwinąć ręcznik w wałek i ułożyć go pod szyją chorego.
Ponieważ przy tej czynności możesz zachlapać okolicę łóżka, dobrze jest ją zabezpieczyć układając ceratę, której jedna część będzie znajdowała się pod głową pacjenta, a drugi jej koniec znajdzie się w misce ułożonej na podłodze, tak by woda mogła spływać po ceracie do miski. Dobrze też samą miskę położyć na folii lub ceracie.
Rozpocznij od rozczesania włosów, a następnie zmocz je ciepłą wodą. Następnie nałóż szampon i delikatnie umyj włosy masując delikatnie skórę głowy. Do spłukania wody może ci posłużyć kubek lub niewielki dzbanek. Po spłukaniu włosów wodą rozczesz je delikatnie od czubków włosów w kierunku głowy.
Przed wysuszeniem włosów suszarką można delikatnie osuszyć włosy ręcznikiem, ale zawsze poprzez dotyk, a nie pocieranie. Na koniec uczesz chorego używając szczotki do włosów lub grzebienia, ale cały czas pamiętaj, by robić to delikatnie.
Paznokcie
