Nadwrażliwość na hałas - czym charakteryzuje się ta przypadłość
Nadwrażliwość na dźwięki jest zaburzeniem, które powoduje, że niektóre odgłosy wywołują w nas nadmierną reakcję emocjonalną lub fizjologiczną. Może przybrać formę mizofonii, czyli wrażliwości na niektóre dźwięki. Wśród reakcji emocjonalnych na jakiś odgłos pojawia się wtedy irytacja, gniew, czasem panika i chęć ucieczki.
Wśród dźwięków, które potrafią wywołać takie skrajne uczucia wymienia się najczęściej miarowe odgłosy wydawane przez innych ludzi, takie jak mlaskanie językiem, oddychanie, żucie, wzdychanie, a także specyficzne niecodzienne dźwięki, wśród których znajdziemy dla przykładu odgłos wydawany przy pocieraniu paznokciem po materiale itp. lub powtarzające się mechaniczne odgłosy, takie choćby jak tykanie zegara. Wyzwalaczem irytacji potrafi być też przy tym jakiś powtarzalny ruch, na przykład miarowe poruszanie nogą. Osoby cierpiące na nadwrażliwość na dźwięki reagują zatem także na pojawiające się bodźce wzrokowe, które jeszcze bardziej zaostrzają ich dysfunkcyjną reakcję.
Drugim rodzajem nadwrażliwości na hałas jest fonofobia, oznaczająca lęk przed głośnym dźwiękiem. To rodzaj awersji skutecznie dezorganizującej życie.
Istnieje ponadto choroba o nazwie nadwrażliwość słuchowa (inaczej hipeakuzja). W tym przypadku uczucie dyskomfortu pojawia się w trakcie słuchania wszystkich zwykłych codziennych dźwięków, które nas otaczają i które wcale nie muszą być głośne lub specjalnie niemiłe. Takiej nadwrażliwości słuchowej towarzyszą zazwyczaj szumy uszne, natomiast sam słuch wydaje się być w normie. Zazwyczaj ludzie dobrze tolerują dźwięki do wysokości 90 decybeli. Przy nadwrażliwości słuchowej dyskomfort wywołują dźwięki poniżej tej granicy. Hiperakuzja jest uważana za jedno z powikłań towarzyszących szumom usznym.
Nadwrażliwość na dźwięki może mieć różne nasilenie, od łagodnego aż do skrajnego, które uprzykrza codzienne funkcjonowanie.
Nadwrażliwość na hałas - objawy
Mizofonia (z gr. misos – nienawiść, phone – dźwięk), inaczej SSSS (Selective Sound Sensitivity Syndrome) to jedna z postaci awersji do dźwięków, dotycząca niektórych rodzajów odgłosów. Przy łagodnej formie zaburzenia pojawia się uczucie niewygody, niesmaku, niepokoju, ochota aby ostrzej zareagować lub uciec. Natomiast cięższa postać mizofonii oznacza, że słysząc pewne rodzaje hałasu czujesz nadmierną irytację, wściekłość, gniew, agresję, niemal nienawiść, a ponadto panikę czy strach. Osoby z mizofonią cierpią emocjonalne, w dodatku awersja zaburza ich funkcjonowanie w życiu rodzinnym czy społecznym. Na przykład nie są w stanie spożywać posiłków w restauracji czy też przy stole rodzinnym. W miarę pogłębiania się mizofonii wystarczy sam widok, na przykład jedzących ludzi, aby wyzwolić nadmierną reakcję.
Nadwrażliwość na hałas - przyczyny
Pierwsze objawy nadwrażliwości na dźwięki mogą pojawić się już w dzieciństwie. Zauważa się też, że mizofonia dotyka częściej dziewczęta niż chłopców. Pojawia się stosunkowo szybko, około 9-13 roku życia. Nie zauważa się, aby była powiązana z jakimś zdarzeniem, który by ją tłumaczył, ani też nie oznacza problemów ze słuchem. Niektóre hipotezy tłumaczą to zaburzenie tym, że mózg w tym wypadku inaczej przetwarza bodźce dźwiękowe, co wyzwala pewne automatyczne reakcje. Badania naukowe pokazały, że nadwrażliwość na hałas jest zaburzeniem w pracy mózgu. Powodują ją zakłócenia w tych częściach mózgu, które przetwarzają i kodują dźwięki oraz odpowiadają za reakcję typu "walcz lub uciekaj".
Mizofonię można pomylić z innymi zaburzeniami, w tym z lękowymi, czy też obsesyjno-kompulsywnymi. Nadwrażliwość na dźwięki może istnieć sama, ale także w powiązaniu ze schorzeniami psychicznymi lub problemami rozwojowymi.
Nadwrażliwość na hałas - leczenie
Zaburzenie, które jest już tak nasilone, że zmienia i utrudnia nasze życie i kontakty społeczne, powinno być leczone. Metody uporania się z nadwrażliwością na dźwięki obejmują terapie behawioralne i uczące sposobów radzenia sobie z awersją. W każdym razie warto o tym zaburzeniu porozmawiać z psychologiem. Można także wypróbować urządzeń, które wytwarzają jednostajny szum, który odwraca uwagę od drażniących dźwięków, a zatem pomaga w hamowaniu nadmiernej reakcji.
Zaleca się także zmianę stylu życia na bardziej uregulowany, dużo snu i odpoczynku, ale i aktywny sposób spędzania wolnego czasu. Niektórzy noszą na uszach słuchawki i koncentrują się na innych dźwiękach lub muzyce, aby nie słyszeć irytujących dźwięków. Nie ma na to zaburzenie żadnego leku.
