Jest to stosunkowo rzadki nowotwór (około 1 proc. wszystkich nowotworów złośliwych u mężczyzn). Jest za to jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych u mężczyzn w przedziale wiekowym 20-40 lat. W okresie ostatnich kilkudziesięciu lat liczba zachorowań wzrosła tutaj czterokrotnie.
W rozwoju raka jądra dużą role odgrywają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Ryzyko powstania tego nowotworu wzrasta aż siedemnastokrotnie w przypadku niezstąpienia jądra do moszny. Częstsze występowanie raków jądra obserwowano też u mężczyzn, których ojcowie mieli niezstąpione jądra lub zachorowali na ten nowotwór. Zwiększone występowanie raka jądra obserwuje się w populacji mężczyzn z niedorozwojem narządów płciowych oraz w grupie leczącej się z powodu niepłodności . Częstsze występowanie raków jądra obserwowano też u mężczyzn, których ojcowie mieli niezstąpione jądra.
Co powinno nas zaalarmować
Rak jądra z reguły nie powoduje żadnych dolegliwości bólowych. Najczęściej chory przypadkowo zauważa guzek, zgrubienie albo powiększenie lub stwardnienie jednego jądra (często zauważa to np. jego partnerka). Czasami też pojawia się uczucie ciężaru w mosznie, a u niektórych chorych bolesne powiększenie się sutków.
Profilaktyka
Samobadanie jąder Najlepiej przeprowadzić je podczas kąpieli, przynajmniej raz na miesiąc. Ciepła woda sprawia, że skóra worka mosznowego staje się wiotka. Pod wpływem zimna kurczy się mięsień dźwigacz jądra, przybliżając ten narząd do ciepłego ciała. Należy chwycić prawą ręką prawe jądro, a palcami lewej ręki obmacać całą jego powierzchnię. Następnie przytrzymać lewą ręką lewe jądro i palcami prawej ręki sprawdzić jego powierzchnię. Regularne samobadanie pozwoli dokładnie poznać własne ciało, dzięki czemu rozpoznanie każdej zmiany będzie łatwe. Wszelkie wątpliwości może wyjaśnić badanie ultrasonograficzne jądra. Jest ono całkowicie bezpieczne, zaleca się jego wykonanie zwłaszcza u osób, które w dzieciństwie przebyły operację przepukliny pachwinowej.
Leczenie
Zależy od rodzaju raka i od stadium jego zaawansowania. Chore jądro należy usunąć chirurgicznie. Każdego chorego z rozpoznaniem raka jądra w krótkim czasie po operacji powinien skonsultować onkolog , doświadczony w leczeniu tych rzadkich nowotworów. We wczesnych przypadkach samo usunięcie chorego jądra może okazać się wystarczające. Ale nawet gdy nowotwór wydostanie się z jądra, dając przerzuty do węzłów chłonnych w brzuchu czy do płuc, można wyleczyć ponad 80 proc. chorych, stosując skojarzone leczenie onkologiczne (chemioterapię, radioterapię i chirurgię). Jeżeli chorobę rozpozna się we wczesnym stadium - jest ona w prawie 100 proc. wyleczalna.
Bardzo ważnym problemem jest jakość życia mężczyzn, którzy przeszli leczenie z powodu raka jądra. Choroba ma negatywny wpływ na samopoczucie , zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Chodzi tu oczywiście głównie o zaburzenia sfery seksualnej i dalsze życie rodzinne pacjentów, w tym możliwość posiadania przez nich potomstwa. Co prawda z jednym jądrem mężczyzna może prowadzić całkiem udane życie seksualne, natomiast towarzyszące leczeniu naświetlania i chemioterapia mogą spowodować bezpłodność. Dlatego w wielu krajach mężczyznom przed rozpoczęciem chemio- czy radioterapii standardowo doradza się oddanie nasienia do tzw. banku nasienia, gdzie przechowywane jest w stanie zamrożonym, by móc w przyszłości posłużyć do zapłodnienia in vitro. Dotyczy to nie tylko pacjentów leczonych z powodu raka jądra, ale i innych nowotworów. W Polsce niestety kwestia ta wciąż pozostaje nierozwiązana.
