Jeśli nie jesteś w stanie ustać na jednej nodze 20 sekund z otwartymi oczami, może to wskazywać na zwiększone ryzyko pełnowymiarowego udaru, demencji czy innych problemów związanych z małymi bezobjawowymi krwawieniami w mózgu - wynika z badań opublikowanych w czasopiśmie „Stroke”. Osoby, które są w stanie długo utrzymać się na jednej nodze z zamkniętymi oczami to szczęśliwcy, którzy prawdopodobnie będą cieszyć się dobrą formą i zdrowiem - twierdzą badacze. A dokładniej?
„Zdolność utrzymywania równowagi, stojąc na jednej nodze, to ważny test sprawdzający zdrowie mózgu” - mówi autor badania dr Yasuharu Tabara z Kyoto University w „The Daily Mail”.
Z zamkniętymi oczami: 10 sekund czy 2 sekundy?
Badania przeprowadzone rok temu przez brytyjskich ekspertów wykazały, że 53-latkowie, którzy byli w stanie stać na jednej nodze z zamkniętymi oczami przez 10 sekund najczęściej zachowywali szczupłą sylwetkę i cieszyli się zdrowiem w ciągu kolejnych 13 lat od badania. Takiej szacowanej gwarancji naukowcy nie dają już osobom z niższym rezultatem.
Prawdopodobieństwo śmierci przed 66. rokiem życia w przypadku tych, którzy potrafili ustać z zamkniętymi oczami jedynie 2 sekundy, wzrastało trzykrotnie - wykazały badania.
Równowaga: informacje ze wzroku, mięsni i ucha wewnętrznego
Nasze poczucie równowagi bazuje na 3 rodzajach informacji. Pierwszym kanałem pozyskiwania wiadomości jest kanał wzrokowy obejmujący informacje przekazywane przez twoje oczy do mózgu. Słowem: widzisz, co jest wokół, gdzie się znajdujesz itd.
Drugi kanał to propriocepcja, czyli informacje zwrotne do mózgu z mięśni i ścięgien. Dostarczają one danych o twojej orientacji, ułożeniu części ciała. Są dostępne bez konieczności użycia widzenia. Nawet z zamkniętymi oczami wiesz, jak są ułożone twoje kończyny, jak ułożone jest ciało.
Trzeci pakiet informacji pochodzi z ucha wewnętrznego, które jest niczym wbudowana poziomica. Znajdują się w nim porośnięte cienkimi włoskami torebki i kanaliki wypełnione płynem. Płyn ten porusza się, gdy zmieniasz pozycję, włoski wyginają się. Dzięki temu organizm uzyskuje informacje odnośnie twojego położenia w przestrzeni. Powiadomi cię o zmianie położenia, bez konieczności angażowania wzroku czy drogi mięśniowej. Da znać, np. gdy lecisz samolotem, a samolot zmieni nachylenie, gdy płyniesz statkiem po wzburzonym morzu czy jesteś na rollercoasterze. We wszystkich tych przypadkach mimo że możesz siedzieć w bezruchu i mieć zamknięte oczy, organizm gromadzi informacje, że twoje położenie względem ziemi zmienia się.
Problemy z zachowaniem równowagi: problem na łączach?
„Przyzwyczailiśmy się uznawać poczucie równowagi jako coś oczywistego, coś, co dzieje się automatycznie” - zwraca uwagę neurolog dr Barry Seemungal. „Na przykład takie chodzenie wydaje się banalną czynnością. Tymczasem, gdyby się zagłębić, jest to bardzo skomplikowane zadanie do wykonania. Wydaje się proste tylko dlatego że mózg jest w stanie szybko analizować wszystkie informacje oraz adekwatnie do nich koordynować pracę naszych mięśni tak, abyśmy się nie przewracali przy każdym kroku.
Trudności z zachowaniem równowagi pojawiają się najczęściej, gdy coś zaczyna szwankować na którymś etapie przekazywania informacji do mózgu. Na przykład zapalenie ucha wewnętrznego może negatywnie wpłynąć na zbalansowanie ciała, ponieważ informacje z dwóch uszu: zdrowego i zainfekowanego, będą się różnić, wywołując chaos informacyjny.
Ponadto, im jesteśmy starsi, tym gorsze nasze poczucie równowagi. Wiąże się to pośrednio m. in. z pogorszeniem wzroku czy koordynacji mięśniowej czy problemami zdrowotnymi, które naruszają potrzebne do zachowania balansu struktury. Zapalenie stawów prowadzi np. do zredukowania ilości proprioceptorów, czyli receptorów informujących o ułożeniu ciała. Wraz z wiekiem według specjalistów tracimy również komórki w uchu wewnętrznym, których zadaniem jest wykrywanie ruchu.
Jedna osoba na trzy w grupie osób powyżej 65. roku życia doświadczy co najmniej jednego upadku w roku - wskazują brytyjskie statystyki. To właśnie są też najczęstszą przyczyną zgonów związaną z kontuzjami wśród osób powyżej 75. roku życia.
Rozchwiany balans - po czym go poznasz?
Jakie są subtelne znaki mogące świadczyć o tym, że twój balans jest, można powiedzieć, zachwiany? Trudności z chodzeniem po nierównych powierzchniach, tj. żwir czy kostka brukowa - ze względu na zróżnicowane informacje zwrotne ze stopy. Problemy z poruszaniem się w ciemności - ze względu na brak wspierających informacji z narządu wzroku. To niektóre rzeczy, które mogą niepokoić i warto je skonsultować z lekarzem.
Sprawdź swoją równowagę
Aby się przekonać, jak dobre jest twoje zbalansowanie, możesz porównać swój wynik do wyników amerykańskich badań opublikowanych w „Journal of Geriatric Physical Therapy”. Badacze mierzyli, jak długo różne grupy wiekowe mogły zachować równowagę, stojąc na jednej nodze. W ten sposób ustalili przeciętne przedziały.
Aby odpowiednio wykonać test, stań prosto, opuść ręce wzdłuż bioder. Zatrzymaj odliczanie czasu, gdy podniesiona noga dotknie podłogi lub gdy będziesz musiał oderwać ręce od ciała, aby ustabilizować pozycję. Następnie porównaj swój rezultat z opracowanymi przez badaczy przedziałami. Mieścisz się w „normie” dla swojego wieku?
Poniżej 40. roku życia z otwartymi oczami: 45 sekund
Z zamkniętymi oczami: 15 sekund
40 - 49 lat z otwartymi oczami: 42 sekund
Z zamkniętymi oczami: 13 sekund
50 - 59 lat z otwartymi oczami: 41 sekund
Z zamkniętymi oczami: 8 sekund
60 - 69 lat z otwartymi oczami: 32 sekund
Z zamkniętymi oczami: 4 sekundy
70 - 79 lat z otwartymi oczami: 22 sekund
Z zamkniętymi oczami: 3 sekundy
80 - 99 lat z otwartymi oczami: 9 sekund
Z zamkniętymi oczami: 2 sekundy
Jak poprawić swój balans?
Chcesz jeszcze podkręcić swój wynik? - Są pewne rzeczy, które możesz robić, aby wytrenować zmysł równowagi - wskazują eksperci. Oto niektóre z nich:
- Idź popływać, uprawiaj aqua-aerobik albo pograj w kręgle
- Myj zęby, stojąc na jednej nodze
- Ćwicz równowagę z zamkniętymi oczami lub/ i stojąc na poduszce
- Wysypiaj się.
