Badaj się co miesiąc!
Dzięki samobadaniu zmiany w piersiach wykrywa aż 80 proc. kobiet. Jak się okazuje, ręka jest najczulszym i... najtańszym "instrumentem diagnostycznym". Każda z nas powinna badać piersi co miesiąc, w tym samym czasie, najlepiej około 7. dnia cyklu. Po menopauzie nadal badaj się raz w miesiącu, na przykład w pierwszą sobotę. Gdy zauważysz niepokojące cię zmiany, zgłoś się natychmiast do lekarza.
Przed lustrem
1. Unieś ręce do góry. Obserwuj, czy nie widzisz zmian w kształcie piersi i kolorze skóry .
2. Przyjrzyj się swoim piersiom, opierając ręce na biodrach.
3. Kciukiem i palcem wskazującym ściśnij kolejno brodawki, sprawdzając, czy nie wydobywa się z nich płyn.
Na stojąco
1. Lewą rękę unieś do góry, a prawą badaj lewą pierś, lekko naciskając ją palcami. Zataczaj drobne kółeczka wzdłuż piersi, z góry na dół i z powrotem. Tak samo skontroluj prawą pierś.
Leżąc
1. Lewą rękę wsuń pod głowę. Palcami prawej ręki zbadaj lewą pierś, tak samo jak w pozycji stojącej. Powtórz to samo z prawą piersią.
2. Rękę ułóż wzdłuż tułowia i zbadaj pachy. Sprawdź, czy nie masz powiększonych węzłów chłonnych
Obserwuj uważnie
1. Czy ostatnio wielkość piersi zmieniła się znacząco?
2. Czy kiedy ruszasz ramionami, piersi nie zmieniają położenia lub zmieniają je niesymetrycznie?
3. Czy podczas samobadania piersi wyczuwasz pojedyncze guzki lub zgrubienia?
4. Czy przy nacisku lub nawet bez nacisku z jednej brodawki
wydostaje się płyn?
5. Czy obserwujesz wciągnięcie brodawki lub zmiany w wyglądzie skóry na piersi?
Nawet jedna odpowiedź "tak" może być oznaką zmian. Wtedy należy natychmiast udać się do ginekologa.
Szczególnie bacznie powinnaś obserwować swoje piersi, jeśli:
- pierwszą miesiączkę miałaś przed 11. rokiem życia;
- ostatnia nieregularna miesiączka wystąpiła po 52. roku życia;
- jesteś bezdzietna lub swoje pierwsze dziecko urodziłaś po 35. roku życia;
- masz nadwagę (indeks masy ciała BMI 30 i więcej);
- podczas mammografii zdiagnozowano u ciebie mastopatię lub mikrozwapnienia
- chorowałaś już na złośliwy rodzaj nowotworu;
- przez wiele lat przyjmowałaś hormony ;
- w twojej rodzinie ze strony matki wystąpiły przypadki raka piersi .
Czuły mammograf
- Mammografia polega na prześwietleniu piersi małą dawką promieni rentgenowskich. Piersi układa się na specjalnej płycie i dociska drugą płytą (nie jest to przyjemne uczucie, ale niepotrzebne jest znieczulenie).
- Badaną pierś ustawia się następnie w płaszczyźnie ukośnej i prześwietla. Wynik badania otrzymuje się w postaci zdjęcia na kliszy. Tradycyjna mammografia pozwala na wykrycie guzków już o średnicy 3 mm. Trzeba jednak pamiętać, że mammografia jest bardziej wiarygodna w przypadku kobiet po 35. roku życia, natomiast piersi młodszych kobiet mają inną strukturę i dokładniejszym badaniem jest USG .
- Mammografami cyfrowymi dysponuje kilka ośrodków medycznych w Polsce (np. Centrum Onkologii w Warszawie). Jeśli lekarz posługuje się takim urządzeniem, obraz pojawia się nie na kliszy, a na monitorze. Można go powiększać, oglądać pod różnymi kątami, porównać z wynikami poprzednich badań tego typu (obraz zostaje w pamięci komputera). Mammografia cyfrowa jest bardzo precyzyjna - wykrywa ogniska choroby wielkości około 1 mm.
