Znane jest ok. 100 rodzajów wirusa HPV. Większość z nich nie jest groźna dla człowieka. Natomiast grupa ok. 30 typów odpowiada za problemy narządów płciowych. Najczęściej zakażają się młodzi ludzie w wieku 18-28 lat. Do 50-tego roku życia zakaża się większość kobiet. Bardzo często zakażenie wirusem HPV nie daje żadnych objawów, a mimo to osoba zakażona, nie wiedząc o tym, może zarażać innych.
Układ odpornościowy człowieka zwalcza większość zakażeń HPV w ciągu 1-2 lat. Najbardziej groźne dla ludzi są wirusy HPV 16, 18, 31 i 45. Jeśli przetrwają one działania układu immunologicznego, mogą prowadzić do powstania raka szyjki macicy lub nowotworów narządów moczowo-płciowych. Aż 70 proc. wykrytych nowotworów raka szyjki macicy spowodowanych jest wirusem HPV 16 i 18.
Istnieje szeroka gama chorób wywołanych wirusem HPV. Są to np.: rak krtani (typ 16 i 18), kłykciny olbrzymie (6, 11), rak spojówek (typ 16), kłykciny kończyste (typ 6, 11, 30, 42, 43, 44, 45, 51, 52, 54), rak odbytu (typ 16, 31, 32, 33), choroba Hecka (typ 13, 32), leukoplakia jamy ustnej (typ 16, 18), brodawczakowatość zatoki szczękowej (typ 57), rak podstawno komórkowy płuc (typ 6, 11, 16, 18).
Objawy
Chorobowe zmiany w szyjce macicy opisywane są jako śródnabłonkowa zmiana nowotworowa - CIN
CIN 1 - dysplazja małego stopnia;
CIN 2 - zaawansowane zmiany powiązane często z zakażeniami wirusem HPV 16 i 18;
CIN 2/3 -uszkodzenie szyjki macicy znacznego stopnia lub stan przedrakowy
Inne typy wirusa przyczyniają się do powstania brodawek w okolicy narządów moczowo-płciowych. Oznaczane często w badaniach jako CIN 1.
Istnieje minimalne ryzyko przeniesienia zakażenia HPV typu 6 i 11 na nowo narodzone dziecko. Może ono doprowadzić do chorób układu oddechowego, powodującej chrypkę i utrudnienia oddychania.
Objawem zakażenia HPV są także kłykciny kończyste pochwy, sromu i okolic szyjki pochwy, zmiany w okolicy sromu i odbytu.
Leczenie
Podstawą wykrycia zakażeń wirusem HPV i zmian w szyjce macicy jest badanie cytologiczne (test Pap). Wynik tego badania nie daje jednak pewności, że doszło do zakażenia HPV. Pokazuje tylko pewne nieprawidłowości w szyjce macicy, których przyczynę należy zdiagnozować poprzez kolejne badania.
Kobiety, które ukończyły 30 lat mogą poddać się testowi molekularnemu, który jest bardziej wiarygodny w wykazaniu zakażenia HPV.
Nie ma leków leczących samo zakażenie wirusem. Prowadzi się leczenie objawowe zależne od rodzaju choroby wywołanej HPV - brodawczaka narządów płciowych i moczowych, raka szyjki macicy czy zmian przedrakowych.
Profilaktyka
Najskuteczniejszą metodą uniknięcia zakażenia wirusem HPV jest ograniczenie partnerów seksualnych oraz stosowanie prezerwatyw.
Skuteczną ochroną przed zakażeniem najczęstszymi i najgroźniejszymi odmianami HPV jest szczepionka podawana kobietom w trzech dawkach. Badania wskazują na bardzo dużą ich skuteczność. Pamiętać należy że chronią one przed rakiem szyjki macicy, ale tylko tym wywołanym przez wirusy HPV.
Niestety w Polsce szczepionka na HPV nie jest refundowana. Jej koszt w 2011 roku to ok. 1500 zł
