POChP - przewlek³a choroba p³uc

Palisz, p³acisz, zdrowie tracisz - najlepiej wiedz± o tym chorzy na przewlek³± obturacyjn± chorobê p³uc. Chorobê, któr± mo¿na pokonaæ, zrywaj±c na czas z na³ogiem palenia.

Do³±cz do nas na Facebooku!

Basia zaczê³a paliæ papierosy w liceum. Wtedy by³y to dwie, trzy sztuki dziennie. Od tego czasu minê³o ponad 20 lat. Basia z trudem wchodzi po schodach na pierwsze piêtro, rano kaszle tak, ¿e budzi pó³ bloku. Nadal pali, ale teraz ju¿ paczkê dziennie.

Gra¿yna ma 40 lat. Sama nie ma si³y przynie¶æ nawet ma³ych zakupów. Zapiêcie guzików w bluzce musi rozk³adaæ "na raty", bo brak jej tchu. Gra¿yna nigdy nie pali³a, ale jej rodzice, nie zwa¿aj±c na obecno¶æ ma³ego dziecka w domu, wypalali po paczce papierosów dziennie.

I Basia, i Gra¿yna walcz± o ka¿dy oddech, bo cierpi± na przewlek³± obturacyjn± chorobê p³uc (POChP). W wiêkszo¶ci przypadków wywo³uje j± dym tytoniowy .

Zdrowie dymem zasnute

Wszystkie drobiny, dostaj±ce siê z powietrzem do p³uc, osadzaj± siê w warstwie ¶luzu pokrywaj±cego drogi oddechowe. ¦luz zatrzymuje zanieczyszczenia, a nastêpnie miliony ma³ych rzêsek rytmicznymi ruchami przesuwaj± je z powrotem do gard³a. Kaszl±c, spor± czê¶æ z nich usuwamy i oczyszczamy drogi oddechowe. Pal±c papierosy, z dymem nikotynowym wdychamy ponad 4 tys. substancji. S± one truj±ce, mobilizuj± wiêc p³uca do obrony, czyli wytwarzania wiêkszej ilo¶ci ¶luzu. Jednocze¶nie czê¶æ znajduj±cych siê w dymie zwi±zków blokuje ruch rzêsek i niszczy je, pozbawiaj±c p³uca mo¿liwo¶ci samooczyszczania. Rozwija siê choroba zwana przewlek³ym zapaleniem oskrzeli, a jej wczesnym objawem jest kaszel.

Gro¼nym nastêpstwem na³ogu jest tak¿e rozedma p³uc (mo¿e j± te¿ wywo³aæ np. praca w znacznym zapyleniu bez masek ochronnych). Jak do niej dochodzi? Otó¿ dym tytoniowy powoduje, ¿e w p³ucach gromadzi siê wiele bia³ych krwinek (leukocytów). Z krwi przedostaj± siê one do pêcherzyków p³ucnych, by tam neutralizowaæ szkodliwe zwi±zki znajduj±ce siê w dymie. Czê¶æ leukocytów ginie i rozpada siê w tkance p³ucnej, uwalniaj±c silny enzym - elastazê. Niszczy ona w p³ucach w³ókna sprê¿yste, dziêki którym mo¿emy oddychaæ i sprawia, ¿e pêkaj± ma³e pêcherzyki p³ucne. Poniewa¿ to w³a¶nie w nich nastêpuje wymiana gazowa - tlen przenika do krwi, a z krwi do pêcherzyków p³ucnych przedostaje siê dwutlenek wêgla - gdy jest ich coraz mniej, trudniej nam oddychaæ i coraz mniej tlenu dociera do komórek naszego organizmu. Kiedy jednocze¶nie wystêpuj± przewlek³e zapalenie oskrzeli i rozedma p³uc, specjali¶ci mówi± o przewlek³ej obturacyjnej chorobie p³uc.