Wygodnie znaczy zdrowo
Umiejętnie dobrany biustonosz nie tylko poprawia wygląd piersi, chroniąc je przed opadaniem, ale też "dba" o zdrowie naszego kręgosłupa. Jest to ważne szczególnie przy wydatnym biuście. Kobieta, która jest tak obdarzona przez naturę, odruchowo pochyla się do przodu, co wpływa niekorzystnie na postawę. Jeśli nie nosimy stanika, zwłaszcza w czasie wykonywania ćwiczeń fizycznych, więzadła podtrzymujące piersi rozciągają się niepotrzebnie. Przed zakupem nowego biustonosza przygotuj się starannie! Zmierz dokładnie obwód pod biustem, a także obwód biustu w jego najszerszym miejscu. Różnica między pomiarami wyznaczy wielkość miseczki. Jeśli nie przekracza ona 12 cm, nosimy miseczkę A, 15 cm - miseczkę B, 18 cm - C, a 21 cm - D.
Biust idealny
O jego urodzie decyduje objętość, symetria, ułożenie, jędrność oraz kolor i wielkość brodawek.
- Nie ma kobiet o identycznych piersiach, ponieważ możliwość kombinacji tych elementów jest nieskończona. Co kilka, kilkanaście lat zmienia się też moda na biusty - raz na topie są obfite, jak u Pameli Anderson, a raz płaskie, jak u słynnej niegdyś modelki Twiggy.
- Czy jednak istnieje ideał piękna w tej dziedzinie? Okazuje się, że tak. Naukowcy analizujący klasyczne rzeźby greckie ustalili, że biust wzorcowy ma kształt jabłka , przylega do klatki piersiowej między 3. a 5. żebrem, pierś ma średnicę 9-12 cm i waży od 150 do 250 g. Miejsce brodawki powinno wyznaczać przecięcie się dwóch linii: jedna biegnie od środka obojczyka pionowo w dół, a druga prowadzi od stawu ramiennego do dolnej krawędzi mostka.
- Średnica wzorcowej otoczki brodawki nie powinna przekraczać 4 cm.
Piersi lubią pieszczoty
Nerwy czuciowe przewodzą bodźce, takie jak wrażenie dotyku, ból czy temperatura.
- Obie piersi są silnie unerwione, dlatego też brodawka wraz z otoczką jest tak wrażliwa. Seksuolodzy zaliczają je do tzw. pierwszorzędowych stref erogennych. Piersi reagują na pieszczoty i podniecenie seksualne, powiększając się nawet o jedną czwartą. W czasie stosunku ciemnieje otoczka, a brodawka doznaje erekcji.
- Tak zwany rumieniec seksualny, czyli typowe dla wielu kobiet intensywne zaróżowienie skóry klatki piersiowej , jest skutkiem poszerzania się w czasie zbliżenia naczyń krwionośnych, co zwiększa przepływ krwi.
Ćwicz, a będziesz zgrabniejsza
Codziennie warto wykonywać kilka prostych ćwiczeń, dzięki którym wzmocnisz mięśnie i więzadła podtrzymujące biust.
1. Złóż ręce jak do pacierza. Unieś nieco łokcie na boki i mocno naciskaj jedną dłonią na drugą. Naciskaj 5 sekund, odpoczywaj 2 sekundy. Powtórz 10-15 razy.
2. Kucnij. Spleć ze sobą palce obu dłoni. Wyciągnij jak najdalej przed siebie ręce zwrócone wewnętrzną powierzchnią dłoni na zewnątrz. Wytrzymaj tak 6-8 sekund.
Powtórz ćwiczenie 5 razy.
