Wrzód weneryczny to choroba, która występuje w krajach rozwijających się. Rzadko dotyka mieszkańców naszego kontynentu Istnieje korelacja między występowaniem bakterii wywołującej wrzód weneryczny i wirusem HIV. W krajach, w których zarażenie wirusem jest częste, zwykle dochodzi do zarażenia pałeczką Ducreya. Światowa Organizacja Zdrowia uznaje, że na wrzód weneryczny zapada rocznie ok. 6 milionów osób.
Do zarażenia bakterią Haemophilus ducreyi dochodzi w wyniku mikro-otarć naskórka, które powstają podczas stosunku seksualnego. Okres wylęgania trwa od 3 dni do tygodnia. Po tym czasie pojawiają się pierwsze objawy infekcji. Pałeczki Ducreya wydzielają specjalną toksynę, która powoduje śmierć komórek. Z tego powodu w miejscu wniknięcia bakterii pojawiają się bolesne owrzodzenia. Warto dodać, że infekcja Haemophilus ducreyi sprzyja zarażeniu wirusem HIV. Dzieje się tak, ponieważ wrzód miękki zwiększa liczbę receptorów w komórkach układu odpornościowego. To właśnie te receptory ułatwiają zakażenie wirusem.
Wrzód weneryczny - profilaktyka
Wrzodem miękkim zarażają się osoby, które decydują się na ryzykowny, przypadkowy seks. Podczas stosunku, należy używać prezerwatyw. Po akcie seksualnym należy umyć narządy płciowe. Według badań zdezynfekowanie miejsc intymnych po stosunku znacznie zmniejsza ryzyko zakażenia.
Wrzód weneryczny - objawy
Wrzód weneryczny umiejscowiony jest w okolicach narządów płciowych. Niekiedy przenosi się także na inne części ciała, chociaż zdarza się to rzadko.
Początkowo w miejscu zainfekowania (po ok. 4-7 dniach) pojawiają się zaczerwienione grudki, które później zmieniają się w krostę. Może się ona pojawić zarówno na śluzówce, jak i na skórze narządów płciowych. Owrzodzenie ma kształt ziarna soczewicy. Zwykle posiada jasnoczerwoną otoczkę. Najczęściej wrzód pojawia się na napletku lub na żołędzi. W przypadku kobiet zazwyczaj umiejscawia się na wargach sromowych lub w okolicach okołoodbytniczych. Zmiany w ścianie pochwy albo w szyjce macicy są trudne do uchwycenia. Kobiety chorujące na wrzód weneryczny skarżą się na bolesne stosunki płciowe, bolesne oddawanie moczu i stolca, pojawienie się upławów i krwawienia z odbytu.
Po pewnym czasie krosta pęka i na jej miejscu powstaje bolesne i płytkie owrzodzenie, z którego wypływa ropna wydzielina. Brzeg owrzodzenia jest zwykle nierówny. Czasami lekko uniesiony. W przeciwieństwie do kiły w miejscu wrzodów nie powstają stwardnienia. Ich cechą charakterystyczną jest jednak to, że mają kruche dna z szarą wydzieliną. Jej usunięcie skutkuje powstaniem krwawienia.
Owrzodzenia są zwykle bardzo bolesne. Przy ściskaniu zmieniają kształt (co odróżnia je od owrzodzeń kiły). U części chorych czasami dochodzi do nieznacznego powiększenia węzłów chłonnych oraz do ich tkliwości.
Wrzód weneryczny - badanie
Żeby rozpoznać wrzód weneryczny, konieczne jest przeprowadzenie wieloetapowego badania. Na początku wykonuje się badanie kliniczne, które pozwoli na wskazanie charakteru owrzodzenia oraz powiększenia węzłów chłonnych. Bardzo ważny jest wywiad z pacjentem – zwykle chorzy wiedzą, że przyczyna dolegliwości leży w przypadkowym kontakcie seksualnym.
Później lekarz pobierze próbkę do badania (wytnie kawałek brzegu owrzodzenia). Dzięki temu możliwe będzie wykonanie bardziej precyzyjnych analiz. Ponadto chory zostanie poddany badaniu pod kątem znalezienia krętka bladego kiły oraz wirusa opryszczki HSV. To konieczne, ponieważ obie choroby mogą przypominać wrzód weneryczny. Jeżeli potwierdzą się podejrzenia lekarzy odnośnie obecności bakterii Haemophilus ducreyi najprawdopodobniej pacjent zostanie poddany analizie w kierunku zakażenia wirusem HIV.
Niestety, badania wykrywające obecność bakterii wrzodów wenerycznych mają niską czułość. Ponadto w Europie są słabo dostępne. Z tego powodu zdarza się, że diagnoza jest wykonywana na podstawie cech klinicznych.
Wrzód weneryczny – leczenie
Leczenie wrzodów wenerycznych polega na podaniu odpowiednich antybiotyków. Stosuje się przede wszystkim azytromycynę (1 g doustnie), ceftriakon (250 mg domięśniowo), erytromycynę (500 mg doustnie 3 razy dziennie przez tydzień), cyprofloksacynę (500 mg doustnie 2 razy dziennie przez 3 dni). Po wdrożeniu odpowiedniej farmakoterapii uciążliwe objawy mijają po mniej więcej 3 dniach. Owrzodzenie wygasza się w ciągu dwóch tygodni. Jeżeli zmiany były dosyć duże, być może po zagojeniu na skórze pozostanie blizna. Nieco dłużej trwa usunięcie treści z węzłów chłonnych. Zdarza się, że konieczne jest ich nacięcie lub przebicie igłą (w celu odessania zawartości).
Osoby zarażone wrzodem wenerycznym powinny poinformować swoich partnerów seksualnych o ryzyku choroby.
