Insulina - s³odko-gorzki smak ¿ycia
Lekarze bij± na alarm: coraz wiêcej osób zapada na cukrzycê. Mimo ¿e trudno jej zapobiegaæ, na szczêcie mo¿na j± opanowaæ i nie dopu¶ciæ do gro¼nych powik³añ. By to zrobiæ, trzeba jak najwiêcej wiedzieæ o cukrzycy.
Co to jest insulina?
To hormon produkowany i wydzielany do krwi przez komórki beta (B) znajduj±ce siê w trzustce. Gdy tylko zaczynamy je¶æ, trzustka uwalnia niewielkie ilo¶ci zmagazynowanej insuliny i przystêpuje do wytwarzania nowych cz±steczek tego hormonu.
Do czego jest nam potrzebna insulina?
Czêsto porównuje siê insulinê do klucza, bo mówi±c obrazowo, otwiera ona drzwi do wszystkich komórek naszego organizmu. Te drzwi (a fachowo mówi±c receptory komórkowe) otwiera po to, by do wnêtrza komórki mog³a siê przedostaæ glukoza.
A po co komórkom glukoza?
To paliwo, bez którego nie mog³yby ¿yæ, odbudowywaæ siê i wykonywaæ pracy, do której s± stworzone. Gdyby np. komórki serca nie regenerowa³y siê, nie wykonywa³yby swej pracy i nasze serce by stanê³o.
Sk±d czerpiemy glukozê?
W procesie trawienia powstaje glukoza (cukier prosty), która z przewodu pokarmowego przedostaje siê do krwi. Jej wiêkszo¶æ jest w komórkach spalana, czyli wykorzystywana jako energia, ale je¶li jest jej nadmiar, mo¿e byæ magazynowana np. w w±trobie, miê¶niach. Gdy owej glukozy jest naprawdê du¿o, to jej nadwy¿ka zamieniana jest w t³uszcze i odk³adana w tkance t³uszczowej.
Co siê dzieje, gdy w organizmie brakuje insuliny?
Je¿eli trzustka wytwarza jej za ma³o lub w ogóle insuliny nie produkuje, glukoza nie dociera do komórek, lecz pozostaje we krwi.
Jakie s± tego konsekwencje?
We krwi kr±¿y du¿o cukru, a jednoczenie komórki umieraj± z g³odu, bo nie ma klucza, który otworzy³by do nich drzwi dla glukozy. Taki stan nazywany jest cukrzyc± typu 1. Ma j± ok. 10 proc. chorych.
Dlaczego chorujemy na cukrzycê typu 1?
Nie wszystkie przyczyny choroby ju¿ znamy, ale na pewno jak± rolê odgrywaj± tu czynniki genetyczne. Lekarze s± pewni, ¿e mo¿emy odziedziczyæ sk³onno¶æ do cukrzycy. Poza tym jej powstanie mo¿e mieæ równie¿ zwi±zek z nieprawid³ow± prac± uk³adu odporno¶ciowego, który nagle atakuje komórki trzustki. Jest to tzw. autoagresja. Mo¿e doj¶æ wówczas do zniszczenia wszystkich lub prawie wszystkich komórek beta i wtedy nie ma kto produkowaæ insuliny.
Jakie s± objawy cukrzycy typu 1?
Zazwyczaj du¿y apetyt i du¿e pragnienie, czêste oddawanie moczu, os³abienie, zmêczenie, senno¶æ oraz rozdra¿nienie.
Jak leczy siê cukrzycê typu 1?
Osoby z cukrzyc± typu 1 przez ca³e ¿ycie musz± dostawaæ insulinê z zewn±trz. Bierze siê j± w formie podskórnych zastrzyków.
W jaki sposób dochodzi do powstania cukrzycy typu 2?
Przy cukrzycy typu 2 trzustka produkuje insulinê. U jednych chorych bêdzie j± produkowa³a do koñca ¿ycia, a u innych bêdzie jej wytwarza³a coraz mniej. W pierwszym przypadku - mimo ¿e trzustka produkuje insulinê, z jakiego powodu komórki nie chc± siê otworzyæ i cukier nie mo¿e do nich wnikn±æ. Fachowcy mówi± o insulinooporno¶ci. W drugim przypadku trzustka produkuje za ma³o insuliny, by poradzi³a sobie ona z ca³ym cukrem kr±¿±cym we krwi.
To hormon produkowany i wydzielany do krwi przez komórki beta (B) znajduj±ce siê w trzustce. Gdy tylko zaczynamy je¶æ, trzustka uwalnia niewielkie ilo¶ci zmagazynowanej insuliny i przystêpuje do wytwarzania nowych cz±steczek tego hormonu.
Do czego jest nam potrzebna insulina?
Czêsto porównuje siê insulinê do klucza, bo mówi±c obrazowo, otwiera ona drzwi do wszystkich komórek naszego organizmu. Te drzwi (a fachowo mówi±c receptory komórkowe) otwiera po to, by do wnêtrza komórki mog³a siê przedostaæ glukoza.
A po co komórkom glukoza?
