Układ limbiczny kontroluje nasze emocje. To za jego sprawą odczuwamy euforiê, radość, strach, złość czy strach. Jednym z ważniejszych elementów tego układu jest ciało migdałowate. Struktura ta zbudowana jest z dwóch grup jąder, jest parzysta i znajduje się zarówno w prawej, jak i lewej półkuli mózgu, wewnątrz płatów skroniowych, w ich przyśrodkowej części tuż nad pniem mózgu (mniej więcej na wysokości uszu). Ośrodek ten występuję jedynie u ssaków.
Mimo że przypisuje się mu aktywowanie przede wszystkim tych negatywnych emocji, jak złość czy agresja, to niektóre badania, mówią, że to właśnie ta część mózgu reguluje kontakty międzyludzkie. Część badaczy skłania się ku stwierdzeniu, że im większe ciao migdałowate, tym więcej mamy znajomych i lepiej radzimy sobie w relacjach społecznych.
Ciało migdałowate – budowa
Ciało migdałowate zbudowane jest z dwóch części:
Pierwsza z nich – korowo-przyśrodkowa – odpowiada za pobudzenie. Styka się z zakrętem półksiężycowatym, tym samym łączy się z prążkiem węchowym bocznym. Część korowo-przyśrodkowa składa się z trzech typów jąder:
- korowego,
- przyśrodkowego,
- środkowego.
Drugi element ciała migdałowatego to część podstawno-boczną. Jej podstawowym zadaniem jest hamowanie reakcji. Jej pracę reguluje przede wszystkim część korowo-przyśrodkowa. Część podstawno-boczna zbudowana jest dwóch jąder – bocznego i podstawnego.
Ciało migdałowate – jak działa?
Impulsy elektryczne, które dochodzą do ciała migdałowatego trafiają do zespołu jąder bocznych, następne przekazywane są do zespołu jąder podstawnych. To właśnie tam odbywa się analiza i przetworzenie informacji i porównywanie ich ze znanymi i zapamiętanymi przez mózg wzorcami emocjonalnymi. Zbierane w ten sposób dane trafiają do jądra środkowego, które aktywuje określone zachowania. W kolejnym etapie informacja dociera do pnia mózgu, podwzgórza oraz narządów efektorowych.
To, jak impulsy elektryczne, a w dalszej kolejności aktywacja ciała migdałowatego i wywołanie odpowiedniej reakcji, trafi do mózgu może przebiegać na dwa sposoby.
Pierwszy to tzw. droga bezpośrednia (podkorowa). Pochodząca z zewnątrz informacja przechodzi przez podwzgórze z ominięciem kory nowej. Taki sposób przepływu informacji jest szczególnie cenny, kiedy konieczne jest podjecie szybkiej decyzji i natychmiastowa reakcja. Dzięki temu zaczynamy działać bardzo szybko.
Drugi sposób to tzw. droga pośrednia. W tym przypadku podczas przepływu impulsu kora nowa nie zostaje pominięta. Mimo że „trasa” ta jest dłuższa i wolniejsza, to ciało migdałowate może bardzo szczegółowo rozeznać się w sytuacji. Dostaje dużo informacji, które pozwalają na lepszą ocenę sytuacji, dzięki czemu nasza reakcja nie jest przypadkowa ani zbyt impulsywna czy gwałtowna. Dzięki tej drodze przepływu i ocenie informacji, nasze zachowanie jest bardziej rozsądne i przemyślane.
Ciało migdałowate – jak rozpoznać, że pracuje nieprawidłowo?
Uszkodzenie ciała migdałowatego może doprowadzić do:
- problemów z rozpoznawaniem znanych kształtów czy przedmiotów (tzw. agnozja wzrokowa),
- wkładania i sprawdzania przedmiotów organoleptycznie, czyli poprzez włożenie ich do buzi,
- problemy z utrzymaniem koncentracji,
- kłopoty z popędem seksualnym, u osób z uszkodzonym jądrem jest nadmierny, a chorzy nie potrafią go właściwie rozładować,
- zaburzenia emocjonalne i huśtawki nastrojów,
- zwiększony i zaburzony apetyt, zdarza się, że chorzy próbują zjeść rzeczy, które nie nadają się do jedzenia.
Zdaniem naukowców osoby, które urodziły się uszkodzonym ciałem migdałowatym częściej chorują na autyzm. Unikają kontaktu wzrokowego, trudniej odnajdują się w społeczeństwie i nie radzą są w kontaktach z innymi ludźmi. Paradoksalnie niektórzy badacze są zdania, że być może uszkodzenie ciała migdałowatego jest spowodowane unikaniem ludzi i nie nawiązywanie z nimi bliższych relacji.
To również może cię zainteresować:
