Kserostomia

Kserostomia to nadmierna sucho¶æ b³on ¶luzowych jamy ustnej. Schorzenie zazwyczaj spowodowane jest uszkodzeniem ¶linianek, zdarza siê jednak, ¿e ma pod³o¿e psychosomatyczne lub stanowi konsekwencjê przyjmowania niektórych ¶rodków odurzaj±cych np. metamfetaminy.

Do³±cz do nas na Facebooku!

Rozwój choroby zwi±zany jest przede wszystkim z ma³ym (mniej ni¿ <0,1 ml/min) lub ca³kowitym zatrzymaniem wydzielania ¶liny przez ¶linianki. W zale¿no¶ci od wywo³uj±cego j± czynnika medycyna wyró¿nia dwa rodzaje kserostomii - rzekom± oraz prawdziw±. Pierwsza z nich to zazwyczaj subiektywne wra¿enie sucho¶ci w jamie ustnej mog±ce pojawiæ siê przy niektórych zaburzeniach lub nerwicy np. wegetatywnej. Druga postaæ choroby - prawdziwa zwi±zana jest z uszkodzeniem ¶linianek.

Nieprawid³owe funkcjonowanie ¶linianek bywa tak¿e ³±czone z przyjmowaniem niektórych leków (np. moczopêdne, przeciwhistaminowe, przeciwdepresyjne, rozszerzaj±ce oskrzela ). Sucho¶æ w jamie ustnej czê¶ciej pojawia siê u osób cierpi±cych z powodu zespo³u Sjogrena (zaraz po lekach i radioterapii to najczêstsza przyczyna wystêpowania kserostomii), niedoczynno¶ci tarczycy, cukrzycy, sarkoidozy, niektórych typów anemii, AIDS, grzybicy jamy ustnej, tocznia rumieniowatego oraz pokrzywki. Zdarza siê, ¿e ¶linianki nie wytwarzaj± odpowiedniej ilo¶ci ¶liny przy niedoborach witamin z grupy B (przede wszystkim B1 i B6), przy odwodnieniu, paleniu papierosów, a tak¿e u pacjentów po radioterapii g³owy i szyi.

Objawy

Najbardziej charakterystycznym objawem kserostomii jest pieczenie jêzyka oraz warg. Niewystarczaj±ca ilo¶æ ¶liny sprzyja powstawaniu owrzodzeñ oraz rozwojowi tzw. próchnicy kwitn±cej, czyli bardzo szybko postêpuj±cych zmian obejmuj±cych wiele zêbów naraz. Chorzy maj± problem z po³ykaniem oraz przyjmowaniem pokarmów, mówieniem oraz rozpoznawaniem i odczuwaniem smaków. Staj± siê bardziej podatni na infekcje bakteryjno-grzybicze, sucho¶æ i zmiany zabarwienia b³ony ¶luzowej.

Diagnoza

Wraz z pojawieniem siê pierwszych dolegliwo¶ci mo¿na skorzystaæ z porady lekarza stomatologa. W oparciu o wywiad oraz wstêpne rozpoznanie potrafi on zaproponowaæ dalsz± drogê leczenia. Jednym z bardziej pomocnych badañ wykonywanych przy podejrzeniu kserostomii jest sialometria. Pozwala ona na sprawdzenie ilo¶ci oraz szybko¶ci z jak± wytwarzana jest ¶lina. Je¶li warto¶æ przy stymulacji (sztucznym pobudzaniu ¶linianek) waha siê miêdzy 0,2-0,5 ml/min to niemal jednoznacznie potwierdza siê uszkodzenie ¶linianek. Nale¿y jednak pamiêtaæ ¿e w tego typu pomiarach bardzo czêsto pojawiaj± siê du¿e wahania, dlatego wynik powinien zostaæ zinterpretowany przez lekarza. Je¶li schorzenie nie ma zwi±zku z uszkodzeniem, ani chorob± czy przyjmowanymi lekami konieczna jest konsultacja psychologiczna .

Leczenie

Postêpowanie zale¿ne jest przede wszystkim od czynnika odpowiedzialnego za pojawienie siê choroby. W przypadku gdy nadmierna sucho¶æ spowodowana jest chorob± ustrojow± konieczne jest jak najszybsze rozpoczêcie leczenia. Niekiedy dodatkowo podawane s± ¶rodki pobudzaj±ce wydzielanie ¶liny (poprawiaj± one i przyspieszaj± regeneracje gruczo³ów u pacjentów po radioterapii). Jednym ze sposobów na aktywowanie ¶linianek jest ¿ucie gum lub pastylek, najlepiej pozbawionych cukru , o kwa¶nym, intensywnym smaku.

¦rodki dora¼ne nie zawsze przynosz± oczekiwane efekty. Aby zapewniæ odpowiednie "nawodnienie" siêga siê po tzw. sztuczn± ¶linê. ¦rodki te pozwalaj± zmiêkczyæ, nawil¿yæ b³onê ¶luzow± a prawid³owa profilaktyka (nie tylko mycie czy nitkowanie, ale stosowanie specjalnych p³ukanek i ma¶ci z fluorem) chroni zêby oraz ca³± jamê ustn± przed infekcjami oraz chorobami przyzêbia. Pacjenci z kserostomi± powinni wykluczyæ z menu cukier oraz lepkie, ³atwo przyklejaj±ce siê do zêbów produkty.

Chcesz siê dowiedzieæ wiêcej, co¶ Ciê niepokoi, zapytaj lekarza

Czytaj tak¿e:

Zespó³ Mobiusa

Halitoza

Manometria prze³yku

Refluks ¿o³±dkowo prze³ykowy

Achalazja prze³yku