Artykuł jest częścią publikacji pochodzącej z nowej serii Biblioteki Gazety Wyborczej pt.: Wielka Encyklopedia Medyczna, którą nabyć można w Kulturalnym Sklepie
Hemoroidy dzieli się na:
1) wewnętrzne lub pierwszego stopnia - jeśli nie wykraczają poza ujście odbytowe;
2) zewnętrzne lub drugiego stopnia - jeśli wysuwają się podczas oddawania stolca, następnie zaś samoistnie cofają się do wnętrza odbytu;
3) zewnętrzne wystające - jeśli stale wypadają poza ujście odbytowe.
Ponadto rozróżnia się hemoroidy samoistne oraz hemoroidy wtórne. Hemoroidy samoistne powstają wskutek działania różnych czynników:
1) czynniki dziedziczne: słabe ścianki naczyń żylnych, co często powoduje rozszerzenia żylakowe także w innych miejscach wśród członków tej samej rodziny;
2) czynniki mechaniczne: zaparcie przewlekłe, wysiłek przy oddawaniu stolca lub przy porodzie, siedzący tryb życia lub długotrwałe przebywanie w pozycji wyprostowanej (są to czynniki prowadzące do zwiększenia ciśnienia wewnątrz żył odbytniczych);
3) czynniki ogólne: alkoholizm, używanie środków przeczyszczających bez zalecenia lekarskiego, procesy zapalne zachodzące w żyłach i błonie śluzowej ścianki odbytniczej, które prowadzą do stwardnienia żył, czym ułatwiają ich późniejsze powiększenie.
Hemoroidy wtórne najczęściej stanowią następstwo niedrożności w przepływie krwi w żyle wrotnej. W takiej sytuacji ulega odwróceniu kierunek krwi żylnej, wskutek czego krew przepływa przez splot odbytniczy, powodując jego widoczne powiększenie. Przeszkody na drodze odprowadzania krwi żylnej ze splotów odbytowych mogą być wywołane także nowotworami odbytnicy, włókniakami macicy, chorobami serca powodującymi zastój żylny itd. Podczas ciąży oraz w wyniku skurczy porodowych występują czasem hemoroidy, które zazwyczaj wycofują się w krótkim czasie.
Objawy
Hemoroidy są bardzo częstym schorzeniem. Zachorowalność szacuje się na przynajmniej połowę populacji. Najczęstszym objawem początkowym jest sporadyczne krwawienie odbytnicze po oddaniu stolca lub w trakcie jego oddawania. Stolec nabiera charakterystycznego, krwistego ubarwienia. U pacjenta może wystąpić nawet poważna anemia spowodowana przewlekłym upływem krwi.
Innym istotnym objawem hemoroidów jest ból. Często występuje on jako wrażenie ciężkości lub uciążliwości odbytu, uczucia ciała obcego lub swędzenia. W zaawansowanych stadiach choroby może występować ból silnie piekący lub kłujący, zwłaszcza gdy guzki krwawicowe są w stanie zapalnym bądź ropieją. Ból nie musi być ciągły, ale podobnie jak krwawienie może pojawiać się w następstwie przejedzenia, zaparć lub zmęczenia fizycznego. Występują także wydzieliny krwisto-śluzowe lub ropne, zwłaszcza gdy nie ma możliwości ograniczenia wypadania guzków.
Leczenie
Hemoroidy można leczyć zachowawczo bądź chirurgicznie. Podczas leczenia zachowawczego przywraca się jędrność ściankom żylnym dzięki użyciu leków oraz kontroluje się zaparcia środkami przeczyszczającymi. Dolegliwości miejscowe łagodzi się maściami lub czopkami zmniejszającymi ukrwienie błon śluzowych, znieczulającymi bądź odkażającymi, dostępnymi w aptekach bez recepty.
Chirurgiczne leczenie hemoroidów przeprowadza się, gdy środki uśmierzające nie dają wystarczających efektów. Tradycyjnie wykonywane zabiegi to: wstrzykiwanie substancji utwardzających guzki krwawnicowe; krioterapia usuwająca twory hemoroidowe sondami o bardzo niskiej temperaturze; chirurgiczne wycięcie guzków.
W ostatnich latach rozwinęła się również technika podwiązywania hemoroidów gumkami. W przychodni przeprowadza się zabieg zamknięcia uszkodzonych naczyń przez podwiązanie ich małymi gumkami, które powodują ich twardnienie, a następnie bliznowacenie. Zabieg podwiązywania gumkami wykonuje się także przy średnio rozwiniętych postaciach hemoroidów. Jest on lepiej tolerowany niż klasyczny zabieg chirurgiczny.