3. Stojąc, zegnij ręce w łokciach, łokcie rozsuń na boki i podnieś do góry. Rób wymachy, tak jakbyś chciała złączyć łokcie z tyłu za plecami. W czasie co czwartego zamachu prostuj ręce, tak jakbyś chciała złączyć obie dłonie z tyłu na wysokości łopatek.
4. Stojąc w odległości ok. 50 cm od ściany, oprzyj na niej dłonie na wysokości barków. Zginaj i prostuj ręce w łokciach, przybliżając i oddalając twarz od ściany. Ćwiczenie powtórz 15 razy.
5. Siedząc, wyciągnij w przód obie ręce. Zaciśnij mocno pięści i wykonuj rękoma poprzeczne "nożyce".
6. Połóż się na podłodze na brzuchu. Opierając się na dłoniach i udach, zrób 10 pompek.
Mastopatia - co to takiego?
Tak lekarze nazywają wszelkiego typu zmiany w piersiach. Najczęściej ich podłożem są zaburzenia równowagi hormonalnej.
-Obrzmienie, ból, twardość i gruczolistość - najczęstsze objawy mastopatii - ustępują wraz z rozpoczęciem miesiączki. Czasem kobieta stale wyczuwa nieregularne wypukłości w piersiach (biust przypomina woreczki wypełnione grochem). Koniecznie trzeba o tym powiedzieć lekarzowi i poprosić go o badania.
- Po badaniu palpacyjnym piersi lekarz oceni, czy potrzebne są dalsze testy, np. badanie poziomu hormonów, USG i mammografia.
W przypadku stwierdzenia zaburzenia równowagi hormonalnej terapia polega na przyjmowaniu doustnych (lub w postaci plastra) preparatów hormonalnych (czasem zamiast hormonów wystarczy zażywanie homeopatycznych kropli mastodynon N) i wcieraniu w piersi żelu z progesteronem (progestogel).
- Wykryty guzek zwykle okazuje się zmianą łagodną. Może to być:
torbiel - elastyczny guzek wypełniony płynem. Małe torbiele niepowodujące dolegliwości nie wymagają leczenia, ale stałej obserwacji. Większe nakłuwa się i odciąga z nich płyn. Te z pogrubiałą ścianką usuwa się chirurgicznie; gruczolakowłókniak - łagodny, niebolesny guzek przesuwający się pod palcami. Może się samoistnie wchłonąć, czasem jednak trzeba go usunąć chirurgicznie; brodawczak - łagodny guzek, który może powodować stany zapalne piersi. Z brodawki może się wydobywać wydzielina z domieszką krwi . Brodawczaki najczęściej leczy się chirurgicznie.
Rak rośnie wiele lat
Aby osiągnąć wielkość 2 cm, potrzebuje ok. 8 lat. Badając się regularnie, wykrywamy guzy o wiele mniejsze, a tym samym łatwiejsze do leczenia.
- Samobadanie: średnia wielkość guza wykrywanego u kobiet, które nigdy same nie badały sobie piersi, wynosi 40 mm, a u tych, które co miesiąc wykonują samobadanie - 12 mm.
- USG: średnia wielkość guza u kobiet, które późno (po czterdziestce) pierwszy raz wykonały USG, wynosi 10 mm, a u tych, które regularnie je robią - 5 mm.
- Mammografia: średnia wielkość guza wykrywanego u kobiet, któ-re po raz pierwszy późno (po pięćdziesiątce) robią mammografię, wynosi 6 mm, u tych, które regularnie ją wykonują - 3 mm.
Badania genetyczne
Zmutowany gen BRCA1 to winowajca odpowiedzialny za rozwój pewnych postaci raka piersi i jajnika u kobiet przed 50. rokiem życia. Gen można odziedziczyć po matce lub babce, również ze strony ojca. Mężczyzna, choć sam nie zachoruje na raka piersi, może pośredniczyć w przekazywaniu wadliwych genów. Jeśli w rodzinie występowały przypadki wczesnego zachorowania na raka piersi, można, wykonując w specjalistycznej placówce badanie DNA (do analizy oddaje się próbkę krwi), przekonać się, czy nie jesteśmy nosicielkami zmutowanego genu. Dla kobiet z grupy ryzyka badanie jest bezpłatne.