To paliwo, bez którego nie mog³yby ¿yæ, odbudowywaæ siê i wykonywaæ pracy, do której s± stworzone. Gdyby np. komórki serca nie regenerowa³y siê, nie wykonywa³yby swej pracy i nasze serce by stanê³o.
Sk±d czerpiemy glukozê?
W procesie trawienia powstaje glukoza (cukier prosty), która z przewodu pokarmowego przedostaje siê do krwi. Jej wiêkszo¶æ jest w komórkach spalana, czyli wykorzystywana jako energia, ale je¶li jest jej nadmiar, mo¿e byæ magazynowana np. w w±trobie, miê¶niach. Gdy owej glukozy jest naprawdê du¿o, to jej nadwy¿ka zamieniana jest w t³uszcze i odk³adana w tkance t³uszczowej.
Co siê dzieje, gdy w organizmie brakuje insuliny?
Je¿eli trzustka wytwarza jej za ma³o lub w ogóle insuliny nie produkuje, glukoza nie dociera do komórek, lecz pozostaje we krwi.
Jakie s± tego konsekwencje?
We krwi kr±¿y du¿o cukru, a jednoczenie komórki umieraj± z g³odu, bo nie ma klucza, który otworzy³by do nich drzwi dla glukozy. Taki stan nazywany jest cukrzyc± typu 1. Ma j± ok. 10 proc. chorych.
Dlaczego chorujemy na cukrzycê typu 1?
Nie wszystkie przyczyny choroby ju¿ znamy, ale na pewno jak± rolê odgrywaj± tu czynniki genetyczne. Lekarze s± pewni, ¿e mo¿emy odziedziczyæ sk³onno¶æ do cukrzycy. Poza tym jej powstanie mo¿e mieæ równie¿ zwi±zek z nieprawid³ow± prac± uk³adu odporno¶ciowego, który nagle atakuje komórki trzustki. Jest to tzw. autoagresja. Mo¿e doj¶æ wówczas do zniszczenia wszystkich lub prawie wszystkich komórek beta i wtedy nie ma kto produkowaæ insuliny.
Jakie s± objawy cukrzycy typu 1?
Zazwyczaj du¿y apetyt i du¿e pragnienie, czêste oddawanie moczu, os³abienie, zmêczenie, senno¶æ oraz rozdra¿nienie.
Jak leczy siê cukrzycê typu 1?
Osoby z cukrzyc± typu 1 przez ca³e ¿ycie musz± dostawaæ insulinê z zewn±trz. Bierze siê j± w formie podskórnych zastrzyków.
W jaki sposób dochodzi do powstania cukrzycy typu 2?
Przy cukrzycy typu 2 trzustka produkuje insulinê. U jednych chorych bêdzie j± produkowa³a do koñca ¿ycia, a u innych bêdzie jej wytwarza³a coraz mniej. W pierwszym przypadku - mimo ¿e trzustka produkuje insulinê, z jakiego powodu komórki nie chc± siê otworzyæ i cukier nie mo¿e do nich wnikn±æ. Fachowcy mówi± o insulinooporno¶ci. W drugim przypadku trzustka produkuje za ma³o insuliny, by poradzi³a sobie ona z ca³ym cukrem kr±¿±cym we krwi.
Jakie objawy ¶wiadcz± o cukrzycy typu 2?
Bywa, ¿e na pocz±tku nie ma ¿adnych dolegliwo¶ci. Czasem jednak mamy du¿e pragnienie i czêsto oddajemy mocz (nie jest to tak nasilone jak w cukrzycy typu 1), czasem chudniemy, wszystko nas dra¿ni, ogarnia nas apatia, chcemy siê odizolowaæ od wiata, widzimy nieostro, czujemy senno¶æ i jeste¶my os³abieni, wolno goj± siê nam rany i mamy sk³onno¶æ do powstawania siniaków, cierpimy na nawracaj±ce zapalenia dzi±se³ lub pêcherza moczowego, mamy such± swêdz±c± skórê, czujemy mrowienie w stopach lub tracimy w nich czucie, mê¿czy¼ni mog± mieæ k³opoty z erekcj±, a kobiety mog± cierpieæ na przewlek³e zapalenie pochwy.
Na czym polega leczenie w cukrzycy typu 2?
Na stosowaniu odpowiedniej diety, pozbyciu siê nadwagi, regularnym ruchu oraz na przyjmowaniu doustnych leków. Tabletki zmniejsza- j± oporno¶æ na insulinê lub pobudzaj± trzustkê do produkcji te- go hormonu. Niestety, w wiêkszo¶ci przypadków osoby z cukrzyc± typu 2 równie¿ musz± kiedy przej¶æ na insulinê w zastrzykach.
Zrób to dla siebie
Do pewnego stopnia mo¿na zapobiegaæ tylko cukrzycy typu 2. Ryzyko zachorowania zmniejsza zdrowy tryb ¿ycia, dlatego:
- zadbaj o dobr± odporno¶æ swojego organizmu;
- stosuj odpowiedni± dietê (najlepsza bêdzie jak najbardziej zbli¿ona do ¶ródziemnomorskiej);
- codziennie siê gimnastykuj i maszeruj w szybkim tempie chocia¿ pó³ godziny; co drugi dzieñ æwicz intensywnie 40-60 minut;
- nie pal papierosów;
- nie nadu¿ywaj alkoholu.
