Co to jest insulina?
To hormon produkowany i wydzielany do krwi przez komórki beta (B) znajdujące się w trzustce. Gdy tylko zaczynamy jeść, trzustka uwalnia niewielkie ilości zmagazynowanej insuliny i przystępuje do wytwarzania nowych cząsteczek tego hormonu.
Do czego jest nam potrzebna insulina?
Często porównuje się insulinę do klucza, bo mówiąc obrazowo, otwiera ona drzwi do wszystkich komórek naszego organizmu. Te drzwi (a fachowo mówiąc receptory komórkowe) otwiera po to, by do wnętrza komórki mogła się przedostać glukoza.
A po co komórkom glukoza?
To paliwo, bez którego nie mogłyby żyć, odbudowywać się i wykonywać pracy, do której są stworzone. Gdyby np. komórki serca nie regenerowały się, nie wykonywałyby swej pracy i nasze serce by stanęło.
Skąd czerpiemy glukozę?
W procesie trawienia powstaje glukoza (cukier prosty), która z przewodu pokarmowego przedostaje się do krwi. Jej większość jest w komórkach spalana, czyli wykorzystywana jako energia, ale jeśli jest jej nadmiar, może być magazynowana np. w wątrobie, mięśniach. Gdy owej glukozy jest naprawdę dużo, to jej nadwyżka zamieniana jest w tłuszcze i odkładana w tkance tłuszczowej.
Co się dzieje, gdy w organizmie brakuje insuliny?
Jeżeli trzustka wytwarza jej za mało lub w ogóle insuliny nie produkuje, glukoza nie dociera do komórek, lecz pozostaje we krwi.
Jakie są tego konsekwencje?
We krwi krąży dużo cukru, a jednoczenie komórki umierają z głodu, bo nie ma klucza, który otworzyłby do nich drzwi dla glukozy. Taki stan nazywany jest cukrzycą typu 1. Ma ją ok. 10 proc. chorych.
Dlaczego chorujemy na cukrzycę typu 1?
Nie wszystkie przyczyny choroby już znamy, ale na pewno jaką rolę odgrywają tu czynniki genetyczne. Lekarze są pewni, że możemy odziedziczyć skłonność do cukrzycy. Poza tym jej powstanie może mieć również związek z nieprawidłową pracą układu odpornościowego, który nagle atakuje komórki trzustki. Jest to tzw. autoagresja. Może dojść wówczas do zniszczenia wszystkich lub prawie wszystkich komórek beta i wtedy nie ma kto produkować insuliny.
Jakie są objawy cukrzycy typu 1?
Zazwyczaj duży apetyt i duże pragnienie, częste oddawanie moczu, osłabienie, zmęczenie, senność oraz rozdrażnienie.
Jak leczy się cukrzycę typu 1?
Osoby z cukrzycą typu 1 przez całe życie muszą dostawać insulinę z zewnątrz. Bierze się ją w formie podskórnych zastrzyków.
W jaki sposób dochodzi do powstania cukrzycy typu 2?
Przy cukrzycy typu 2 trzustka produkuje insulinę. U jednych chorych będzie ją produkowała do końca życia, a u innych będzie jej wytwarzała coraz mniej. W pierwszym przypadku - mimo że trzustka produkuje insulinę, z jakiego powodu komórki nie chcą się otworzyć i cukier nie może do nich wniknąć. Fachowcy mówią o insulinooporności. W drugim przypadku trzustka produkuje za mało insuliny, by poradziła sobie ona z całym cukrem krążącym we krwi.
Jakie objawy świadczą o cukrzycy typu 2?
Bywa, że na początku nie ma żadnych dolegliwości. Czasem jednak mamy duże pragnienie i często oddajemy mocz (nie jest to tak nasilone jak w cukrzycy typu 1), czasem chudniemy, wszystko nas drażni, ogarnia nas apatia, chcemy się odizolować od wiata, widzimy nieostro, czujemy senność i jesteśmy osłabieni, wolno goją się nam rany i mamy skłonność do powstawania siniaków, cierpimy na nawracające zapalenia dziąseł lub pęcherza moczowego, mamy suchą swędzącą skórę, czujemy mrowienie w stopach lub tracimy w nich czucie, mężczyźni mogą mieć kłopoty z erekcją, a kobiety mogą cierpieć na przewlekłe zapalenie pochwy.
Na czym polega leczenie w cukrzycy typu 2?
Na stosowaniu odpowiedniej diety, pozbyciu się nadwagi, regularnym ruchu oraz na przyjmowaniu doustnych leków. Tabletki zmniejsza- ją oporność na insulinę lub pobudzają trzustkę do produkcji te- go hormonu. Niestety, w większości przypadków osoby z cukrzycą typu 2 również muszą kiedy przejść na insulinę w zastrzykach.
Zrób to dla siebie
Do pewnego stopnia można zapobiegać tylko cukrzycy typu 2. Ryzyko zachorowania zmniejsza zdrowy tryb życia, dlatego:
- zadbaj o dobrą odporność swojego organizmu;
- stosuj odpowiednią dietę (najlepsza będzie jak najbardziej zbliżona do śródziemnomorskiej);
- codziennie się gimnastykuj i maszeruj w szybkim tempie chociaż pół godziny; co drugi dzień ćwicz intensywnie 40-60 minut;
- nie pal papierosów;
- nie nadużywaj alkoholu.
Czy mieścisz się w normie?
U zdrowych osób prawidłowe stężenie cukru we krwi wynosi 60-100 mg%. Jeżeli tylko raz zbadasz jego poziom i będzie podwyższony, to nie znaczy, że masz cukrzycę, ale powinno cię to skłonić do wizyty u lekarza i dalszych badań. Jeśli dwukrotnie, badając się na czczo (tzn. co najmniej 8 godzin po ostatnim posiłku), okaże się, że masz poziom cukru wyższy niż 100 mg% - skonsultuj się z diabetologiem.
