Artykuł jest częścią publikacji pochodzącej z nowej serii Biblioteki Gazety Wyborczej pt.: Wielka Encyklopedia Medyczna, którą nabyć można w Kulturalnym Sklepie lub w każdą środę w kiosku
Patologie
Nabłonek powierzchni rogówki może ulec uszkodzeniu na skutek oddziaływania promieniowania UV, zbyt częstego stosowania soczewek kontaktowych, przyjmowania leków ogólnych lub miejscowych, a także wpływu toksycznych konserwantów zawartych w kroplach do oczu, detergentach lub sztucznych łzach. Wirusy, grzyby lub bakterie, takie jak gronkowiec, bakterie z rodziny Pseudomonadaceae lub paciorkowiec zapalenia płuc, mogą powodować owrzodzenie rogówki wskutek miejscowej nekrozy tkanki rogówki. Infekcjom tym sprzyja spanie w soczewkach kontaktowych, ich nieprawidłowe czyszczenie, uraz rogówki lub obecność ciała obcego w rogówce.
Zakażenie rogówki spowodowane wirusem opryszczki pospolitej prowadzi do zapalenia rogówki, charakteryzującego się nawracającym stanem zapalnym, unaczynieniem i bliznowaceniem oraz utratą wzroku. Infekcja skóry czoła spowodowana wirusem ospy wietrznej i półpaśca może dotyczyć oka oraz rogówki.
Nieprawidłowa ilość łez oraz zbyt duża ich utrata spowodowana parowaniem mogą być przyczyną stanu zapalnego spojówki i rogówki - tak jak w przypadku reakcji związanej z nadwrażliwością na nieznany antygen, która występuje szczególnie u dzieci.
Niedobór witaminy A i nieprawidłowe odżywianie są przyczyną keratomalacji, czyli zaburzenia charakteryzującego się suchą, mętną i fałdującą się rogówką. Rogówka w ciągu 10-20 lat może przyjąć formę stożka, tzw. stożka rogówki. Schorzenie to zmniejsza moc refrakcji oka, sprawiając, że konieczna jest częsta zmiana szkieł.
Chirurgia
Krzywizna rogówki może być korygowana za pomocą chirurgii refrakcyjnej, w której stosuje się światło laserowe wzbudzonych cząstek. U osób krótkowzrocznych technika ta pozwala na spłaszczenie centralnej krzywizny rogówki, u osób z nadwzrocznością - na uzyskanie bardziej stromego kształtu, u osób z astygmatyzmem zaś- na uzyskanie formy bardziej kulistej.
Przeszczep rogówki
Usunięcie uszkodzonej części rogówki i zastąpienie jej częścią o podobnych rozmiarach i kształcie, otrzymaną od zdrowego dawcy. Materiał można pobrać nie tylko od pacjenta ze zdiagnozowaną śmiercią mózgową, lecz także ze zwłok w kilka godzin po zatrzymaniu krążenia. Wskazania do przeszczepu są różnorodne: poprawa wzroku (keratoplastyka optyczna), rekonstrukcja uszkodzonej rogówki lub leczenie schorzeń rogówki (blizny, owrzodzenia, zakażenia).
Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym, połączonym z podawaniem środków uspokajających. Przywrócenie pełnej zdolności widzenia następuje po roku. Im szybciej zostanie zdiagnozowana choroba i przeprowadzony przeszczep, tym większe są szanse na powodzenie operacji i długotrwały jej efekt. Możliwe komplikacje to infekcje, krwawienie wewnątrzgałkowe, otwarcie rany, niepowodzenie przeszczepu, wysoki błąd refrakcji (może wystąpić krótkowzroczność lub astygmatyzm) oraz nawrót choroby.
