Artykuł jest częścią publikacji pochodzącej z nowej serii Biblioteki Gazety Wyborczej pt.: Wielka Encyklopedia Medyczna, którą nabyć można w Kulturalnym Sklepie lub w każdą środę w kiosku
W zależności od stopnia zaawansowania, krótkowzroczność dzieli się na: lekką - do 3 dioptrii; średnią - do 6 dioptrii; silną - powyżej 6 dioptrii. Istnieją różne formy krótkowzroczności:
1) krótkowzroczność wrodzona - obecna już przy urodzeniu. W jej przypadku ostrość wzroku poddawana korekcji może niekiedy osiągnąć normalny poziom, jednak zwykle nie przekracza 5/10-6/10 (widzenie prawidłowe odpowiada 10/10), często współwystępują z nią inne zmiany oczne;
2) krótkowzroczność zwykła - nie współwystępuje ze zwyrodnieniowymi zmianami siatkówki. Rozpoczyna się w wieku szkolnym, ok. 6 roku życia, i zwiększa się wraz ze wzrostem ciała, aby zatrzymać się po zakończeniu rozwoju. Ostrość wzroku poddana korekcie osiąga prawidłowy poziom;
3) krótkowzroczność silna - związana z silnie zaburzonym rozmiarem oka. Powoduje poważne zmiany dna oka, które mogą dotyczyć źrenicy, a przede wszystkim uszkodzenia zwyrodnieniowe, które mogą doprowadzić do oddzielania siatkówki. Inne możliwe powikłanie to pojawienie się zaćmy;
4) krótkowzroczność tymczasowa - może być pourazowa, na skutek urazu gałki ocznej, który trwa zasadniczo kilka tygodni, lub związana z przyjmowaniem leków, np. kortykosteroidów. Może być także zależna od czynników, takich jak hiperglikemia lub zaćma.
Pierwsze objawy krótkowzroczności pojawiają się w wieku szkolnym, gdy dzieci widzą źle z dali; czasami występują formy silne, także w przypadku widzenia z bliska. Dorośli z krótkowzrocznością rozpoznają osoby tylko z bardzo bliskiej odległości i są bardziej podatni na zmęczenie w pracy obciążającej narząd wzroku.
Leczenie krótkowzroczności
Nie istnieje skuteczne leczenie krótkowzroczności. Jedyne leczenie polega na stosowaniu korygujących soczewek wklęsłych, które powodują rozproszenie padających promieni i przenoszą obraz na płaszczyznę siatkówki. Istnieją 2 rodzaje soczewek: montowane na okularach i kontaktowe. Drugie z wymienionych dają bardziej zadowalające wyniki w przypadku krótkowzroczności, gdy jest ona równa lub większa niż 7 dioptrii (lepsza ostrość wzroku i brak zaburzeń). Soczewki te nie są jednak tolerowane przez wszystkich, ponieważ jako ciało obce mogą powodować podrażnienia.
W tej sytuacji leczenie farmakologiczne jest głównie wspomagające i polega przede wszystkim na sezonowym podawaniu witaminy A oraz leków chroniących naczynia w oku itp.
Stosowanie lasera
Możliwe jest leczenie chirurgiczne, które poprzez użycie mikronacięć wykonywanych laserem zarządzanym komputerem modyfikuje krzywiznę rogówki, zmieniając tym samym wartość dioptrii, czyli redukuje i anuluje wadę refrakcji.
Dwie najbardziej rozpowszechnione metody to keratektomia fotoreaktywna, zwana także fotoablacją rogówki, z użyciem lasera na powierzchni rogówki (photorefranctive keratotomy - PRK) i laser-assisted in situ keratomileusis - LASIK, gdzie promień znajduje się w kontakcie z podścieliskiem. W pierwszej metodzie laser ekscymerowy jest kierowany na zewnętrzną powierzchnię rogówki i modyfikuje jej krzywiznę. Zabieg trwa kilka minut. Ponieważ może mieć bolesne konsekwencje, należy odczekać 3-5 dni przed powrotem do zwykłej aktywności. W metodzie Lasik najpierw wykonuje się nacięcie (za pomocą odpowiedniego instrumentu mikrokeratomu) małego płata rogówki, aby stworzyć rodzaj "okienka", które jest podnoszone w celu skierowania lasera na tkanki znajdujące się pod spodem. Czas trwania tego zabiegu jest podobny jak w przypadku PRK, jednak okres pooperacyjny jest o wiele krótszy, mniej bolesny, nawet jeśli podczas obu zabiegów używane są znieczulające krople do oczu.
Uwzględniając efekty obu metod, są one tak samo skuteczne; w wielu przypadkach wybór którejś z nich zależy od doświadczenia okulisty. Chociaż nierzadko zachodzi konieczność powtórzenia zabiegu w celu poprawienia korekty, w większości przypadków można obyć się bez okularów. Zdarzają się szczególne przypadki lub schorzenia oka, które mogą uniemożliwić jakikolwiek zabieg lub narzucić zastosowanie konkretnej metody.
Jak wszystkie techniki chirurgiczne, także ta niesie ze sobą pewne ryzyko, chociaż niewielkie w obu przypadkach, jest ono większe przy zastosowaniu metody LASIK. Poza nieprzyjemnym efektem dotyczącym skoncentrowanego światła, który może uniemożliwić prowadzenie pojazdu nocą, rzadko występują poważne uszkodzenia, w bardzo niewielu przypadkach nieodwracalne. W związku z tym należy zwrócić się do specjalisty, który wykona dokładne badania i poinformuje o przeciwwskazaniach i ewentualnym ryzyku.
