Komórki macierzyste (ES, embryonic stem cells, komórki pnia)

Mimo że po raz pierwszy zostały wyodrębnione na początku lat 80.tych minionego wieku i wiedza o nich nieustannie się pogłębia to, nadaj jest ona zbyt mała by pozwoliła na pełne wykorzystanie drzemiącego w nich potencjału. No właśnie, jakiego potencjału?

Dołącz do Zdrowia na Facebooku!

O komórkach macierzystych usłyszeliśmy w 1981 roku. Ich obecność odkrył, potwierdził oraz opisał brytyjski badacz Martin Evans. Za to niezwykłe odkrycie otrzymał m.in. nagrodę Nobla. Dzięki nieustannie prowadzonym badaniom ich przeszczepienie stanowi jedną ze skuteczniejszych metod walki z m.in. z białaczką i niektórymi chorobami metabolicznymi .

Macierzyste, czyli jakie?

Tym, co przesądza o niezwykłości komórek macierzystych jest posiadanie dwóch niecodziennych cech. Pierwsza z nich pozwala na dokonywanie niczym nieograniczonej liczby podziałów, druga umożliwia "przekształcanie się" w różnego typu komórki tj. nerwowe, tkankę kostną, mięśniową. W zależności od pochodzenia dzieli się je na embrionalne komórki macierzyste (ESC) oraz somatyczne komórki embrionalne, które występują u dorosłych osobników. Mimo że ich zdolność zmieniania się w różnorodne tkanki jest dużo mniejsza to właśnie one stanowią dla badaczy największą pożywkę. Ryzyko odrzucenia przeszczepu jest znacznie mniejsze, ponieważ wszczepiane są do tego samego organizmu, z którego zostały pobrane. Dodatkowo nie mutują i nie przyczyniają się, w przeciwieństwie do komórek embrionalnych do tworzenia zmian nowotworowych.

Ponieważ typów komórek macierzystych jest wiele nauka podzieliła je na pięć grup w zależności od tego w jaką tkankę mogą się zmienić. Część z nich potrafi przemienić się w dowolny rodzaj komórek, również w łożysko, niektóre zachowują tę zdolność jedynie w obrębie jednego określonego typu tkanek.

Skąd się biorą?

Zasadniczo za produkcję komórek macierzystych, przede wszystkich somatycznych, odpowiada mózg, szpik kostny , krew obwodowa, naczynia krwionośne, mięśnie szkieletowe, skóra i wątroba. Mimo że wytwarzane są przez całe życie to ich ilość, w porównaniu z tą, znajdującą się w krwi pępowinowej (komórki embrionalne) jest nieporównywalnie mniejsza. Ta zaś, pozyskiwana jest z pępowiny lub łożyska tuż po porodzie (w odpowiednich warunkach może być przechowywana przez wiele lat) lub wyhodowana ze sztucznie zapłodnionych embrionów (szacuje się, że z 30 takich embrionów można pozyskać, w ciągu sześciu miesięcy, kilka milionów ESC).

Lek przyszłości?

Współczesna medycyna wiąże bardzo duże nadzieje z badaniami nad właściwościami komórek macierzystych. Zakłada się, że z ich pomocą będzie można skutecznie leczyć raka, cukrzycę typu 1, chorobę Parkinsona, pląsawicę Huntingtona , celiakię, a także niewydolność serca.

Czytaj także:

Stwardnienie zanikowe boczne (SLA)

Krew pępowinowa

Przewlekła białaczka limfatyczna

Grupa krwi - trzeba ją znać

Przeszczepy