Więcej treści zdrowotnych znajdziesz na stronie Gazeta.pl.
Cholesterol jest substancją tłuszczową, która występuje we wszystkich komórkach ciała. Jest niezbędna, aby nasz organizm mógł prawidłowo funkcjonować. Ma swój udział w powstawaniu witaminy D, kwasów żółciowych oraz przy produkcji hormonów płciowych (estrogeny, progesteron, testosteron). Zapewnia również prawidłowy rozwój mózgu. Jako silny przeciwutleniacz stanowi także osłonę przed rakiem.
Dzieli się na dwa rodzaje:
- HDL (high density lipoproteins), nazywany też "dobrym cholesterolem", są to pożyteczne lipoproteiny, które swoim działaniem zapobiegają miażdżycy - usuwają bowiem cholesterol ze ścian naczyń i z tkanek obwodowych;
- LDL (low density lipoproteins), potoczne nazywany "złym cholesterolem", są to lipoproteiny, które przemieszczają cholesterol z wątroby do komórek organizmu i jeśli poziom tego cholesterolu jest za wysoki, może odkładać się na ścianach naczyń i tworzyć tzw. blaszki miażdżycowe, przez które zwęża się światło naczynia.
Obie frakcje składają się na cholesterol całkowity. W ocenie zdrowia organizmu ważne są poziomy we krwi zarówno "dobrego" cholesterolu HDL i "złego" cholesterolu LDL, jak i cholesterolu całkowitego. Należy również zbadać poziom trójglicerydów. To jedno z najważniejszych źródeł energii dla organizmu. Są nam niezbędne, ale ich wysoki poziom stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. Więcej przeczytacie o nich poniżej:
Normy cholesterolu we krwi
Całkowite stężenie cholesterolu we krwi u zdrowych osób nie powinno przekraczać do 200 mg/dl (5,17 mmol/l). O poziomie podwyższonym mówi się, gdy cholesterol całkowity mieści się w przedziale od 200 do 239 mg/dl (5,17-6,18 mmol/l). Z kolei powyżej 240 mg/dl (6,21 mmol/l) znacznie wzrasta ryzyko chorób serca.
Jeśli zaś chodzi o poszczególne frakcje, normy są następujące:
Cholesterol HDL:
- u mężczyzn 35-70 mg/dl (0,9-1,8 mmol/l),
- u kobiet 40-80 mg/dl (1,0-2,1 mmol/l),
przy czym wyższe wartości stanowią lepszy wynik.
Cholesterol LDL:
- norma: <135 mg/dl (< 3,5 mmol/l),
- poziom podwyższony: 135-155 mg/dl (3,5-4,0 mmol/l),
- poziom znacznie podwyższony: >155 mg/dl (> 4,0 mmol/l).
Niższe wartości stanowią lepszy wynik. Należy jednak pamiętać, że wszystkie podawane normy mają charakter orientacyjny, mogą się nieco różnić w zależności od laboratorium, cech osobniczych itp. i zawsze powinny zostać zweryfikowane i ocenione przez lekarza.
Cholesterol całkowity za wysoki. Jak go obniżyć?
Za wysoki cholesterol całkowity oraz podwyższony cholesterol LDL mają negatywny wpływ przede wszystkim na układ krążenia. Jak już wspominaliśmy, nadmiar "złego" cholesterolu może prowadzić do tworzenia się blaszek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych, czyli złogów cholesterolu, a w efekcie do miażdżycy. Ta, pozostawiona bez leczenia, może skutkować z kolei zawałem serca lub udarem mózgu.
Przyczynami podwyższonego poziomu cholesterolu mogą być:
- otyłość,
- nadużywanie alkoholu,
- palenie papierosów,
- mała lub zerowa aktywność fizyczna,
- niewłaściwa dieta,
- przyjmowanie niektórych leków,
- uwarunkowania genetyczne (np. hipercholesterolemia rodzinna).
Zbyt wysoki cholesterol występuje też przy niektórych schorzeniach, m.in.: cukrzycy, niedoczynności tarczycy, niewydolności nerek, łuszczycy czy zastoju żółci.
Aby obniżyć poziom cholesterolu, należy unikać w diecie tłuszczów nasyconych. Są obecne m.in. w: tłustych wędlinach, baraninie, boczku, podrobach, kiełbasach, pasztetach, w produktach, które zawierają olej palmowy, w tłustych produktach mlecznych (śmietana, tłuste sery). Należy ograniczyć też spożycie tłuszczów trans, czyli smażonych potraw, słonych przekąsek, fast foodów, ciast, żywności wysokoprzetworzonej itp.
Specjaliści zalecają, aby w diecie znalazły się tłuszcze nienasycone. Zalicza się do nich tłuszcze pochodzenia roślinnego, np. w oliwie z oliwek, oraz tłuszcze znajdujące się w rybach. Poziom cholesterolu pomogą obniżyć także produkty bogate w błonnik, m.in. pełnoziarniste pieczywo, kasze, rośliny strączkowe, płatki owsiane, otręby. Ważne jest również regularne spożywanie warzyw i owoców.
Przy obniżaniu cholesterolu nie bez znaczenia jest także zmiana trybu życia. Należy wprowadzić aktywność fizyczną (adekwatną do wieku i sprawności ruchowej), zrezygnować z palenia papierosów oraz ograniczyć lub całkiem zaprzestać picia alkoholu.
Badanie krwi, które wskaże poziom cholesterolu, każdorazowo powinien obejrzeć i ocenić lekarz. To on zdecyduje o tym, czy i jakie kroki należy dalej podjąć. Nie należy samodzielnie oceniać badań krwi na podstawie tego, co znajduje się w internecie.
