Denaturat: właściwości, zastosowanie

Denaturat to skażony spirytus, czyli alkohol etylowy z dodatkiem substancji, które nie nadają się do spożycia przez człowieka. Ten rodzaj spirytusu jest dobry do zastosowań w gospodarstwie domowym, na przykład jako środek czyszczący, rozpuszczalnik czy dodatek do paliw.

Denaturat – zastosowanie

Denaturat ze względu na wysoką zawartość etanolu jest stosowany w przemyśle jako zamiennik czystego etanolu. Niektóre z zastosowań skażonego spirytusu to:

• Środek odkażający
• Środek czyszczący (na przykład z żywicy czy zabrudzeń po długopisie lub markerze)
• Środek odtłuszczający (na przykład przed malowaniem lub klejeniem)
• Rozpuszczalnik, na przykład do kalafonii oraz farb spirytusowych
• Środek do rozcieńczania lakierów oraz farb spirytusowych
• Dodatek do ciekłych paliw
• Dodatek do zapraw murarskich
• Rozpałka.

Kiedyś denaturat był stosowany również jako paliwo w kuchenkach turystycznych spirytusowych, które obecnie są zastępowane przez kuchenki na gaz. Ze względu na niską cenę, mimo złego zapachu, nieprzyjemnego smaku oraz zawartości szkodliwych substancji, denaturat jest czasami spożywany jako zamiennik droższych form alkoholu etylowego. Denaturat ma również inne zastosowania w gospodarstwie domowym. Można go używać (w połączeniu z wodą w proporcji 4 łyżki denaturatu na 1 litr wody) do przemywania liści roślin, które zaatakowane zostały przez pasożyty. Z kolei mieszankę denaturatu i krochmalu można wykorzystać do polerowania srebrnych sztućców. Do szklanki krochmalu wystarczy dodać łyżkę skażonego spirytusu, rozmieszać aż powstanie papka, nanieść na srebrne powierzchnie i pozostawić do całkowitego wyschnięcia. Gdy papka wyschnie, sztućce należy wypolerować. Niektórzy polecają użycie denaturatu do przywrócenia kształtu sfilcowanym swetrom. Aby to zrobić należy przygotować 5 litrów ciepłej wody, do której dodaje się łyżkę denaturatu, łyżkę terpentyny oraz łyżkę sody oczyszczonej. Do takiej mieszaniny należy włożyć sweter, a po godzinie odcisnąć go i rozłożyć do wyschnięcia na ręczniku.

Denaturat - skład

Głównym składnikiem denaturatu jest surowy spirytus, czyli alkohol etylowy. Dodatkowo w skład wchodzi substancja skażająca oraz barwnik. Substancje skażające mają na celu nadanie spirytusowi złego zapachu albo smaku. Czasami powodują również występowanie odruchu wymiotnego. Są to tak dobrane substancje, aby oczyszczenie z nich spirytusu nie było opłacalne. Najczęściej dodawane substancje to:

• Pirydyny (organiczne rozpuszczalniki)
• Metyloetyloketon (substancja skażająca)
• Benzoesan denatonium (substancja pogarszająca smak)

Dawniej do denaturatu dodawano substancje trujące, takie jak na przykład metanol, ale zaprzestano tej praktyki ze względu na to, że denaturat bywa spożywany przez osoby uzależnione od alkoholu. Poza tym, takie działanie ma na celu zapobieganie przypadkowym zatruciom denaturatem używanym w gospodarstwach domowych. Mimo tego, że nie ma prostego sposobu na pozbycie się substancji szkodliwych ze skażonego spirytusu niektórzy oczyszczają go za pomocą domowych metod, na przykład filtrując przez kromkę chleba.

Najczęściej dodawane barwniki to takie o intensywnych kolorach, na przykład fioletowe lub czerwone. Ze względu na dodatek tych substancji spirytus w takiej formie nie jest traktowany jako środek spożywczy, a gospodarczy, w związku z czym nie jest objęty akcyzą i jest dostępny w dużo niższej cenie niż spirytus spożywczy.

Stężenie alkoholu w denaturacie może się nieco wahać, ale zazwyczaj jest to około 92%. W sklepach dostępny jest również denaturat o zawartości alkoholu 99%.

Denaturat - szkodliwość

Skażonego spirytusu nie należy spożywać, nawet po rozcieńczeniu lub pozornemu oczyszczeniu w domowych warunkach. Może on powodować zatrucie, a spożywany w dużych ilościach stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Co więcej, picie denaturatu może być powodem wystąpienia zaburzeń psychicznych. Wdychanie par spirytusu o wysokim stężeniu może powodować kaszel oraz podrażnienie układu oddechowego, natomiast kontakt z oczami wywołuje podrażnienie, zaczerwienienie oraz łzawienie.

W razie kontaktu ze skórą może dojść do pojawienia się podrażnień. W takim przypadku skórę należy dokładnie umyć wodą z mydłem i natychmiast zdjąć odzież, która została zalana skażonym spirytusem. Jeśli dojdzie do kontaktu z oczami, należy je przepłukać dużą ilością wody albo płynem fizjologicznym. Jeżeli dolegliwości związane z kontaktem ciała z denaturatem nie ustąpią, należy udać się do lekarza. W razie przypadkowego spożycia dużej dawki denaturatu konieczne jest sprowokowanie wymiotów i podanie do picia dużej ilości wody.