Zapalenie jelit

Ostry lub przewlek³y stan zapalny b³ony ¶luzowej jelita cienkiego spowodowany zwykle infekcj± bakteryjn± lub wirusow±. Zasadniczo w¶ród objawów zapalenia jelit nie wystêpuj± wymioty. Je¶li wymioty stanowi± dominuj±cy objaw, mówi siê o zapaleniu ¿o³±dka i jelit.

Do³±cz do nas na Facebooku!

Artyku³ jest czê¶ci± publikacji pochodz±cej z nowej serii Biblioteki Gazety Wyborczej pt.: Wielka Encyklopedia Medyczna, któr± nabyæ mo¿na w Kulturalnym Sklepie lub w ka¿d± ¶rodê w kiosku

Bóle brzucha (kurcze), a tak¿e obecno¶æ ¶luzu, krwi lub ropy w kale wskazuj± na zapalenie jelita cienkiego i okrê¿nicy. Klasyfikacja ta nie zawsze jednak sprawdza siê w praktyce, poniewa¿ ten sam czynnik zaka¼ny mo¿e w pó¼niejszym czasie zaatakowaæ kolejne odcinki przewodu pokarmowego. Dlatego te¿ zwykle okre¶la siê wszystkie powy¿sze choroby jedn± nazw±, pochodz±c± od g³ównego objawu: biegunka ostra zaka¼na. Zapalenie ¿o³±dkowo-jelitowe, ze wzglêdu na rozpowszechnienie, a przede wszystkim swoje nastêpstwa, stanowi podstawowy problem sanitarny na ¶wiecie. Skutki choroby mog± byæ tym gro¼niejsze, im m³odszy chory. ¦miertelno¶æ spowodowana tymi chorobami wynosi u dzieci poni¿ej 1. roku ¿ycia ok. 1 przypadek na 10 000 dzieci chorych w krajach dobrze rozwiniêtych i a¿ 40 na 100 dzieci w krajach s³abo rozwiniêtych. Zapalenie ¿o³±dkowo-jelitowe mog± powodowaæ bakterie, wirusy albo paso¿yty. Objawia siê biegunk±, wymiotami, bólami brzucha, miê¶ni i g³owy, utrat± apetytu, spadkiem masy cia³a, stanem zmêczenia i ogólnym z³ym samopoczuciem.

W wiêkszo¶ci przypadków skuteczne jest typowe leczenie objawowe oraz nawadnianie doustne. Silniejsze ¶rodki leczenia nale¿y zastosowaæ w przypadku: wyst±pienia gor±czki powy¿ej 39°C, pojawieniu siê krwi w kale, biegunki trwaj±cej d³u¿ej ni¿ 10 dni, powa¿nego odwodnienia lub objêcia stanem zapalnym kolejnego organu. Konieczne jest wówczas wykonanie badania ka³u w celu ustalenia przyczyny biegunki oraz innych dolegliwo¶ci, co pozwoli wybraæ odpowiedni rodzaj leczenia (zwykle jest to terapia antybiotykowa). Leki przeciwbiegunkowe nale¿y stosowaæ ostro¿nie, poniewa¿ biegunka przyczynia siê równie¿ do oczyszczania jelita z czynników zaka¼nych lub paso¿ytów, które je zaatakowa³y.

Poantybiotykowe zapalenie jelit jest procesem zapalnym jelita cienkiego lub jelita grubego ze zmianami tkanki jelitowej (martwica) oraz tworzeniem siê b³on rzekomych. Nazywa siê je tak¿e rzekomob³oniastym zapaleniem jelita (rzekome b³ony sk³adaj± siê z bakterii, krwinek bia³ych, fragmentów tkanki martwiczej jelita itd.; s± ¿ó³tawe i wypuk³e, mog± znajdowaæ siê w ograniczonych obszarach jelita lub zajmowaæ je ca³kowicie). Poantybiotykowe zapalenie jelit powstaje w wyniku nadmiernego namno¿enia siê w jelicie grupy bakterii, a zw³aszcza Clostridium difficile. Anormalnemu rozwojowi tej bakterii sprzyjaj± niektóre antybiotyki, które jednocze¶nie niszcz± inne, obecne zwykle w jelicie organizmy. Clostridium difficile produkuje g³ównie substancje toksyczne dla komórek jelitowych. Poantybiotykowe zapalenie jelit objawia siê siln± biegunk± wystêpuj±c± w trakcie przyjmowania antybiotyków lub do 40 dni pó¼niej. Choroba mo¿e zostaæ zdiagnozowana przez badanie ka³u na obecno¶æ toksyny Clortridium difficile. Jej leczenie polega na wstrzymaniu kuracji antybiotykowej oraz przywróceniu równowagi wodno-elektrolitowej. Konieczne mo¿e siê równie¿ okazaæ ¿ywienie pozajelitowe.

Zapalenie jelit - ¶rodki zaradcze w przypadku biegunki

Wiêkszo¶æ leków przeciwbiegunkowych jest dostêpna w aptekach bez recepty. Mimo ¿e sposoby ich dzia³ania s± ró¿ne, wszystkie eliminuj± objawy biegunki. Jednak nie usuwaj± jej przyczyny, dlatego nale¿y unikaæ ich przedawkowania. W tym celu zalecane jest dok³adne zapoznanie siê z ulotk± informacyjn± znajduj±c± siê wewn±trz opakowania. Nie nale¿y stosowaæ leków d³u¿ej, ni¿ wskazano w ulotce. W niektórych przypadkach biegunka jest reakcj± obronn± organizmu na dzia³anie danego czynnika, a jej celem jest szybkie wydalenie substancji toksycznych.

Rodzaje leków przeciwbiegunkowych

Zasadniczo leki przeciwbiegunkowe dziel± siê na dwie kategorie: ¶rodki przeciwskurczowe i adsorbenty.

Leki przeciwskurczowe, takie jak loperamid, rozkurczaj± miê¶nie g³adkie jelit, co powoduje spowolnienie przesuwu mas ka³owych. Dziêki temu organizm ma wiêcej czasu na wch³oniêcie przez ¶ciany jelita maksymalnej ilo¶ci wody. Adsorbenty, do których nale¿y m.in. wêgiel aktywowany, charakteryzuj± siê zdolno¶ci± do wch³aniania wody znajduj±cej siê w jelicie i prawdopodobnie równie¿ innych substancji podra¿niaj±cych, które mog± byæ przyczyn± biegunki. Nale¿y unikaæ ³±czenia ze sob± leków nale¿±cych do ró¿nych kategorii (¶rodka rozkurczaj±cego i adsorbentu), poniewa¿ mo¿e to doprowadziæ do niedro¿no¶ci jelit. Je¶li biegunka nie ustêpuje w ci±gu 48 godz., konieczna jest konsultacja z lekarzem rodzinnym.

Je¶li biegunka wystêpuje po spo¿yciu owoców morza lub podczas pobytu w miejscu, w którym ¼ród³o pochodzenia wody pitnej jest nieznane, mo¿e mieæ pod³o¿e zaka¼ne. Nie nale¿y u¿ywaæ ¶rodków przeciwbiegunkowych zbyt d³ugo oraz przekraczaæ zalecanych dawek. Nie zaleca siê równie¿ spo¿ywania alkoholu w trakcie leczenia.

Czytaj tak¿e:

Rzekomob³oniaste zapalenie jelit