Hemoroidy: czym są?
Hemoroidami nazywa się popularnie żylaki występujące w okolicach odbytu. Prawidłowo jednak nazwa hemoroidy (grec. hemoroides - przepływ krwi) dotyczy całkiem zdrowych, prawidłowych struktur - małych uwypukleń złożonych z połączeń tętnic i żył, które pomaga-ją "uszczelnić" kanał odbytu. Gdy mięśnie zwieracze zaciskają się na odbycie, krew w hemoroidach zostaje zatrzymana jak w pompowanych poduszkach, które ściśle do siebie przylegają i zamykają kanał odbytu. Kiedy mięśnie rozluźniają się, krew odpływa, "poduszki" tracą objętość i droga staje otworem. Nie zawsze dzieje się to jednak tak gładko.
Czasem hemoroidy powiększają się, błona śluzowa rozciąga, a oko-lice odbytu stają się obrzęknięte i bolesne. Może pojawić się krwawienie (krew ma barwę żywoczerwoną) - to krwawią guzki tworzące się wewnątrz odbytu. W drugim etapie choroby naczynia krwionośne przekształcają się częściowo w bolesne guzy, które w następnej fazie mogą przesuwać się przy wypróżnieniu i wypadać na zewnątrz ciała. Błona śluzowa wysuwa się na zewnątrz, jest wciąż drażniona, dochodzi do brudzenia bielizny, zwiększa się krwawienie. Czasem jest ono tak duże, że konieczna staje się operacja. Przypadłość ta dotyka przeważnie ludzi stosujących niewłaściwą dietę (mało błonnika i płynów), mających skłonności do zaparć, prowadzących siedzący tryb życia. Hemoroidy są jedną z podstawowych dolegliwości ciążowych (prawdopodobnie ucisk rosnącego brzucha na naczynia krwionośne sprzyja zastojowi krwi) oraz poporodowych (siła parcia podczas porodu sprzyja wysuwaniu się hemoroidów na zewnątrz). Nękają też ludzi w podeszłym wieku, gdy zmienia się struktura tkanek odbytnicy.
Hemoroidy: idź do lekarza jeśli...
...pojawi się krwawienie z odbytu (nie chodzi o znikome ślady krwi na papierze toaletowym), a także gdy ból i świąd są uporczywe, guzki wysuwają się, dochodzi do brudzenia bielizny. Lekarz musi wykonać badanie per rectum (przez odbyt) i wykluczyć inne przyczyny krwawienia i bólu (łącznie z nowotworem). Bolesne, wysuwające się guzy trzeba leczyć, najczęściej jedną z kilku inwazyjnych metod nieoperacyjnych. Stosuje się wówczas skleroterapię (nastrzykiwanie okolic guza, by doprowadzić do zwłóknienia jego okolic), metodę Longo (za pomocą specjalnego narzędzia wciąga się błonę śluzową i guzy do kanału odbytu, tak by pełniły dalej swą anatomiczną funkcję), metodę Barrona (zakłada się ciasne gumowe opaski na podstawę guza, by doprowadzić do jego martwicy), krioterapię (zamrażanie guzów w celu ich zmniejszenia i doprowadzenia do obumarcia), fotokoagulację podczerwienią (prowadzi do tego samego celu, ale z wykorzystaniem światła podczerwonego). Czasem jednak choroba jest tak zaawansowana (np. występuje silne krwawienie krwią tętniczą), że trzeba poddać się operacji.
Hemoroidy: jak przemóc wstyd i lęk przed wizytą u proktologa?
Hemoroidy to wstydliwy problem i wielu ludzi woli cierpieć, niż zasięgnąć porady specjalisty. Trzeba jednak uświadomić sobie, że dla lekarza badanie per rectum to zwykła, codzienna praca, którą większość proktologów wykonuje fachowo, sprawnie, szybko i dyskretnie, rozumiejąc opory pacjentów. Pocieszająca jest także myśl, że choroba hemoroidalna jest bardzo powszechna - wśród osób po 50. roku życia dotyczy już co drugiej osoby, więc nasza przypadłość nie powinna być niczym wstydliwym i wyjątkowym. Nie warto męczyć się latami - krótka wizyta, a potem kilkunastominutowy zabieg (lub kilka zabiegów) w większości przypadków pomagają pozbyć się na stałe tej przykrej dolegliwości. Jedynie 10 proc. przypadków wymaga leczenia operacyjnego, większość pacjentów można leczyć metodami nieoperacyjnymi, mało kłopotliwymi i nie wymagającymi hospitalizacji.
Hemoroidy: jak sobie pomóc?
- Zmień dietę - jedz więcej warzyw i owoców, produktów gruboziarnistych (ciemne pieczywo, muesli, kasze, niełuskany ryż), pij więcej płynów (wody niegazowanej, soków warzywnych, soków z miąższem owoców), unikaj mięsa, słodyczy, tłuszczów. Trzeba jednak uważać, by nie przesadzić w drugą stronę i nie prowokować biegunek - ciągłe drażnienie okolic odbytu jest bolesne i pogłębia dolegliwości.
- Więcej się ruszaj - w profilaktyce hemoroidów ważne jest nie tylko uprawianie sportu (poza jazdą rowerem i intensywnymi ćwiczeniami siłowymi), ale także zwykły codzienny ruch. Siedzenie utrudnia przepływ krwi w okolicy odbytu.
- Po każdym wypróżnieniu umyj okolice intymne, używając delikatnego mydła lub żelu. Można stosować nasiadówki z naparu kory dębu lub przemywać nim bolące okolice.
- Ulgę przyniosą ci maści i czopki kupowane w aptece bez recepty, np. rectosol, hemorectal, tytanoreina, procto-glyvenol. W ciąży samodzielnie można stosować wyłącznie środek preparation H. Jeśli guzki umiejscowiły się przede wszystkim wewnątrz kanału odbytu, lepiej stosować czopki lub maść podawaną do wewnątrz przez specjalną nasadkę tubki (dołączona do opakowania). Jeśli wysuwają się na zewnątrz, drażnią, nakłada się zewnętrznie maść. Można też stosować obie formy leku łącznie.
