Nadpobudliwość u dorosłych - czy to nadal ADHD?
Zwykle ADHD (ang. attention deficit hyperactivity disorder) wiąże się w naszych wyobrażeniach tylko z nadpobudliwymi dziećmi. Według ogólnej definicji jest to zespół zaburzeń rozwojowych i psychicznych, wiążący się z problemami z kontrolą i skupieniem uwagi, a także z nadpobudliwością ruchową i nadmierną impulsywnością. Takie dzieci wykazują się brakiem wytrwałości w wykonywaniu zadań, trudniej się podporządkowują rygorom szkolnym i mają spore kłopoty z nauką. Ponadto wiążą je zazwyczaj burzliwe relacje z rodziną i rówieśnikami.
ADHD diagnozowane jest zazwyczaj u dzieci do 7-go roku życia, częściej u chłopców niż dziewczynek. Długo uważano, że w miarę dorastania objawy zaburzenia ustępują i dzieci z ADHD wchodzą w dorosłe życie bez większych problemów. Dzisiaj, po serii badań, przeważa pogląd że nadpobudliwość psychoruchowa trwa całe życie, mimo iż zmienia nieco swoje oblicze wraz z wiekiem lub też objawia się z innym nasileniem. Taka sytuacja dotyczy, jak podaje literatura, około dwóch trzecich osób, u których w dzieciństwie zdiagnozowano ADHD. Częstotliwość występowania nadpobudliwości u dorosłych ocenia się na 2-5 proc populacji.
Nadpobudliwość u dorosłych - jak się objawia?
Jeżeli nadpobudliwość nie jest w jakikolwiek sposób leczona w dzieciństwie przejawia się potem u dorosłych poprzez chaotyczny tryb życia, trudności w ustabilizowaniu się, a także przez większą skłonność do uzależnień od alkoholu, czy też leków albo narkotyków lub hazardu. Pojawiają się także inne zaburzenia nastroju, takie jak depresja, bezsenność, zaburzenia afektywne dwubiegunowe (psychoza maniakalno-depresyjna), zaburzenia lękowe, kłopoty z koncentracją, zmniejszona zdolność do nauki.
Zatem u dorosłego człowieka z ADHD, podobnie jak w dzieciństwie, mamy nadal do czynienia z zaburzeniami utrudniającymi funkcjonowanie w wielu dziedzinach życia, a więc trudności w nauce, a także zaburzone relacje z bliskimi, kłopoty w środowisku społecznym, nieadekwatne lub problematyczne zachowania. Nadpobudliwość u dorosłego, jeżeli nie jest leczona, może w istotny sposób zmienić jego życie.
ADHD u dorosłego człowieka przejawia się nie tyle poprzez nadaktywność czy impulsywność, jak w przypadku dzieci, ile przez niemożność skupienia się na konkretnym celu, kłopotach z koncentracją wewnętrzną, chaotycznością w działaniu, uczuciem ciągłego niepokoju. Mają też kłopoty ze zrelaksowaniem się, odczuwają stałe wewnętrzne napięcie.
Nadpobudliwość u dorosłych przyjmuje formę niepokoju ruchowego, niezdolności do usiedzenia na miejscu, ciągłej kompulsywnej aktywności, a nawet nadmiernej gadatliwości. Impulsywność pojawia się pod maską niecierpliwości, pochopnego działania, ciągłego poszukiwania nowych jeszcze intensywniejszych wrażeń. Dorosły z ADHD ciągle rozpoczyna wiele spraw na raz i jednocześnie porzuca je przed zamknięciem. Widzimy, że szybko się nudzi i wciąż na nowo porzuca aktualne zajęcie na rzecz innego, które jednak nadal go nie satysfakcjonuje. Ciągle się spóźnia, ponieważ nie potrafi właściwie zaplanować działań lub ma kłopoty z podjęciem decyzji. W kontaktach z bliskimi osobami cechuje go chwiejność nastroju, często wybucha złością, jest nadmiernie nerwowy, nie słucha jak inni mówią, ma zatem problemy z utrzymaniem bliższych związków lub na przykład pracy.
Nadpobudliwość u dorosłych często też wiąże się z innymi zaburzeniami psychicznymi i większą skłonnością do wpadania w nałogi. Znacznie utrudnia życie i jest przez to źródłem bolesnych przeżyć.
Nadpobudliwość u dorosłych - przyczyny
Specjaliści uważają, że istnieją pewne okoliczności, które powodują, że u dorosłych nadal utrzymują się objawy ADHD. Dzieje się tak, między innymi, gdy mają rodzinne obciążenie tą przypadłością (ADHD jest dziedziczne), wychowywały się w niesprzyjającym środowisku oraz miały rodziców z zaburzeniami psychospołecznymi. Ponadto dzieci, u których zdiagnozowano mieszany typ ADHD w dzieciństwie, przechodziły go wyjątkowo burzliwie lub miały współistniejące zaburzenia psychiczne, w tym depresję, częściej cierpią na nadpobudliwość psychoruchową także w dorosłości.
Nadpobudliwość u dorosłych - leczenie
Nie powinno się zapominać, że ADHD dotyczy także dorosłych, a zatem także wymaga leczenia. Powinny się tym zajmować wyspecjalizowane ośrodki, których jak na razie jest bardzo mało. Warto jednak wiedzieć, że terapia w dorosłym wieku może pomóc. Stosuje się zatem odpowiednie leki oraz psychoterapię i terapię rodzinną. Wymaga sporo czasu, ale może pomóc w funkcjonowaniu społecznym nadpobudliwego dorosłego oraz poprawić jego życie osobiste.
