Odkrycia dokonali naukowcy z Uniwersytetu Duke, którzy poddali badaniom mózgi myszy. Uważa się, że wiele struktur tkankowych u tych zwierząt działa podobnie jak u ludzi. Zaskoczeniem jest to, że ów niewielki obszar w mózgu wyłącza ból.
Większość dotychczasowych badań koncentrowało się na szukaniu miejsc, które "włączają" ból - tłumaczy współautor badań Fan Wang, wybitny profesor neurologii w School of Medicine. Istnieje wielu regionów w mózgu, odpowiedzialnych za ból, zatem aby go zwalczyć, trzeba by wyłączyć wiele takich punktów, co jest niezwykle trudne. Ale jeżeli istnieje jeden ośrodek, zdolny wyłączyć ból "za jednym zamachem", to znaczy, że walka z bólem może być prostsza niż myślimy.
Zwykle w trakcie badań nad odczuwaniem bólu przyglądano się działaniu ciała migdałowatego, uważanego za "centrum przeciwbólowe", czyli miejsce gdzie rodzi się wiele negatywnych reakcji, w tym ogólny niepokój i impuls walki lub ucieczki. "Jednak instynktownie wierzymy, że istnieje jakieś jedno miejsce, które zdolne jest łagodzić ból. Zadaliśmy sobie więc pytanie, gdzie w takim razie w mózgu może znajdować się owo miejsce" - mówi profesor Wang.
W 2019 roku badacze odkryli, znieczulenie ogólne powoduje sen wolnofalowy poprzez aktywację supraoptycznego jądra mózgu. Aktywuje także pewne neurony w centralnym ciele migdałowatym. Nazwali je roboczo neuronami CeAga (skrót od CeA czyli centralne ciało migdałowate, "ga" oznacza aktywację przez znieczulenie ogólne).
Naukowcy odkryli teraz, że ośrodek CeAga jest połączony z wieloma różnymi obszarami mózgu. Zaczęli mapować aktywowane bólem obszary w mózgu myszy. Zauważyli, że co najmniej 16 ośrodków, zajmujących się przetwarzaniem czuciowym lub emocjonalnymi aspektami bólu, było hamowanych przez CeAga.
Prof. Wang tak tłumaczy wartość swojego odkrycia: "Ból jest skomplikowaną odpowiedzią mózgu. Leczenie bólu poprzez tłumienie wszystkich procesów mózgowych na wielu obszarach jest trudne. Ale aktywacja "kluczowego węzła", który w naturalny sposób wysyła sygnały hamujące, byłaby przełomem".
Jak wyglądały badania?
Myszy poddano łagodnym bodźcom bólowym, a następnie wykorzystując światło (technologia zwana optogenetyką) aktywowano niewielką grupę komórek w mózgu. Myszy natychmiast się uspokoiły i nie zdradzały oznak bólu. Gdy stłumiono aktywność neuronów CeAga myszy znowu zaczęły pocierać i lizać łapki.
Lek, który aktywuje neurony CeAga
Jeden z leków przeciwbólowych o nazwie ketamina zdaje się aktywować właśnie neurony CeAga. Naukowcy chcą teraz szukać podobnych substancji, które mogłyby wzbudzać ten ośrodek, który z kolei wysyła impulsy hamujące ból.
Źródła: MedicalXPress.com, Nature Neuroscience
