Nietrudno przewidzieć miejsca, w których mogą powstać odleżyny. Niestety, jest ich sporo i niewiele trzeba, by na skórze powstały niekorzystne zmiany.
Każde miejsce narażone na silniejszy nacisk, mające bezpośrednią styczność z powierzchnią materaca, to potencjalne miejsce odleżynowe. Im większy ciężar jest przenoszony i im dłuższy kontakt z podłożem, tym głębsze i bardziej rozległe odleżyny.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Odleżyny: uwaga na te miejsca
Przyjrzyj się ludzkiemu ciału. Zobacz, które części wystają, a będziesz w stanie przewidzieć, gdzie mogą zrobić się odleżyny:
Miejsca najbardziej narażone na powstawanie odleżyn gazeta.pl
Łopatki, obojczyki, kość ogonowa, pośladki, potylica, pięty... Nietrudno zauważyć, że w ich bliskiej okolicy są także miejsca niepodatne na niekorzystne zmiany, gdyż nie stykają się bezpośrednio z podłożem lub nacisk nie jest zbyt silny. Stąd: jednym ze skutecznych sposobów zapobiegania odleżynom jest częsta zmiana pozycji ciała, a także odciążanie wrażliwych miejsc, np. za pomocą gumowych podkładek.
Na pewne czynniki wpływające na przyspieszenie rozwoju odleżyn (np. niektóre schorzenia) nie mamy wpływu. Ich pojawienie się i stopień zmian są jednak również zależne od pielęgnacji. Jeśli skóra jest przesuszona, narażona na podrażnienia i tarcie (np. podczas nieumiejętnego przesuwania chorego), ma kontakt z wilgocią (np. moczem), odleżyny powstaną szybciej.
Stopnie odleżyn
Odleżyny, chociaż zaczynają się dość niewinnie: podrażnieniem skóry, ostatecznie prowadzą do ciężkich zmian, wymagających leczenia szpitalnego. Samodzielne leczenie jest możliwe właściwie jedynie zmian o stopniu I lub drugim (w zależności od stosowanej skali).
Najczęściej stosowana jest skala 5-stopniowa:
- Stopień I - zaczerwienienie, które po uciśnięciu (np. palcem), a następnie usunięciu ucisku staje się blade, czyli mikrokrążenie w tkankach nie jest jeszcze zatrzymane i uszkodzone.
- Stopień II - zaczerwienienie nie blednie po usunięciu ucisku. Może towarzyszyć mu obrzęk, uszkodzenie naskórka, pęcherze. Często jest bolesne i doszło już uszkodzenia mikrokrążenia.
- Stopień III - głębokie uszkodzenie skóry, aż do granicy znajdującej się pod nią tkanki podskórnej. Powstała rana jest otoczona rumieniem (zaczerwienieniem) i bolesnym obrzękiem. Wewnątrz rany widoczne są głębokie ubytki tkanki. Na jej dnie znajduje się natomiast albo żółte masy rozpadających się tkanek, albo czerwona ziarnina (nowo powstała tkanka, wypełniająca ubytek, świadcząca o przebiegającym procesie gojenia).
- Stopień IV - uszkodzenie rozprzestrzenia się dalej w głąb ciała, obejmując tkankę podskórną i tłuszczową, aż do mięśni. Brzeg odleżyny jest dobrze odgraniczony. Występująca martwica tkanki tłuszczowej powstaje w wyniku zapalenia i zakrzepicy małych naczyń. Może się jednak rozprzestrzeniać poza tę tkankę, na tkanki otaczające. Na dnie odleżyny może być widoczna czarna martwica.
- Stopień V - zaawansowana martwica powięzi i mięśni, która może obejmować także stawy i kości. W ciele powstają jamy, które mogą się ze sobą łączyć. Wewnątrz rany znajdują się rozpadające się i wyciekające z rany masy tkanek oraz czarna (lub czarno-brązowa) martwica. Rana pachnie nieprzyjemnie. Może pojawić się sepsa, czyli zakażenie całego organizmu.
Uwaga! Czasem stosuje się skalę 4-stopniową (patrz zdjęcie główne).
Więcej na ten temat:
Odleżyny od A do Z, w tym etapy gojenia rany
Zobacz także:
