Wstrząs anafilaktyczny dotyka rocznie 1-3 proc.ludzi. Może mieć przebieg łagodny, ale w wersji pełnoobjawowej zagraża życiu. Częściej występuje u osób młodych i u kobiet. Dzieci reagują najczęściej wstrząsem na pokarmy, a dorośli na leki i użądlenie owadów.
Objawy
Wstrząs anafilaktyczny ma bardzo gwałtowny przebieg i nagłe zakończenie spowodowane samoistnym zatrzymaniem lub leczeniem. Najczęstsze objawy to: rumień i pokrzywka całego ciała, świąd, trudności w przełykaniu, duszność, czasem atak astmy oskrzelowej i obniżone ciśnienie tętnicze.
Istnieje ryzyko (bardzo rzadkie) wystąpienia pełnoobjawowego wstrząsu anafilaktycznego, który może zakończyć się śmiercią: złe samopoczucie, bladość, świąd dłoni i stóp przemieszczający się na całe ciało, omdlenie, szybki i płytki oddech, wymioty, biegunka, brak tętna, niskie ciśnienie tętnicze, poty, zimne kończyny.
Leczenie
Leczenie wstrząsu anafilaktycznego musi być natychmiastowe. Jeśli powodem było ukąszenie lub wstrzyknięcie jakiejś substancji zakłada się opaskę uciskową powyżej miejsca ukąszenia lub wstrzyknięcia. Podaje się jednocześnie hydrokortyzon i wapń.
Mocniejszy wstrząs leczy się podając domięśniowo adrenalinę oraz leki przeciwhistaminowe. Aby zapobiec niedotlenieniu podaje się do oddychania tlen.
Jeśli wystąpił obrzęk tkanek w gardle konieczne jest przeprowadzenie intubacji (założenie rurki przez krtań do tchawicy umożliwiające oddychanie) lub, przy bardzo dużym obrzęku, konikotomię (wkłucie małej rurki bezpośrednio przez skórę do tchawicy). Zatrzymanie oddechu lub krążenia wymaga rozpoczęcia akcji reanimacyjnej.
Alergicy podatni na wstrząs anafilaktyczni powinni zawsze mieć ze sobą zestaw przeciwwstrząsowy zawierający strzykawkę z adrenaliną oraz przynajmniej 2 tabletki leku antyalergicznego. Konieczne jest także posiadanie przy sobie spisu substancji uczulających (w formie bransoletki, spisu, informacji medycznej).
Jeśli nie jest wiadome, co spowodowało wstrząs, pacjent musi po leczeniu ustalić alergeny. Konieczna jest wizyta u alergologa i przeprowadzenie testów z krwi oraz skórnych na obecność alergenów.
Pierwsza pomoc
Pierwszą czynnością jest odizolowanie od alergenu. Następnie chorego należy położyć tak, aby miał nogi wyżej niż głowa i natychmiast wezwać pogotowie.
