Nowotwory kości dzielą się na nowotwory pierwotne i przerzutowe. Nowotwory pierwotne wywodzą się z samych kości i są bardzo rzadkie, mają charakter łagodny lub złośliwy. Rak kości przerzutowy to, jak sama nazwa wskazuje, efekt przerzutów nowotworu złośliwego umiejscowionego w innej części ciała.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Rak kości: pierwotne nowotwory kości
Pierwotny nowotwór kości to tylko 1% chorób nowotworowych u ludzi. Wśród pierwotnych nowotworów kości wyróżnia się nowotwory łagodne i złośliwe. Dzieli się je w zależności od pochodzenia - wywodzą się najczęściej z tkanki kostnej lub chrzęstnej, jednak zdarzają się również nowotwory o innym charakterze (na przykład guz olbrzymiokomórkowy lub mięsak Ewinga).
> Przeczytaj: Nowotwory - profilaktyka i wczesne wykrywanie
Szansa na wyleczenie (tzn. przeżycie 5 lat po chorobie) pierwotnego nowotworu kości wynosi 60%. W przypadku wielu chorych udaje się wyleczyć nowotwór kości całkowicie.
- Łagodne nowotwory kości
Do nowotworów łagodnych kościotwórczych należą: kostniak, kostniak kostninowy i kostniak zarodkowy. Kostniak występuje w kościach czaszki, łopatki, miednicy, w paliczkach oraz nasadach kości długich (kości ramiennej, łokciowej, promieniowej, udowej, piszczelowej, strzałkowej). Objawia się między innymi bólem zaatakowanej kości, obrzękiem, zapaleniem stawów. Kostniak kostninowy, znany także jako kostniak kostnawy, występuje najczęściej u osób młodych. Dotyka przede wszystkim trzonów kości długich i czaszki. Czasem pojawia się w kościach ramion, łopatki i miednicy. Symptomami kostniaka kostnawego są głównie bóle, które nasilają się po wysiłku, a także w nocy i rano. Można je złagodzić niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi. Kostniak zarodkowy występuje raczej u mężczyzn, szczególnie tych po 20. i 30. roku życia. Pojawia się w kręgosłupie oraz nasadach i przynasadach kości długich. Ból jest trudniejszy do zwalczenia.
Łagodne nowotwory chrzęstnotwórcze to chrzęstniak i wyrośl chrzęstno-kostna. Chrzęstniak atakuje najczęściej osoby powyżej 30. roku życia. Typy chrzęstniaka to chrzęstniak śródkostny (kości dłoni, ramieniowa, udowa, piszczelowa), kostniakochrzęstniak (kość udowa, piszczelowa, ramieniowa, kości miednicy) i chrzęstniak przykostny (kości kończyn). Wyrośl chrzęstno-kostna występuje przede wszystkim w przynasadach kości długich, najczęściej kości udowej.
Inne, niepasujące do dwóch poprzednich kategorii nowotwory łagodne kości to torbiel tętniakowata i guz olbrzymiokomórkowy. Torbiel tętniakowata najczęściej umiejscawia się w przynasadach kości długich, kręgosłupie, żuchwie i szczęce. W 80 procentach przypadków występuje u osób poniżej 20. roku życia. Nowotwór przybiera postać jam wypełnionych płynem. Zwykle jego pierwszym symptomem jest patologiczne - czyli już spowodowane chorobą - złamanie kości. Guz olbrzymiokomórkowy pojawia się w przynasadach kości długich. Występuje u osób między 20. a 40. rokiem życia. Objawia się przede wszystkim bólem zaatakowanej kości i obrzękiem.
- Złośliwe nowotwory kości
Najczęściej występujące nowotwory złośliwe kościotwórcze to: mięsak kościopochodny, szkliwiak i guz olbrzymiokomórkowy. Mięsak kościopochodny w większości przypadków występuje u młodzieży i młodych dorosłych. Zwykle pojawia się w kościach długich (udowej, piszczelowej i ramiennej). Więcej o mięsaku dowiesz się stąd. Szkliwiak pojawia się w pobliżu zębów trzonowych w tyle żuchwy, niekiedy także w szczęce. Choroba rozwija się powoli, przez wiele lat, raczej nie jest bolesna. Guz może się reaktywować i naciekać na sąsiednie okolice, ale zwykle nie daje przerzutów.
Do nowotworów złośliwych chrzęstnotwórczych należy chrzęstniakomięsak. Chrzęstniakomięsak to drugi najczęściej występujący mięsak złośliwy kości. Daje objawy dopiero w zaawansowanym stadium. Występuje głównie u osób po 40. roku życia. Czynnikiem podwyższającym ryzyko zachorowania na chrzęstniakomięsaka jest przebyta radioterapia.
Nowotwór złośliwy kości, który nie mieści się w powyższych kryteriach, to mięsak Ewinga (guz Ewinga). Mięsak Ewinga jest drugim najczęściej występującym nowotworem kości u dzieci. Zwykle pojawia się u chłopców. Ma szybki i gwałtowny przebieg, wywołuje przerzuty (głównie w płucach, węzłach chłonnych, szpiku i innych kościach). Więcej informacji o guzie Ewinga znajdziesz tutaj.
Rak kości: przerzutowe nowotwory kości
Do kości może przerzucić się każdy nowotwór złośliwy, jednak są takie, które robią to najczęściej. Nowotwór kości przerzutowy to zwykle rak sutka, rak prostaty (gruczołu krokowego, stercza), rak nerki, rak tarczycy, rak żołądka, rak drobnokomórkowy płuca i nerwiak płodowy. Początkowo przerzuty do kości nie dają żadnych objawów, później dają o sobie znać bardzo silnym, odpornym na leki bólem. Symptomy świadczące o przerzucie to także patologiczne (chorobowe) złamania kości.
Rokowania dla pacjentów z przerzutowymi nowotworami kości nie są dobre. Jeśli "pierwszy" rak daje przerzuty, oznacza to, że choroba jest już w bardzo zaawansowanym stadium, a stan chorego - ciężki.
Rak kości: leczenie
Leczenie nowotworu kości zależy od typu choroby. Większość łagodnych zmian leczy się chirurgicznie, tzn. wycina zmianę. W przypadku niektórych nowotworów (np. mięsaka Ewinga) chemioterapię stosuje się jako uzupełnienie operacji.