Czy mie¶cisz siê w normie?
U zdrowych osób prawid³owe stê¿enie cukru we krwi wynosi 60-100 mg%. Je¿eli tylko raz zbadasz jego poziom i bêdzie podwy¿szony, to nie znaczy, ¿e masz cukrzycê, ale powinno ciê to sk³oniæ do wizyty u lekarza i dalszych badañ. Je¶li dwukrotnie, badaj±c siê na czczo (tzn. co najmniej 8 godzin po ostatnim posi³ku), oka¿e siê, ¿e masz poziom cukru wy¿szy ni¿ 100 mg% - skonsultuj siê z diabetologiem.
Bywa, ¿e na pocz±tku nie ma ¿adnych dolegliwo¶ci. Czasem jednak mamy du¿e pragnienie i czêsto oddajemy mocz (nie jest to tak nasilone jak w cukrzycy typu 1), czasem chudniemy, wszystko nas dra¿ni, ogarnia nas apatia, chcemy siê odizolowaæ od wiata, widzimy nieostro, czujemy senno¶æ i jeste¶my os³abieni, wolno goj± siê nam rany i mamy sk³onno¶æ do powstawania siniaków, cierpimy na nawracaj±ce zapalenia dzi±se³ lub pêcherza moczowego, mamy such± swêdz±c± skórê, czujemy mrowienie w stopach lub tracimy w nich czucie, mê¿czy¼ni mog± mieæ k³opoty z erekcj±, a kobiety mog± cierpieæ na przewlek³e zapalenie pochwy.
Na czym polega leczenie w cukrzycy typu 2?
Na stosowaniu odpowiedniej diety, pozbyciu siê nadwagi, regularnym ruchu oraz na przyjmowaniu doustnych leków. Tabletki zmniejsza- j± oporno¶æ na insulinê lub pobudzaj± trzustkê do produkcji te- go hormonu. Niestety, w wiêkszo¶ci przypadków osoby z cukrzyc± typu 2 równie¿ musz± kiedy przej¶æ na insulinê w zastrzykach.
Zrób to dla siebie
Do pewnego stopnia mo¿na zapobiegaæ tylko cukrzycy typu 2. Ryzyko zachorowania zmniejsza zdrowy tryb ¿ycia, dlatego:
- zadbaj o dobr± odporno¶æ swojego organizmu;
- stosuj odpowiedni± dietê (najlepsza bêdzie jak najbardziej zbli¿ona do ¶ródziemnomorskiej);
- codziennie siê gimnastykuj i maszeruj w szybkim tempie chocia¿ pó³ godziny; co drugi dzieñ æwicz intensywnie 40-60 minut;
- nie pal papierosów;
- nie nadu¿ywaj alkoholu.
Czy mie¶cisz siê w normie?
U zdrowych osób prawid³owe stê¿enie cukru we krwi wynosi 60-100 mg%. Je¿eli tylko raz zbadasz jego poziom i bêdzie podwy¿szony, to nie znaczy, ¿e masz cukrzycê, ale powinno ciê to sk³oniæ do wizyty u lekarza i dalszych badañ. Je¶li dwukrotnie, badaj±c siê na czczo (tzn. co najmniej 8 godzin po ostatnim posi³ku), oka¿e siê, ¿e masz poziom cukru wy¿szy ni¿ 100 mg% - skonsultuj siê z diabetologiem.
POPULARNE
NAJNOWSZE
-
Pani Magda: Jestem po szczepieniu pierwsz± dawk±. Nie rozumiem do koñca, dlaczego za³apa³am siê do grupy zero
-
Norwegia: zgony starszych ludzi a szczepionka Pfizera. Co ju¿ wiadomo na ten temat
-
COVID-19. Masz prawo do szczepienia poza kolejno¶ci±, ze wzglêdu na stan zdrowia lub wykonywany zawód? Wyja¶niamy, jak je wyegzekwowaæ
-
16 najlepszych pozycji seksualnych dla mê¿czyzn. Jego potrzeby na pierwszym miejscu, ale ona te¿ skorzysta
-
Izrael: Pojedyncza dawka szczepionki na COVID-19 okaza³a siê mniej skuteczna ni¿ my¶leli¶my - twierdz± specjali¶ci
- Nowe badanie wykaza³o, ¿e lek na zapalenie stawów tocilizumab nie jest lepszy ni¿ standardowa opieka w przypadku ciê¿kiego COVID-19
- 5G nie wywo³uje COVID-19, ale plotka rozprzestrzenia siê jak wirus
- Witamina E - wiêcej ni¿ witamina m³odo¶ci. W³a¶ciwo¶ci i skutki niedoboru witamy E
- Mutacje wirusa z Wielkiej Brytanii, Brazylii, Afryki Po³udniowej: czy s± gro¼ne i czy szczepionki bêd± skuteczne
- Mog³o byæ po wszystkim jeszcze przed koñcem roku... Zbiórka dla Gabrysia na ostatniej prostej?