Od kaszlu do duszno¶ci

POChP zaczyna powa¿nie dokuczaæ, gdy po³owa p³uc jest ju¿ zniszczona. Najpierw jest to kaszel i odkrztusza- nie wydzieliny, g³ównie rano. Potem zaczyna dokuczaæ duszno¶æ, ale pocz±tkowo jedynie w czasie wysi³ku. Z up³ywem lat i rozwojem choroby duszno¶æ zaczyna siê pojawiaæ równie¿ w czasie odpoczynku. Dolegliwo¶ci czêsto nasilaj± siê, kiedy na dworze panuje ch³ód. W miarê postêpu POChP mo¿na odczuwaæ m.in. ucisk w klatce piersiowej, a oddychaniu zaczynaj± towarzyszyæ ¶wisty.

Testy prawdy

Podstawowym badaniem wykrywaj±cym POChP jest spirometria (dodatkowym - niekiedy RTG klatki piersiowej). To proste, trwaj±ce oko³o 5 minut badanie powinien wykonaæ ka¿dy, kto na³ogowo pali co najmniej od 10 lat i rano kaszle. Spirometria sprawdza rezerwy oddechowe p³uc. Najpierw na nos zak³adamy specjalny spinacz. Potem wydychamy ca³e powietrze, a nastêpnie wykonujemy maksymalny wdech i do ust przyk³adamy ustnik ma³ej "tuby" po³±czonej ze spirometrem. Wydychamy dok³adnie ca³e powietrze. W trakcie badania komputer mierzy objêto¶æ powietrza, jakie mo¿emy nabraæ w p³uca po najg³êbszym wydechu oraz szybko¶æ wydechu. Komputer oblicza stosunek obu wyników do norm przewidzianych dla p³ci, wieku i wzrostu. Dziêki temu wiadomo, w jakim stanie s± nasze p³uca oraz w jakim powinny byæ, gdyby¶- my nie palili i nie niszczyli oskrzelików p³ucnych.

Tlen na receptê

Je¶li badania wyka¿±, ¿e chorujemy na POChP i nie jest to stadium zaawansowane, zwykle wystarczy rzuciæ palenie, dobrze siê od¿ywiaæ i zacz±æ æwiczyæ, by choroba dalej siê nie rozwija³a. Je¿eli za¶ choroba jest ju¿ zaawansowana, nasze szanse na odzyskanie zdrowia s± znacznie mniejsze. Oczywi¶cie, trzeba rzuciæ palenie, dbaæ o formê i odporno¶æ oraz regularnie za¿ywaæ leki zlecone przez pneumonologa. Je¶li zostanie tylko 25-30 proc. pêcherzyków p³ucnych - konieczne bywa przynosz±ce ulgê codzienne oddychanie tlenem przez specjaln± maseczkê.

Czy jeste¶ w grupie ryzyka

Odpowiedz TAK lub NIE na poni¿sze pytania:

- Czy czêsto siê przeziêbiasz (zw³aszcza jesieni± oraz zim±) i masz wtedy "wilgotny" kaszel?

- Czy pracujesz (lub czêsto przebywasz) w zapylonym albo zadymionym pomieszczeniu?

- Czy brakuje ci tchu (masz zadyszkê), gdy np. biegniesz do autobusu lub wchodzisz na drugie piêtro?

- Czy palisz papierosy i zaczê³a¶ to robiæ jeszcze przed 20. rokiem ¿ycia?

- Czy kaszlesz rano, ¿eby "oczy¶ciæ" p³uca?

Je¶li odpowiedzia³a¶ TAK na co najmniej dwa pytania - mo¿esz byæ zagro¿ona POChP. Zg³o¶ siê wiêc do lekarza. Po wywiadzie i os³uchaniu stetoskopem prawdopodobnie skieruje ciê na badanie spirometryczne.

Czytaj tak¿e:

550 osób w Europie umrze dzi¶ z powodu choroby p³uc

Choroby ¶ródmi±¿szowe p³uc

Kaszel u palacza objawem ¶miertelnej choroby

Jak przestaæ paliæ?

Boimy siê grafik na papierosach, napisy nam nie straszne?