Osteoporoza jest układową chorobą tkanki kostnej charakteryzującą się obniżoną gęstością kości pacjenta, co zwiększa ryzyko złamań. Występuje najczęściej u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Jedną z najczęstszych lokalizacji złamań osteoporotycznych jest kręgosłup. Złamanie kompresyjne kręgosłupa polega na obniżeniu wysokości trzonu kręgowego, zazwyczaj w odcinku piersiowym lub lędźwiowym, kiedy siły działające na kręgosłup przewyższą jego wytrzymałość.
Złamania kompresyjne mogą przebiegać bez znaczących objawów, jednak zazwyczaj wiążą się z wystąpieniem dolegliwości bólowych okolicy złamanego kręgu. Złamania, w szczególności dotyczące kilku kręgów, mogą prowadzić do powstania garbu piersiowego, tzw. hyperkyfozy piersiowej. Deformacja taka w niektórych przypadkach może być przyczyną znaczącego obniżenia wydolności krążeniowo-oddechowej. Jakkolwiek w większości przypadków ból powstały w wyniku złamania zmniejsza się wraz z upływem czasu, u około 1/3 pacjentów złamane kręgi stanowią przyczynę przewlekłych dolegliwości.
Diagnostyka
Pacjenci, którzy zaczną nagle odczuwać ból kręgosłupa towarzyszący niewielkiemu urazowi lub nawet bez zauważalnego urazu, powinni zgłosić się do lekarza. W celu wykrycia obecności złamania konieczne jest wykonanie zdjęcia rentgenowskie (RTG). W niektórych przypadkach wykonuje się również badanie metodą rezonansu magnetycznego (MR) w celu określenia, czy złamanie nastąpiło niedawno. Czasami istnieje potrzeba określenia rozległości złamania i stopnia zajęcia kanału kręgowego, w czym pomaga badanie metodą tomografii komputerowej (TK). W określonych przypadkach diagnostyka zostaje poszerzona o dodatkowe badania obrazowe (np. scyntygrafię kośćca) lub badania laboratoryjne, aby wykluczyć inne niż osteoporoza przyczyny złamania lub złamań.
Leczenie
Do metod leczenia zachowawczego osteoporotycznych złamań kręgosłupa zaliczyć możemy odpoczynek i leżenie, farmakoterapię oraz gorsety ortopedyczne.
Część pacjentów może odczuwać silne dolegliwości mimo leczenia zachowawczego. Jeżeli nie przynosi ono poprawy w ciągu 6-8 tygodni, należy rozważyć wykonanie zabiegu wertebroplastyki lub kyfoplastyki balonowej. Wertebroplastyka polega na podaniu cementu kostnego do złamanego kręgu. Kyfoplastyka balonowa polega na wprowadzeniu do złamanego kręgu balonu, którego zadaniem jest wytworzenie wolnej przestrzeni oraz odtworzenie wysokości trzonu kręgowego. Balon jest następnie wycofywany, a do powstałej przestrzeni podaje się cement kostny pod niskim ciśnieniem. Ten sposób podania cementu ma zwiększać bezpieczeństwo wykonywanego zabiegu i zmniejszenie ryzyka potencjalnych powikłań. Obie powyższe techniki udowodniły swoją skuteczność w zmniejszaniu dolegliwości bólowych wynikających ze złamania. Kyfoplastyka, teoretycznie, posiada przewagę w postaci umożliwienia odtworzenia wysokości trzonu kręgowego u niektórych pacjentów.
W wybranych przypadkach (np. szybkie narastanie deformacji, bardzo zła jakość kości) chirurg decyduje się na wzmocnienie złamanego trzonu kręgowego cementem już we wczesnym okresie po wystąpieniu złamania. Takie postępowanie może zapobiec konieczności wykonywania znacznie rozleglejszego zabiegu operacyjnego w przyszłości.
Niezależnie od zastosowanego sposobu leczenia złamania osteoporotycznego kręgosłupa, absolutnie niezbędne jest postępowanie mające na celu wyeliminowanie przyczyny złamania, a więc przyczynowe leczenie osteoporozy. W celu oceny jakości tkanki kostnej wykonuje się specjalne badania np. badanie metodą densytometrii (DEXA), co pozwala na określenie wskazań do rozpoczęcia i monitorowania leczenia. Wśród stosowanych leków największą rolę odgrywają obecnie tzw. leki antyresorpcyjne z grupy bifosfonianów, które spowalniają pogarszanie się jakości tkanki kostnej. Postęp osteoporozy oraz możliwości jej leczenia zależą w znaczącym stopniu od trybu życia pacjenta. Do czynników znacznie zwiększających ryzyko wystąpienia złamania osteoporotycznego należą palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, złe odżywianie i brak aktywności fizycznej. Odrębnym zagadnieniem jest zwiększone ryzyko wystąpienia osteoporozy w wyniku przyjmowania określonych leków (np. długotrwała sterydoterapia).
Osteoporoza jest układową chorobą tkanki kostnej charakteryzującą się obniżoną gęstością kości pacjenta, co zwiększa ryzyko złamań. Jedną z najczęstszych lokalizacji złamań osteoporotycznych jest kręgosłup. Złamanie kompresyjne kręgosłupa polega na obniżeniu wysokości trzonu kręgowego, zazwyczaj w odcinku piersiowym lub lędźwiowym, kiedy siły działające na kręgosłup przewyższą jego wytrzymałość.
Tekst: SPINAMED
