Pigmentacja skóry - skąd się bierze kolor skóry?

kaole 08.06.2015 09:14

Skóra zajmuje blisko dwa metry kwadratowe, co daje jej miejsce w kategorii "największy ludzki narząd". Dodatkowo zapewnia ochronę oraz właściwą termoregulację. Tym, co czyni ją jeszcze bardziej wyjątkową to zdolność do zmiany koloru. Jak to się dzieje, że ludzka skóra jest czarna, żółta, czerwona lub biała?

Skąd się bierze i od czego zależy kolor skóry?

Shutterstock

Otwórz galerię Na Gazeta.pl

Dołącz do Zdrowia na Facebooku!

Co potrafi skóra? Bardzo wiele. W pierwszej kolejności jest zaporą ochronną. Nie pozwala by do organizmu przedostały się szkodliwe substancje. Pomagają w tym żerujące na skórze bakterie (szacuje się, że na jednym centymetrze kwadratowym jest ich aż 5 mln), które obok oczyszczania skóry, wspomagają naszą odporność. Skóra zapewnia odpowiednią termoregulację, kumuluje energię, a dzięki zakończeniom nerwowym odczuwamy dotyk, ciepło, zimno czy ból .

Kolor skóry - co o tym decyduje

O kolorze ludzkiej skóry, zaraz po uwarunkowaniach genetycznych, decyduje melanina , a dokładniej jeden z jej typów. Feomelanina dominuje u osób o jasnej karnacji, zaś eumelanina występuje w większej ilości u osób o ciemnej karnacji. Za produkcję pigmentu odpowiadają wyspecjalizowane komórki skóry nazywane melanocytami zlokalizowane w podstawowej warstwie naskórka. To od nich oraz od siły promieni słonecznych uzależniona jest aktywność i poziom melaniny w danym organizmie.

Jak to działa? Kiedy na skórę padają promienie słoneczne zaczyna się produkcja ziarenek melaniny. Zawierające ją melanosomy kierują się wzdłuż dendrytów do komórek keratynocytów (w ich jądrach magazynowana jest melanina, która stanowi rodzaj pierwszej pomocy gdy promieniowanie UV jest zbyt silne). Szacuje się, że komórki keratynocytów stanowią 95 proc. zewnętrznych warstw skóry i są pierwszą barierą pomiędzy ciałem, a tym, co go otacza. Melanina kumuluje się wokół jądra komórkowego, dzięki czemu materiał genetyczny keratynocytów jest chroniony.

Jak to wygląda naprawdę zobaczysz na zdjęciu powyżej.

Przebarwienia, znamiona i reszta

Ich obecność na skórze jest zupełnie normalna i pojawiają się niezależnie od wieku. Najczęściej i najwięcej przebarwień czy piegów tworzy się pod wpływem promieniowania UV (są one zazwyczaj jasno brązowe lub brązowe). Czasem stanowią konsekwencję stosowania leków (z domieszką srebra lub złota), ziół czy kosmetyków fotouczulających.

Wyjątkowo szpecące zmiany na skórze można usunąć w gabinecie kosmetycznym, choćby z pomocą peelingu, dermabrazji czy mikrodermabrazji . Jednak najlepszym sposobem by ich uniknąć jest bardzo ostrożne obchodzenie się ze słońcem. Odpowiedni krem z filtrem dopasowany do karnacji pozwala ochronić skórę przed groźnym promieniowaniem. Należy jednak pamiętać, skóra musi być posmarowana kremem przed każdym wyjściem. Jednorazowa aplikacja, zwłaszcza w bardzo ciepłe dni to zdecydowanie za mało.

Czy to choroba?

Niektóre zmiany na skórze, które niczym nie różnią od zwykłego przebarwienia mogą zwiastować poważne problemy ze zdrowiem. Zdarza się, że odpowiadają za nie choroby genetyczne (np. nerwiakowłókniakowatość), znacznie częściej jednak wynikają one z niewydolności lub nadczynności kory nadnerczy czy tarczycy. Przebarwienia pojawiają się także u osób z chorobą wątroby, nerek, niektórymi nowotworami oraz niedoborami witamin. Nie bez znaczenia są zaburzenia metaboliczne jak hemochromatoza i zmiany hormonalne, choćby pojawiające się u kobiet w ciąży.

Niepozornie wyglądająca zmiana na skórze, także w partiach, których ekspozycja na słońce jest bardzo mała może stanowić pierwszy objaw groźnego nowotworu skóry . W grupie ryzyka znajdują się przede wszystkim posiadacze bardzo jasnej skóry, osoby z ciemną karnacją lub czarnoskóre mają dużo więcej melaniny, dzięki czemu niemal dwukrotnie rzadziej chorują choćby na czerniaka.