Nowa jak własna
Jeśli z powodu nowotworu pierś zostanie usunięta (choć nie zawsze tak musi być - coraz powszechniejsze są operacje oszczędzające, podczas których usuwa się tylko guz, a nie całą pierś) w wielu wypadkach można ją zrekonstruować. Kobieta może skorzystać z różnych metod odtwarzania. Pod skórę można wszczepić protezę lub poddać się zabiegowi rekonstrukcji piersi z własnych tkanek.
- Jeśli zapada decyzja o wszczepieniu protezy, najpierw pod skórę i mięsień piersiowy wszczepia się coś w rodzaju pojemnika (tzw. ekspander). Następnie poprzez stopniowe zwiększanie jego pojemności rozciąga się skórę, przystosowując ją do rozmiaru wszczepionej później protezy.
- Jedną z metod rekonstrukcji piersi jest podwójna operacja w trakcie jednej, czyli przeszczep własnych tkanek pobranych z mięśnia prostego brzucha lub najszerszego mięśnia grzbietu. Przenosi się je w miejsce usuniętej piersi. Najpierw chirurg onkolog amputuje pierś, a chirurdzy plastycy od razu ją odtwarzają. Operacja trwa około 8 godzin. Zabieg przeprowadza się w narkozie. Jest bezpieczniejszy niż wszczepienie protezy - pobrana tkanka pochodzi od samego biorcy (autoprzeszczep), istnieje więc mniejsze ryzyko odrzucenia przeszczepu i wystąpienia powikłań.
Inteligentna chemioterapia
- Nowy lek - herceptyna - to jedno z największych osiągnięć na polu walki z rakiem piersi. Preparat ten zabija wyłącznie komórki nowotworowe, nie niszcząc jednocześnie zdrowych.
- Lek może być stosowany u chorych z zaawansowaną chorobą nowotworową (może na tyle okiełznać raka, by można było spróbować leczenia operacyjnego) albo po operacji, w ramach chemioterapii, uzupełniać leczenie, nie wywołując skutków ubocznych, np. wymiotów, utraty włosów.
Biust spod skalpela
Chirurdzy plastycy mogą dziś niemal dowolnie modelować piersi. Musimy jednak pamiętać, że zarówno powiększanie, jak i zmniejszanie biustu to nie zwykła kosmetyka, ale poważna operacja, która wiąże się z ryzykiem powikłań.
Pełny kształt
Biust najczęściej powiększa się, wszczepiając implanty - "poduszeczki" wypełnione solą fizjologiczną albo silikonem w trwałej osłonce.
- Implanty silikonowe są trwalsze i w dotyku bardziej przypominają pierś. Te wypełnione solą są bezpieczniejsze
- w razie pęknięcia osłonki organizm wchłania płyn. Niestety dość często przeciekają, więc używane są coraz rzadziej. Kobieta ma do wyboru ok. 15 kształtów i wiele rozmiarów wszczepów, można je dobrać tak, by piersi wyglądały jak najbardziej naturalnie.
- Operację wykonuje się pod narkozą. Cięcie można wykonać pod biustem, pod pachą lub pod brodawką sutkową. Chirurg umieszcza implant pod gruczołem piersiowym lub głębiej pod mięśniem. Zabieg trwa blisko 2 godziny.
- Po zabiegu pacjentka pozostaje na noc w klinice. Czuje ból i dyskomfort przez kilka dni. Po tygodniu przestaje odczuwać obecność implantów, wtedy też zdejmuje się szwy. Mniej więcej po miesiącu ustępuje obrzęk. W tym czasie organizm wytwarza wokół protezy tzw. torebkę, która utrzymuje ją na miejscu. Niekiedy zdarza się, że torebka jest zbyt twarda i trzeba wykonać dodatkowy zabieg. Blizny po wszczepieniu protez stają się niewidoczne po kilku miesiącach. Implanty nie mają kontaktu z gruczołem piersiowym, więc nie ma przeciwwskazań do karmienia piersią.
