Niemowlę karmione piersią wypróżnia się nawet kilka razy dzienne, a karmione butelką i mlekiem modyfikowanym zazwyczaj raz-dwa razy na dzień. Jeżeli rodzice zauważą duże odchylenia od normy, kiedy stolce występują częściej, ich konsystencja jest bardziej wodnista, może to wskazywać na pojawienie się biegunki.
Bardzo często biegunkom towarzyszą wymioty i wzrost temperatury. Dziecko jest rozdrażnione, płacze i często nie chce jeść. Jeżeli dziecko jest w wieku do 6 miesięcy, nie przyjmuje płynów i nie wydala moczu, jest to wskazanie do jak najszybszej interwencji lekarskiej, a nawet szpitalnej.
Biegunka jest jednym ze sposobów ochrony przed substancjami lub czynnikami chorobotwórczymi, który wniknęły do organizmu niemowlaka.
Biegunka u niemowlaka najczęściej spowodowana jest zakażeniem bakteryjnym lub pojawia się w w chorobach związanych z układem pokarmowym. U niemowlaka przyczyną biegunki są najczęściej zakażenia bakteryjne, wirusowe i pasożytnicze. Często jest ona także skutkiem antybiotykoterapii.
Czasem pojawienie się biegunki jest skutkiem występowania innych chorób współistniejących takich jak np. mukowiscydoza lub nieodpowiednie wykształcenie jelita grubego.
Bardzo niebezpieczną formą jest biegunka przewlekła, która trwa dłużej niż dwa tygodnie. Bardzo często jej przyczyną jest ostre zapalenie jelit. Dzieci do trzeciego roku życia nie mają jeszcze w pełni wykształconego układu pokarmowego, czego skutkiem jest nieprawidłowe trawienie i wchłanianie pokarmu. Te objawy nazwane są biegunką małych dzieci. W przypadku wystąpienia biegunki przewlekłej, może być niezbędna konsultacja lekarska.
Częstą przyczyną wystąpienia objawów biegunki jest zespół złego wchłaniania, wywołany przez chorobę trzewną - celiakię lub nietolerancję na gluten czy laktozę.
Biegunka u niemowlaka - objawy
Pierwszy stolec u noworodka jest ciemny i ciągnący, przypomina gumę - jest to tzw. smółka. U dzieci które są karmione mlekiem matki, stolce wydalane przez dziecko są najczęściej żółto-mleczne. Liczba wypróżnieniem waha się w okolicach 7 na dobę. Z badań wynika, że dzieci karmione mlekiem matki rzadziej zmagają się z biegunkami, a w razie ich wystąpienia przechodzą ją znacznie lżej.
Objawy które sugerują biegunkę u niemowlaka to:
- nagłe zwiększenie częstości oddawania stolca
- wygląd stolca - są płynne, o zielonkawym zabarwieniu, często ze śladami ropy czy śluzu
- nieprzyjemny i intensywny zapach kału
- odparzenia i zaczerwienienie odbytu
Należy pamiętać aby zapobiegać odparzeniom, ponieważ kwaśne stolce bardzo często powodują podrażnienia u niemowlaka. Należy odpowiednio dbać o skórę dziecka, przemywać ją ciepłą wodą, delikatnie osuszać i natłuszczać. Istotne jest także częste zmienianie pieluch i stosowanie przewiewnej bielizny, aby w razie pojawiania się odparzeń, skóra dziecka mogła się regenerować.
Należy dbać o odpowiednie nawodnienie dziecka, ponieważ częsta i długotrwała biegunka doprowadza do utraty wody i elektrolitów z organizmu. Odwonienie niemowlaka może wystąpić bardzo szybko, nawet w ciągu 1-2 dni.
Bez odpowiedniej konsultacji lekarskiej, nie powinno się podawać dzieciom żadnych, samodzielnie zakupionych i wybranych leków.
Biegunka rotawirusowa
Objawy zakażenia rotawirusem są bardzo charakterystyczne. Po okresie ok 3 dni pojawia się gorączka i wymioty, czasem bardzo intensywne. Równocześnie pojawia się biegunka. Jeżeli dziecko było wcześniej zaszczepione lub miało już kontakt z wirusem, kolejne zakażenie może mieć łagodny przebieg.
Biegunka rotawirusowa często pojawia się w dużej grupie osób, np. w żłobku lub przedszkolu. Ponieważ jest ona spowodowana wirusem, bardzo szybko się rozprzestrzenia.
Biegunka u niemowlaka - leczenie
Jeżeli u niemowlaka wystąpi biegunka, powinno się obserwować jej objawy i przebieg. Należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu, najlepiej woda przegotowaną. Nie powinno się podawać naparów ziołowych lub soków owocowych.
Ważna jest również odpowiednia dieta, jednak nie powinna ulegać rygorystycznym zmianom. Jeżeli dziecko jest karmione piersią, nie powinno się go przerywać, a jedynie udać się z dzieckiem do lekarza. W przypadku mleka modyfikowanego, po konsultacji lekarskiej można zastosować odpowiednie mieszanki np. hipoalergiczne, bezglutenowe, bezlaktozowe). Jeżeli dieta dziecka jest już rozszerzona dostaje ono inne pokarmy, w razie pojawienia się biegunki można przygotować dla niego kleiki ryżowe, ugotowaną marchewkę, tarte i ugotowane jabłko.
Aby zapobiegać wystąpieniu biegunki u niemowląt należy dbać o prawidłowe zasady przygotowywania i przechowywania posiłków. U niemowlaków biegunka może wystąpić nawet po nieprawidłowo umytym smoczku lub butelce, dlatego ważne jest odpowiednie mycie butelek i naczyń z użyciem odpowiedniego detergentu. Smoczki i butelki należy wyparzać.
Bardzo istotne jest żeby sprawdzać świeżość produktów podawanych niemowlakowi. Przy kuracji antybiotykowej ważne jest stosowanie preparatów osłonowych - zgodnie z zaleceniami lekarza.
Jak rozpoznać odwodnienie u dziecka?
W wyniku trwania długotrwałych biegunek mogą pojawiać się objawy odwodnienia. Jeżeli dziecko jest rozdrażnione i płacze może to być pierwszy znak że dzieje się coś nieprawidłowego. Odwodnienie jest bardzo niebezpieczne i groźne dla zdrowia dziecka. Objawami odwodnienia są:
- suchość warg, języka i błony śluzowej niemowlaka
- zapadnięte oczy
- mocz ma ciemne zabarwienie i jest go bardzo mało
- niemowlę jest apatyczne i rozdrażnione
- skóra może mieć zmniejszone napięcie
Należy pamiętać że przy wystąpieniu objawów biegunki i odwodnienia niezbędna jest konsultacja lekarska, a w skrajnych przypadkach nawet szpitalna.
Biegunka po szczepieniu
Zdarza się, że biegunka wystąpi u niemowlaka po przyjęciu szczepionki. Jest ona najczęściej pojawiającym się objawem, jednak nie powinna trwać dłużej niż 2 dni. Powikłania po szczepionce mogą występować także po dłuższym czasie, do 4 tygodni od szczepienia i często są wynikiem złego przygotowania szczepionki lub zaszczepienia np. przeziębionego dziecka.
Ponieważ wraz ze szczepionką podawane są dziecku uśpione szczepy patogenów, niemowlę po szczepionce często jest osłabione, dlatego nie powinno się go narażać na wiele dodatkowych bodźców. Bardzo ważny jest spokój i sen. Nie powinno się zniechęcać dziecka do spania, jednak należy zwracać uwagę aby przyjmowało ono odpowiednią ilość pokarmów i płynów.
