Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Liczba nowotworów w Polsce w ciągu ostatnich 30 lat wzrosła ponad dwukrotnie, osiągając w 2010 roku ponad 140 tys. zachorowań. Skala problemu jest ogromna, jednak niewiele osób zdaje sobie sprawę, że można z nimi skutecznie walczyć. Jak dowodzą badania za rozwój nawet 90 proc. nowotworów odpowiadają czynniki środowiskowe, styl życia i złe nawyki żywieniowe, a także narażenie na oddziaływanie szkodliwych związków chemicznych.
Daj sobie szansę i zmień styl!
- Zmniejszenie zachorowalności na nowotwory jest możliwe. Modyfikacja stylu życia rezygnacja ze szkodliwych nawyków jak palenie, niezdrowa dieta, pozwoli nam na długo cieszyć się zdrowiem - mówi prof. dr hab. n. med. Witold Zatoński, kierownik Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów, Centrum Onkologii-Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Centrum odpowiada za realizację zadania Prewencja pierwotna nowotworów w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych. Jak podkreśla profesor każdy z nas może zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby, konieczna jest do tego odpowiednia motywacja.
Wystrzegaj się otyłości
Otyłość jest drugim po paleniu tytoniu czynnikiem ryzyka rozwoju chorób przewlekłych, w tym także nowotworów złośliwych. Przyczynia się ona do powstawania blisko 40 proc. nowotworów trzonu macicy czy przełyku, niemal 25 proc. nowotworów nerki i pęcherzyka żółciowego, a także ok. 10 proc. nowotworów piersi. Alarmujące są zwłaszcza statystyki dotyczące nadwagi u dzieci - w ciągu zaledwie dwóch lat odsetek dzieci ważących ponad normę wzrósł dwukrotnie! - Popularyzacja oraz promocja wśród dzieci i młodzieży zdrowych nawyków, pozwoli im w przyszłości uniknąć problemów ze zdrowiem - mówi Agata Ziemnicka-Łaska, dietetyk i psycholog kliniczny.
5 razy dziennie warzywa i owoce
Niezwykle istotnym czynnikiem decydującym o rozwoju choroby jest dieta. W jadłospisie każdego z nas obowiązkowo powinno znaleźć się miejsce dla przynajmniej pięciu porcji warzyw i owoców dziennie. Dietę należy także uzupełniać o rośliny strączkowe oraz produkty pełnoziarniste i nisko przetworzone. - Owoce i warzywa są źródłem wielu witamin i soli mineralnych, których organizm sam nie wytwarza, a bez nich nie jest w stanie dobrze funkcjonować. Ważne jest aby, owoce zastąpiły niezdrowe, tłuste i słodkie przekąski, a warzywa zawsze były serwowane jako dodatek do posiłku - zwraca uwagę Ziemnicka-Łaska.
- Zadbajmy o to, aby łączyć owoce i warzywa w różnych kolorach: czerwonym, pomarańczowym lub żółtym, zielonym, niebieskim lub fioletowym oraz białym. Barwy warzyw i owoców odzwierciedlają kombinację ich składników odżywczych. Chronią one organizm przed wolnymi rodnikami i pomagają nam w utrzymaniu prawidłowej masy ciała, tak ważnej w kontekście ryzyka występowania chorób nowotworowych - dodaje Ziemnicka-Łaska.
Chodzę, biegam, więc jestem!
Wpływ regularnego uprawiania sportu na ryzyko wystąpienia nowotworów złośliwych jest od lat przedmiotem wielu badań. Ich wyniki wskazują, że ćwiczenia fizyczne nie tylko pomagają w utrzymaniu odpowiedniej masy ciała, ale także zmniejszają ryzyko zachorowania na raka okrężnicy. Tymczasem ponad jedna trzecia Polaków nie uprawiała sportu w ogóle! Utrzymanie organizmu w zdrowiu jest możliwe już dzięki regularnym ćwiczeniom fizycznym trzy razy w tygodniu, przez co najmniej pół godziny. Im częstsza aktywność sportowa tym większe korzyści dla naszego zdrowia. Kluczowa jest regularność, a nie intensywność ćwiczeń, dlatego też lepsze efekty przyniesie naszemu zdrowiu regularny spacer niż nagłe rozpoczęcie ćwiczeń o wysokiej intensywności.
Europejski kodeks walki z rakiem
Europejski kodeks walki z rakiem to dokument, który powstał z inicjatywy Unii Europejskiej w celu ograniczenia zachorowań na nowotwory. Narodowy Program został sformułowany w 2005 roku, a jego celem jest ograniczenie umieralności powodowanej nowotworami poprzez podejmowanie działań mających na celu zmniejszenie liczby zachorowań. Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów w Centrum Onkologii-Instytucie im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie jest realizatorem tych założeń od 2006 r.
Zasady Europejskiego kodeksu walki z rakiem:
I. Prowadząc zdrowy tryb życia, można poprawić ogólny stan zdrowia i zapobiec wielu zgonom z powodu nowotworów złośliwych:
1. Nie pal. Jeśli już palisz, przestań. Jeśli nie potrafisz przestać, nie pal przy niepalących.
2. Wystrzegaj się otyłości.
3. Bądź codziennie aktywny ruchowo, uprawiaj ćwiczenia fizyczne.
4. Spożywaj więcej różnych warzyw i owoców: jedz co najmniej 5 porcji dziennie.
5. Jeśli pijesz alkohol - piwo, wino. Napoje wysokoprocentowe - ogranicz spożycie.
6. Należy unikać nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne.
7. Przestrzegaj ściśle przepisów dotyczących ochrony przed narażeniem na znane substancje rakotwórcze.
8. Bierz udział w programach szczepień ochronnych przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.
II. Populacyjne programy ochrony zdrowia, mogące zapobiegać rozwojowi nowotworów lub zwiększać szanse ich wyleczenia:
9. Kobiety po 25. roku życia powinny uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy.
10. Kobiety po 50. roku życia powinny uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka piersi.
11. Kobiety i mężczyźni po 50. roku życia powinni uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka jelita grubego.