- Dzięki implantom można powiększyć biust o 2-3 numery. Zabieg kosztuje około 6 tys. + koszt protez (3700-5700 zł).
Wszczepienie protez nie jest zwykle operacją na całe życie. Z czasem piersi mogą wymagać zmiany protezy. Implanty z solą fizjologiczną wymienia się najczęściej po 5-7 latach, natomiast silikonowe rzadziej (czasami w ogóle nie wymagają one wymiany).
Numer w dół
Zmniejszenie piersi to najbardziej ryzykowna spośród operacji plastycznych biustu. Zanim się na nią zdecydujemy, trzeba wykonać USG, aby wykluczyć zmiany nowotworowe.
- Piersi zmniejsza się w narkozie. Wycina się nadmiar skóry i gruczołu piersiowego, a brodawkę sutkową przenosi nieco do góry. Zabieg trwa ponad 3 godziny. Przez dwie doby trzeba pozostać w klinice. W ranie pooperacyjnej zakłada się dreny, by zapobiec utworzeniu się krwiaka. Po zabiegu pacjentka musi nosić specjalny stanik. Szwy zdejmuje się po 14 dniach. Po tej operacji blizny mogą pozostać widoczne.
- Aby zmniejszyć piersi, chirurg musi wyciąć część gruczołu piersiowego. W efekcie kobieta po takiej operacji może mieć problemy z karmieniem piersią. Dlatego zabiegowi powinno się poddać dopiero po urodzeniu ostatniego planowanego dziecka. U młodych kobiet wykonuje się operację zmniejszenia piersi, jeśli ich ciężar powoduje przeciążenie kręgosłupa i wady postawy. Zabieg wykonywany w prywatnej klinice kosztuje około 9 tys. zł. W uzasadnionych przypadkach może być wykonany bezpłatnie w państwowym szpitalu.
Podniesienie i modelowanie biustu, tzw. lifting, to najbezpieczniejsza z operacji piersi. Można ją wykonać w narkozie lub w znieczuleniu miejscowym.
- Operacja polega na wycięciu nadmiaru skóry i uniesieniu gruczołu piersiowego. Modeluje pierś, żeby stała się bardziej krągła. Zabieg trwa 2-3 godziny. Wokół sutka i pod nim pozostaje blizna.
- Po operacji piersi się bandażuje, a następnego dnia zakłada się specjalny stanik. Pacjentka odczuwa niewielki ból. Po operacji nie trzeba leżeć, ale należy unikać prac wykonywanych rękami. Szwy zdejmowane są po 10-14 dniach.
- Początkowo piersi są zasinione, opuchnięte, a blizny widoczne. Po kilku tygodniach objawy te ustępują. Blizny staną się mniej widoczne dzięki masowaniu i smarowaniu specjalnymi maściami (np. contractubex). Przez rok po zabiegu nie powinno się opalać piersi. Jeśli w najbliższym czasie kobieta planuje dziecko i chce je karmić piersią - nie ma ku temu przeciwwskazań. Jednak trzeba pamiętać, że po ciąży i okresie karmienia piersią biust może stracić jędrność i idealny kształt, lepiej więc zaplanować zabieg już po porodzie. Cena zabiegu: 4-5 tys. zł.
Po operacjach plastycznych
- Kobieta powinna przez dwa tygodnie jak najwięcej odpoczywać.
- Lepiej, by w okresie gojenia się ran nie brała kąpieli, ale letnie prysznice.
- Przez 6 tygodni powinna nosić (w dzień i w nocy) specjalny biustonosz, by kształt i położenie piersi się ustabilizowały.
- Po wszczepieniu implantów powinna co 6 miesięcy przychodzić na wizyty kontrolne, wszelkie zmiany pokazywać lekarzowi.
Czytaj także:
Kobieto, zadbaj o zdrowie swoich piersi
