Niedoczynność przysadki mózgowej bardzo rzadko spowodowana jest wrodzoną wadą gruczołu. Gruczolak, torbiel, nowotwory podwzgórza oraz glejaki mogą zakłócać funkcjonowanie przysadki. W podobny sposób oddziałują silne urazy czaszki, głównie te mogące naruszyć podwzgórze (często towarzyszy im krwawienie w jej pobliżu). Wystąpienie niedoczynności przypisuje się również poporodowej martwicy przysadki (zespół Sheehana), przewlekłej niewydolności przedniego płata przysadki (zespół Glińskiego-Simmondsa), infekcji ośrodkowego układu nerwowego , tętniakom naczyń podstawy mózgu.
Objawy
Zmiany nowotworowe bądź silny uraz przysadki mózgowej prowadzą do niewłaściwej produkcji najczęściej jednego z produkowanych przez nią hormonów tj. hormonu wzrostu, prolaktyny, tyreotropiny, kortykotropiny, folitropiny, luteotropiny.
Pierwsze objawy mogące zwiastować niedoczynność przysadki to:
- zaburzenia miesiączkowania
- bezpłodność
- zanik owłosienia łonowego oraz pod pachami
- zmniejszenie gruczołów sutkowych
- osłabienie, senność
- bladość skóry, obrzęk powiek
- wypadanie włosów, czasem łysienie
- bóle głowy, niskie ciśnienie
- łatwe marźnięcie
- opóźnienie wzrostu (przede wszystkim u dzieci)
- niskie ciśnienie i spadek poziomu cukru we krwi
- częste oddawanie moczu
- zmiany psychiczne (np. psychoza )
Z powodu niedoczynności przysadki częściej chorują kobiety w ciąży oraz osoby, u których w rodzinie schorzenie już kiedyś wystąpiło.
Diagnoza
Podstawą diagnozy u pacjenta z podejrzeniem niedoczynności przysadki mózgowej są badania hormonalne. Określenie stężenia hormonów produkowanych przez przysadkę w dużej mierze decyduje o dalszym leczeniu. Następnie wykonuje się RTG czaszki oraz rezonans magnetyczny. Obydwa badania umożliwiają ocenę zmian w okolicy siodła tureckiego, na którym umiejscowiona jest przysadka mózgowa.
Leczenie
Niedoczynność przysadki mózgowej leczona jest przede wszystkim farmakologicznie. Jeśli schorzenie wywołane jest niewłaściwym stężeniem jednego z hormonów stosuje się jedynie leki regulujące jego poziom (hormonalna terapia zastępcza). W przypadku pacjentów, u których przyczyną zaburzeń jest guz lub tętniak konieczna jest operacja. Tej grupie chorych, w okresie rekonwalescencji, podawane są środki przeciwbólowe, antybiotyki. Gdy nieprawidłowe funkcjonowanie przysadki mózgowej wywołane jest infekcją ośrodkowego układu nerwowego podaje się leki przeciwwirusowe.
