Glejak to rodzaj nowotworu, który występuje w mózgu i w rdzeniu. Tego typu guzy leczy się szczególnie ciężko ze względu na ich umiejscowienie. To między innymi z tej przyczyny rokowania w wielu przypadkach od momentu zdiagnozowania choroby są bardzo złe.
Obecnie znanych jest wiele odmian glejaków - to m.in. glejak wielopostaciowy, rdzeniak, gwiaździak anaplastyczny, gwiaździak włókienkowy, a także gwiadździak włosowatokomórkowy.
Nie jest to choroba bardzo powszechna, jednak wśród nowotworów wewnątrzczaszkowych glejaki stanowią zdecydowaną większość. Częściej niż u dorosłych pojawiają się u dzieci. W tej grupie to drugi po białaczce najczęstszy typ nowotworu.
Zobacz także:
Nazwa tego typu chorób wywodzi się z ich budowy. Glejaki zbudowane są z komórek podobnych do płodowego lub dojrzałego gleju. To komórki glejowe, które są jednym z podstawowych elementów tkanki nerwowej.
Jak powstaje glejak? Komórki glejowe wraz z neuronami budują tkankę nerwową. Jednak w przeciwieństwie do tych drugich posiadają one zdolność do podziałów komórkowych. Dlatego może wykształcić się z nich nowotwór. Warto zaznaczyć, że w przypadku młodych osób podział komórek glejowych jest o wiele bardziej dynamiczny. Z tej przyczyny częściej niż dorośli chorują one na tego typu nowotwory.
Leczenie glejaka jest trudne przede wszystkim ze względu na jego lokalizację. Rozrastając się wewnątrz mózgu, nowotwór powoduje liczne zaburzenia pracy tego narządu. Ponadto, wywołuje nadciśnienie śródczaszkowe, które jest poważnym zagrożeniem dla życia chorego.
Glejaki pod względem histologicznym dzielimy na złośliwe i niezłośliwe. Jednak z klinicznego punktu widzenia są to zawsze nowotwory złośliwe. Przyczyną jest trudna lokalizacja – zabiegi wewnątrz czaszki należą do tych najbardziej skomplikowanych.
W sytuacji, gdy guz jest w miarę odgraniczony od sąsiednich tkanek, mniej nacieka. Wówczas możliwe jest przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego. Jednak w niektórych przypadkach takie rozwiązanie nie wchodzi w rachubę. Pacjent musi wówczas poddać się chemioterapii lub radioterapii. Dotyczy to przede wszystkim najbardziej niebezpiecznej odmiany, czyli glejaka wielopostaciowego.
Objawy glejaka pojawiają się w momencie, gdy guz osiąga już znaczące rozmiary. Jego obecność przyczynia się wówczas do podwyższenia ciśnienia wewnątrzczaszkowego. Warto jednak podkreślić, że symptomy glejaka mogą być bardzo zróżnicowane – zależą przede wszystkim od rodzaju i umiejscowienia guza.
Glejak w płacie czołowym charakteryzuje się otępieniem chorego, agresją oraz zwiększonym popędem seksualnym. Zlokalizowany w płacie skroniowym manifestuje się przez stany lękowe, depresję oraz słabą pamięcią co do faktów z niedalekiej przeszłości. Glejak w móżdżku daje objawy takie jak oczopląs, zaburzenia równowagi i zawroty głowy.
Objawy, które są uniwersalne dla różnych typów choroby:
Objawy, które są uzależnione od miejsca, w którym znajduje się guz:
Glejak wielopostaciowy to najbardziej niebezpieczna odmiana glejaka, którą charakteryzuje bardzo agresywny rozrost. Posiada najwyższy stopień złośliwości wśród tego typu guzów. W przypadku zdiagnozowania glejaka wielopostaciowego, rokowania w przeważającej liczbie przypadków są niekorzystne.
Glejak wielopostaciowy występuje w półkulach mózgu, w płacie skroniowym i czołowym.
Cechuje go szybki rozrost i intensywna migracja komórek nowotworowych. Leczenie tego typu nowotworów należy do szczególnie trudnych ze względu na ich naciekającą formę. W przeciwieństwie do wielu innych guzów, nie można go wyciąć. Zazwyczaj mimo intensywnego naświetlania i chemioterapii choroba bardzo szybko powraca.
W przypadku wykrycia glejaka wielopostaciowego, rzadko zakłada się całkowite wyleczenie chorego. Od momentu zdiagnozowania choroby średni czas życia trwa około roku. W tego typu przypadkach leczenie ma na celu maksymalne wydłużenie długości życia chorego oraz poprawę jego jakości.