Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Przysadka mózgowa to z całą pewnością jeden z ważniejszych gruczołów dokrewnych występujących w ludzkim organizmie. Umiejscowiona jest w dole czaszkowym, nazywanym siodłem tureckim a wytwarzane przez nią hormony regulują działanie m.in. tarczycy ( TSH ), nadnerczy oraz gonad (prolaktyna). Więcej o przysadce mózgowej jej funkcjach oraz grożących jej chorobach przeczytasz tutaj .
Zbyt wysokie stężenie prolaktyny sprzyja rozwojowi guza prolaktynowego. Prolaktyna należy do tzw. hormonów białkowych. Obok regulacji pracy jajników oraz jąder odgrywa szczególną rolę u kobiet w ciąży oraz karmiących matek. Pobudza bowiem wzrost gruczołu sutkowego odpowiedzialnego za laktację, to także za jej sprawą hamowana jest owulacja oraz menstruacja u pań spodziewających się dziecka. Prawidłowy poziom hormonu (z wyjątkiem okresu ciąży) nie powinien przekraczać 20ng/ml.
Na powstanie guza może wpływać kilka czynników. Obok szczególnego czasu jakim jest ciąża oraz okres karmienia piersią, nadprodukcja prolaktyny bywa łączona z silnym stresem, niedoczynnością tarczycy , niewydolnością wątroby lub nerek. Rozwój schorzenia mogą aktywować niektóre leki np. psychotropowe, przeciwwymiotne oraz te na bazie estrogenów.
Objawy
Wahania w stężeniu prolaktyny prowadzą przede wszystkim do zaburzeń miesiączkowania. Dodatkowo pojawia się mlekotok, znaczny spadek libido, niepłodność. Bardzo często zaburzenie to wywołuje pojawienie się trądzika oraz typowego dla mężczyzn owłosienia (tzw. hirsutyzm )
W przypadku mężczyzn obok znacznie zmniejszonego libido spada potencja co niejednokrotnie prowadzi do niepłodności. Obserwuje się zanik masy mięśniowej oraz owłosienia. Wzrost aktywności prolaktyny u panów sprzyja tzw. ginekomastii, czyli znaczne powiększenie gruczołu sutkowego.
Niezależnie od płci pacjenta mogą pojawić się bóle głowy , spadek gęstości kości a także zmniejszenie pola widzenia.
Diagnoza
Podstawowym badaniem przy podejrzeniu guza przysadki jest badanie krwi. Jeśli poziom prolaktyny przekracza 400mg/ml w zasadzie nie ma żadnych wątpliwości a dodatkowe badania nie muszą być już wykonywane. Gdy wartość jest mniejsza niż 200ng/ml podejrzewa się mikrogruczolaka, w przypadku przekroczenia można mówić o makrogruczolaku. Jednak aby wynik badania był wiążący należy powtórzyć je parokrotnie.
Tak wysokie wartości prolaktyny nie są normą i nie pojawiają się sporadycznie. Dlatego przy podejrzeniu zaburzeń w wytwarzaniu tego konkretnego hormonu zleca się tzw. test czynnościowy. Polega on na podaniu pacjentowi leku przeciwwymiotnego. Po jego aplikacji u zdrowej osoby poziom prolaktyny zwiększa się trzykrotnie, zaś u chorej pozostaje bez zmian.
Czasem zaleca się wykonanie badań obrazowych przede wszystkim rezonansu magnetycznego. Ponieważ w pobliżu przysadki biegną nerwy oddziałowujące na narząd wzroku, przy dużych guzach konieczne jest badanie okulistyczne .
Leczenie
W pierwszej kolejności w leczeniu prolaktynomy sięga się po farmakologię (leki wpływające na poziom dopaminy, która naturalnie reguluje stężenie prolaktyny). Podawane leki powalają nie tylko zmniejszyć poziom hormonów, ale i znacznie zmniejszyć rozmiar guza. Mimo że pierwsze zmiany widoczne są już po kilku dniach pełne wyleczenie może trwać nawet kilka lat.
Jeśli guz nie reaguje na leczenie lub jest wyjątkowo duży i zaczyna uciskać na nerw wzrokowy konieczny jest jego chirurgiczne usunięcie.
