Hematologia: wyprzedziæ tragediê, wygraæ z mitami o konflikcie serologicznym [WYWIAD]

Konflikt p³ytkowy to konflikt serologiczny, ciê¿arnej i jej dziecka, inny ni¿ powszechnie znany konflikt Rh. Niejednokrotnie okazuje siê dramatyczny w skutkach dla p³odu i noworodka - wyja¶nia prof. Ewa Brojer z Instytutu Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie.

Do³±cz do serwisu Zdrowie na Facebooku!

Eliza Dolecka: Diagnozuje pani kobiety w ci±¿y w kierunku konfliktu p³ytkowego. Dlaczego czeka pani na wszystkie ciê¿arne, niezale¿nie od grupy krwi czy czynnika Rh?

Ewa Brojer: Konflikt serologiczny to zdecydowanie szersze pojêcie, ni¿ ten powszechnie znany, dotycz±cy czynnika Rh, czyli substancji, która mo¿e wystêpowaæ (lub nie) w czerwonych krwinkach, erytrocytach. Konflikt w innych antygenach ni¿ Rh mo¿e wyst±piæ u ka¿dej kobiety, nie tylko Rh ujemnej. Dobrze poznanych jest co najmniej kilka i dotycz± ró¿nych komórek krwi. Ten, którym zajmuje siê kierowany przeze mnie zespó³, to konflikt p³ytkowy, czyli sytuacja, gdy matka nie ma antygenu HPA-1a, specyficznego bia³ka na p³ytkach krwi, a ojciec go ma. Ona jest wiêc HPA-1a ujemna, on dodatni. W przypadku Rh o problemie wiemy. Przy HPA-1a, niestety, nie.

I co z tego mo¿e wynikaæ?

Organizm matki mo¿e wówczas wytworzyæ przeciwcia³a, zdolne do przenikania przez ³o¿ysko, które niszcz± p³ytki dziecka, prowadz±c do zaburzeñ krzepliwo¶ci krwi. To zagra¿a bezpo¶rednio zdrowiu oraz ¿yciu p³odu i dziecka.

Które kobiety s± w grupie podwy¿szonego ryzyka?

Grupa ryzyka nie istnieje, a przynajmniej dzi¶ nic nam o tym nie wiadomo. Po prostu ró¿nimy siê antygenami i z tej ró¿nicy mog± wynikaæ powa¿ne problemy. Bez specjalnego badania krwi nie mo¿na tego stwierdziæ.

A wiek matki, przebieg ci±¿y?

Bez znaczenia. Ci±¿a przebiega prawid³owo, nie ma ¿adnych sygna³ów ostrzegawczych. Dopiero pod koniec ci±¿y lub po porodzie dochodzi do nieszczê¶cia.

W przypadku konfliktu czynnika Rh dopiero dziecko z drugiej i kolejnej ci±¿y jest powa¿nie zagro¿one. A w konflikcie p³ytkowym?

Tu ciê¿ki przebieg mo¿e wyst±piæ ju¿ w ci±¿y pierwszej. W ten sposób zreszt± kiedy¶ znajdowali¶my kobiety HPA-1a ujemne. Po dramatycznych objawach u dziecka czy po kolejnych poronieniach, podejrzewano, ¿e taka mo¿e byæ przyczyna. Teraz marzy siê nam, ¿eby wyprzedziæ dramat i leczyæ kobiety, nim dojdzie do nieszczê¶cia.

Jakie mog± byæ konsekwencje konfliktu p³ytkowego?

Je¶li organizm matki wytworzy przeciwcia³a, a nie musi tak siê staæ, niszcz± one krwinki dziecka. Gdy p³ytek krwi jest za ma³o, dziecku gro¿± wylewy, wybroczyny, a przede wszystkim najgro¼niejsze powik³anie: wylew od o¶rodkowego uk³adu nerwowego, powszechnie zwany wylewem do mózgu. Je¶li dziecko nie umrze, grozi mu trwa³a niepe³nosprawno¶æ: ¶lepota korowa, niedow³ady.

Co realnie mo¿na zrobiæ, je¶li kobieta wytworzy przeciwcia³a? Mo¿ecie uratowaæ jej dziecko?

My osobi¶cie w Instytucie nie, bo zajmujemy siê diagnozowaniem, a nie leczeniem. Tak± ciê¿arn± kierujemy do Szpitala Bielañskiego, gdzie trafia pod opiekê dr Marzeny Dêbskiej. Pani doktor wykonuje skomplikowane zabiegi, w tym kordocentezê, czyli punkcjê pêpowiny, zabezpieczaj±c dla dziecka koncentrat p³ytek. Skutek? Na ¶wiat przychodz± ca³kowicie zdrowe dzieci.

Jaka jest skala problemu?

Pozornie niewielka. Na trzy tysi±ce przebadanych kobiet, stwierdzi³y¶my 65 przypadków zagro¿enia konfliktem p³ytowym. Piêæ wytworzy³o przeciwcia³a i tymi zajê³a siê doktor Dêbska.

Planujecie przebadaæ bezp³atnie 30 tysiêcy kobiet w ci±¿y, w ci±gu pó³tora roku. Po co?

Przede wszystkim, by uratowaæ ich dzieci. Chcemy te¿ realnie oceniæ zagro¿enie, u¶wiadomiæ jego powagê.