Oprócz 3 par dużych ślinianek mamy kilkaset małych gruczołów, które są porozrzucane po błonach śluzowych. Dzięki nim możliwe staje się wydzielanie śliny.
Dduże gruczoły dzielą się na:
- ślinianki przyuszne - są największe ze wszystkich i przybierają wagę nawet 30-40 g. Są rozmieszczone po obu stronach twarzy. Mają część powierzchniową i głęboką, a pomiędzy nimi znajduje się nerw twarzowy. Ślina przedostaje się do przewodu wyprowadzającego i trafia do przedsionka jamy ustnej. Zadanie ślinianki przyusznej określane jest jako produkowanie 25 proc.śliny spoczynkowej i 75 proc.śliny stymulowanej
- ślinianki podżuchwowe - znajdują się niewiele niżej dolnego brzegu żuchwy, stąd ślina dostaje się do przewodu Whartona, aby ujść w jamie ustnej, pod językiem. Te przewody produkują 75 proc.śliny spoczynkowej i 25 proc.śliny pobudzeniowej
- ślinianki podjęzykowe - znajdują się na samym dnie jamy ustnej i są najmniejszymi gruczołami. Wytwarzają wydzielinę śluzową.
Ślinianki - schorzenia
Pierwszym schorzeniem, o jakim warto w tym miejscu powiedzieć, ponieważ jest najbardziej rozpowszechnione, jest zapalenie ślinianki. Najczęściej dotyka ono ślinianki przyusznej. Wyróżnia się zapalenie ostre lub przewlekłe.
Ostre zapalenie ślinianki przyusznej następuje wtedy, gdy:
- pojawiają się wirusy, które sprawiają, że nastaje zapalenie gruczołów przyusznych
- pojawiają się bakterie w momencie, gdy przewód wyprowadzający jest zatkany albo przepływ przez niego jest nieco utrudniony.
Jeśli chodzi o zapalenie ostre, to zwykle mija ono wtedy, gdy podejmuje się właściwe leczenie, natomiast zapalenie przewlekłe może potrwać dłużej, dawać więcej nieprzyjemnych objawów i być trudniejsze do zdiagnozowania. A w jaki sposób dochodzi do tej dolegliwości? Po pierwsze w przewodach wyprowadzających może zatrzymać się wydzielina lub mogą temu służyć zmiany anatomiczne w samym przewodzie. W przypadku tego rodzaju schorzenia można się spodziewać, że dolegliwości będą już nawracać wiele razy do końca życia.
Rak ślinianki
Aby prawidłowo zdiagnozować raka ślinianki trzeba zwrócić uwagę na kilka objawów, a są nimi: porażenie nerwu twarzowego, wyczuwalny guz ślinianki czy też w okolicy jamy ustnej, problem z połykaniem, a nawet problem z marszczeniem czoła. Zdarza się jednak, że nowotwór ślinianki nie daje żadnych objawów i wówczas trudno jest go stwierdzić bez przeprowadzenia badań.
Nieco podobnym objawem jest guz ślinianki przyusznej rozumiany jako odrębne schorzenie - można go pomylić z nowotworem. Odróżnienie ich od siebie jest możliwe dzięki przeprowadzeniu biopsji.
Ślinianki, mimo że pozornie wydają się mało znaczącym gruczołem, mają wpływ na działanie naszego organizmu. Ślina zawiera np. enzym odpowiadający za początkowy etap trawienia cukrów. Jony węglanowe i fosforanowe utrzymują prawidłowe pH w jamie ustnej. Inne składniki śliny chronią przed wzrostem szkodliwych bakterii.
