Za produkcję i wytwarzanie amylazy odpowiada przede wszystkim trzustka . Jednak enzym ten wydzielany jest przez inne narządy m.in. jądra, jajniki, jelito cienkie oraz gruczoł mlekowy. Amylaza uczestniczy w rozkładzie wielocukrów (skrobia, glikogen) na cukry proste. Enzym ten obecny jest również w śliniankach (amylaza ślinowa, występuje w ślinie i uczestniczy w trawieniu węglowodanów) oraz wątrobie.
Poziom amylazy określa się na podstawie badania krwi lub moczu. W zależności od rodzaju testu jej stężenie nie powinna przekraczać 20-125 m/l(mikrolitry) we krwi oraz nie więcej niż 600 m/l w moczu.
Amylaza trzustkowa: gdy jest jej za dużo
Podwyższony poziom amylazy , tj. między 575 - 1150 m/l zazwyczaj zwiastuje pierwsze zmiany chorobowe w obrębie trzustki (ostre zapalenie trzustki). Wzrost enzymu obecny jest również przy:
- zapaleniu pęcherza żółciowego
- chorobach ślinianek
- chorobie wątroby
- kamicy trzustkowej
- nowotwory trzustki, jajników lub płuc
Wysoki poziom amylazy występuje również u alkoholików. Jej nieznaczny wzrost często pojawia się u chorych na świnkę oraz u osób z urazem ślinianek, kamicą przewodów ślinowych. Zdarza się, że przekroczenie normy wiąże się z przyjmowanymi lekami, zatruciem , radio lub chemioterapią.
Przekraczający dopuszczalne normy poziom amylazy nie zawsze musi mieć związek z chorobą. Makroamylaza to wrodzony, wzrost stężenia tego enzymu. W skutek łączenia się cząsteczek amylazy badanie krwi wykazuje znaczne przekroczenie dopuszczalnych norm, podczas gdy badanie moczu nie daje powodów do niepokoju (w większości stanów chorobowych wzrost poziomu enzymu we krwi oznacza zwiększenie wydzielania go wraz z moczem).
Amylaza trzustkowa: gdy jest jej za mało
Znaczne obniżenie poziomu enzymu amylazy trzustkowej najczęściej łączy się z:
- martwicą trzustki
- kamicą żółciową
- poparzeniem
- tyreotoksykozą
