Jesteśmy coraz bliżej pokonania HIV. Naukowcy usunęli wirusa z genomu myszy

Magdalena Rudnik 02.05.2017 14:51

Naukowcom z USA udało się usunąć wirus HIV z organizmów myszy. Dokonali tego za pomocą nowoczesnej techniki edycji genów. Co to oznacza dla ludzi zakażonych HIV?

Usunięcie wirusa HIV z organizmu myszy umożliwiła metoda CRISPR/Cas9

gevende / iStock

Badacze z Filadelfii pokazali, że są w stanie usunąć wirusa HIV z genomu zwierząt - w tym przypadku myszy. Do organizmu myszy przeszczepiono ludzkie komórki układu odpornościowego i zainfekowano je wirusem HIV. Następnie usunięto go dzięki nowatorskiej metodzie modyfikowania genów CRISPR/Cas9.

To duży krok w rozwoju badań nad HIV; wydaje się, że jesteśmy coraz bliżej pokonania wirusa, który na dobre zaczął szerzyć się wśród ludzi w latach 60. XX wieku. Przez choroby związane z HIV/AIDS umarło dziesiątki milionów osób. Dziś zarażonych wirusem jest około 36,7 miliona. Lek na HIV/AIDS to święty Graal naukowców. Powszechnie stosuje się leki antyretrowirusowe, które zmniejszają replikowanie się wirusa do minimum, nie potrafią jednak pozbyć się go na dobre. Mimo tego pozwalają pacjentom na długie, satysfakcjonujące życie bez objawów choroby.

Dołącz do Zdrowia na Facebooku!

Badania prowadzi Uniwersytet Temple w Filadelfii. Naukowcy współpracowali z kolegami po fachu z Uniwersytetu w Pittsburghu. Wyniki eksperymentu opublikowano w "Molecular Therapy", wiodącym czasopiśmie z dziedziny terapii molekularnych i komórkowych. To nie pierwsza publikacja Uniwersytetu Temple dotycząca "wyjęcia" wirusa HIV z zainfekowanego materiału genetycznego. Naukowcy z Filadelfii pracują nad sposobem na wyeliminowanie HIV od lat; w zeszłym roku udało im się wyodrębnić i usunąć wirusa z wyhodowanych komórek ludzkich. Do eksperymentu użyto krwi pobranej od pacjentów zakażonych HIV. Badania na myszach to kolejny etap złożonego projektu naukowego.

Jak to działa?

Ogólnie rzecz ujmując, CRISPR/Cas9 to rodzaj molekularnych nożyczek zdolnych do modyfikowania (edycji) genów. Umożliwiły one naukowcom z Filadelfii "wycięcie" z kodu genetycznego myszy dwóch postaci wirusa HIV-1 - świeżej, dopiero co wszczepionej oraz ukrytej, przewlekłej.

CRISPR/Cas9 pozwala na cięcie DNA i wyjęcie wadliwego genu, a także zastąpienia go innym, prawidłowym. Oznacza to, że dzięki CRISPR/Cas9 można edytować genomy tak, by pozbywać się uszkodzonych (a więc potencjalnie chorobotwórczych) fragmentów DNA. Metoda wciąż jednak nie jest całkowicie bezpieczna; może dojść, na przykład, do usunięcia zbyt dużego fragmentu DNA i wywołania patologicznego procesu. Mimo to wskaźnik dokładności CRISPR/Cas9 jest wysoki, wynosi aż 70 procent. Co więcej, metoda jest stosunkowo prosta i tania.

Modyfikacje CRISPR/Cas9 nie były dotychczas wykonywane bezpośrednio na ludzkim organizmie; przeprowadzono jedynie zabiegi ex vivo (pozaustrojowe). Naukowcy mają nadzieję, że metoda pozwoli na leczenie licznych chorób, między innymi nowotworów.

Co dalej?

"Następnym etapem badań będą eksperymenty na naczelnych [małpach - przyp. aut.], bardziej adekwatnym obiekcie badań. Wykonamy je, by sprawdzić, czy można usunąć HIV-1 z zainfekowanych limfocytów T [komórek układu odpornościowego] i innych miejsc, w których kryje się wirus, na przykład komórkach mózgu" - powiedział doktor Khalili, jeden z naukowców z Uniwersytetu Temple. "Zmierzamy do tego, by w końcu przeprowadzić badania na ludziach".

Pamiętajmy, że im wcześniej wykryje się HIV, tym większe ma się szanse na efektywną terapię lekami antyretrowirusowymi. Z tego względu każdy, kto jest aktywny seksualnie, powinien co jakiś czas robić test na obecność wirusa HIV. Można go wykonać bezpłatnie i anonimowo w placówkach w całej Polsce.